Sunday, November 24, 2024

ඉස්ලාමීය ජාතීන් අතර 4D මුද්‍රණ ප්‍රකාශනවල පළමු ස්ථානය ඉරානයට හිමිවේ

 

Iran ranks first in 4D printing publications among Islamic nations Society and achievements in modern  AI technology






වසර දහයක කාලයක් තුළ සිව්මාන (4D) මුද්‍රණය පිළිබඳ ප්‍රකාශන 65ක් සමඟින්, ඉරානය ඉස්ලාමීය රටවල් අතර පළමු ස්ථානයට පත්ව ඇති බව වෙබ් ඔෆ් සයන්ස් විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්තාවකට අනුව සනාථ ව ඇත.වාර්තාවට 2014 සිට 2023 දක්වා දත්ත ඇතුළත් කර ඇත. 4D මුද්‍රණ ප්‍රකාශනවල රටේ ගෝලීය ශ්‍රේණිගත කිරීම 11 වන බව IRNA වාර්තා කරයි.

 

1,625 ලේඛන සහිත කර්මාන්තයේ (කර්මාන්ත 5.0) පස්වන පරම්පරාවට අදාළ ප්‍රකාශනවල ද ඉරානය දෙවන ස්ථානයට පත්වේ. තුර්කිය ,ලේඛන 1,817 ක් සමඟ සහ මැලේසියාව ලේඛන 1,611 ක් සමඟ පිළිවෙලින් පළමු සහ තෙවන ස්ථාන ගනී.. ත්‍රිමාණ මුද්‍රණය යනු ත්‍රිමාණ වස්තු ස්ථරයෙන් ස්ථරයක් නිර්මාණය කිරීමේ ක්‍රියාවලියයි. සෑම ස්ථරයක්ම එකින් එක තබා ඇත.

 

ත්‍රිමාන මුද්‍රණය එනම් 4D මුද්‍රණය ත්‍රිමාණ වස්තුවක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා පරිගණක වැඩසටහන්ගත ද්‍රව්‍ය අනුප්‍රාප්තික ස්ථරවල තැන්පත් කිරීම හරහා ත්‍රිමාණ මුද්‍රණයේ එකම ශිල්පීය ක්‍රම භාවිතා කරයි.කෙසේ වෙතත්, 4D මුද්‍රණයේදී, ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ලැබෙන ත්‍රිමාණ හැඩය පාරිසරික උත්තේජකවලට ප්‍රතිචාර වශයෙන් විවිධ ස්වරූපවලට හැඩගැසීමට සමත් වේ, 4 වන මානය මුද්‍රණයෙන් පසු කාලය මත රඳා පවතින හැඩය වෙනස් වේ.එබැවින්, එය ක්‍රමලේඛනය කළ හැකි ද්‍රව්‍ය වර්ගයකි, එහි නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියෙන් පසුව, මුද්‍රිත නිෂ්පාදනය පරිසරය තුළ ඇති පරාමිතීන් සමඟ ප්‍රතික්‍රියා කරයි.එනම් ආර්ද්‍රතාවය, උෂ්ණත්වය, වෝල්ටීයතාව සහ ඒ අනුව එහි ස්වරූපය වෙනස් කරයි. පස්වන කාර්මික විප්ලවය සිව්වන කාර්මික විප්ලවයෙන් පසුව වන අතර 21 වන සියවසේ පළමු දශකයේ රටවල ප්‍රගතිය මැන බලයි.

මෙම කර්මාන්ත පරම්පරාව ආර්ථික අවශ්‍යතා සපුරාලීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කරනවා පමණක් නොව පාරිසරික අවශ්‍යතා කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කරන අතර හරිත නිෂ්පාදනය ප්‍රධාන ප්‍රමුඛතාවයක් ලෙස අවධාරණය කරයි.පස්වන කාර්මික විප්ලවය තුළ විවාදයට භාජනය වූ කෘතිම බුද්ධිය (AI), අන්තර්ජාලයේ දේවල් (IoT) සහ විශාල දත්ත උපයෝගී කර ගනිමින් කාර්මික ව්‍යුහය පරිවර්තනය කිරීමට අමතරව තිරසාරභාවය, මානව කේන්ද්‍රීයත්වය සහ පරිසරය පිළිබඳ සැලකිල්ල වැනි සංකල්ප හතරවන කාර්මික විප්ලවයේදී ඇතුළත් වේ.

 

පස්වන පරම්පරාවේ කර්මාන්තය කාර්මික, සමාජීය සහ පාරිසරික ක්ෂේත්‍රවල නව අවශ්‍යතා සහ නැගී එන අවශ්‍යතාවලට ප්‍රතිචාර වශයෙන් මෙම තාක්ෂණයන්හි කාර්යභාරය ශක්තිමත් කිරීමට උත්සාහ කරන අතර, මෙම ප්‍රවේශයට නිෂ්පාදනයේ නම්‍යශීලී බව වැඩි කිරීම සඳහා දත්ත සහ කෘතිම බුද්ධිය පුළුල් ලෙස භාවිතා කිරීම ඇතුළත් වේ. ඩිජිටල් පරිවර්තන යුගයේ වටිනාකම් දාමයන් නිර්මාණය කිරීම වඩාත් බලවත් වනු ඇත.

 

කර්මාන්තය 5.0 යනු මිනිසුන් සහ යන්ත්‍ර ඒකාබද්ධ කිරීමයි. මෙයින් අදහස් කරන්නේ මිනිසුන්ගෙන් ස්වාධීනව ක්‍රියා කරන යන්ත්‍ර වෙනුවට ඒවා වඩාත් කාර්යක්ෂමව දේවල් නිර්මාණය කිරීමට එකට ක්‍රියා කරන බවයි.කර්මාන්තයේ පස්වන පරම්පරාවේ, 4D මුද්‍රණය, සහයෝගී රොබෝවරු (cobots), වැඩි දියුණු කළ සහ අතථ්‍ය යථාර්ථය, සංජානන පරිගණනය, ඩිජිටල් නිවුන් සහ ආකලන නිෂ්පාදන වැනි තාක්ෂණයන් භාවිතා වේ.

 

ඉරානය ආකලන නිෂ්පාදන තාක්‍ෂණය, සංජානන පරිගණන, , අතථ්‍ය යථාර්ථය, ඩිජිටල් නිවුන් තාක්‍ෂණය ,වැඩි දියුණු කළ යථාර්ථය සහ ගෝලීය වශයෙන් සහයෝගී රොබෝවරුන්  වැනි අංශ තුළින් වඩා ඉදිරියෙන් සිටී. ස්නායු ජාල තාක්ෂණයෙන් ඉරානය පළමු ස්ථානයට පත්ව ඇත. Web of Science දත්ත සමුදාය මගින් නිකුත් කරන ලද වාර්තාවකට අනුව, ඉරානය ලේඛන 17,458ක් සහිත ස්නායු ජාල තාක්ෂණය මෙන්ම බහු නියෝජිත පද්ධති ලේඛන 351ක් සහිත ඉස්ලාමීය රටවල් අතර ප්‍රථම ස්ථානයට පත්ව ඇත.2004 සිට 2023 දක්වා වසර විස්සක කාලයක දත්ත වාර්තාවට ඇතුළත් විය.Neural Network තාක්‍ෂණයේ 6 වැනි ස්ථානයත් ගෝලීය වශයෙන් බහු නියෝජිත පද්ධතිවල 12 වැනි ස්ථානයත් රට සුරක්ෂිත කරයි.9,078ක් සහිත තුර්කිය සහ ස්නායු ජාල තාක්ෂණයේ ලේඛන 7,971ක් ඇති සෞදි අරාබිය පිළිවෙලින් දෙවන සහ තෙවන ස්ථාන හිමිකරගෙන ඇත.

බහු නියෝජිත පද්ධතිවල, ලේඛන 233 ක් සහිත ටියුනිස් සහ ලේඛන 231 ක් සහිත මොරොක්කෝව දෙවන හා තෙවන ස්ථාන ලබා ඇත.ඉරානය කෘත්‍රිම බුද්ධිය (AI), යන්ත්‍ර ඉගෙනීම සහ රොබෝ තාක්ෂණය අතින් ඉස්ලාමීය ජාතීන් අතර දෙවැනි ස්ථානයට පත්ව ඇත.AI තාක්‍ෂණයෙන් රට ලෝකයේ 16 වැනි ස්ථානයේ ද සිටී. දෘශ්‍ය පරිගණනය සහ ස්වභාවික භාෂා සැකසීම ,යන්ත්‍ර ඉගෙනීමේ, සහ රොබෝ තාක්ෂණයෙන් ද ඉහලින්ම සිටි.

 

ඉරානයේ ස්නායුක ජාල, යන්ත්‍ර ඉගෙනුම් සහ AI තාක්ෂණයන්හි විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදනයේ ප්‍රවණතාවය අනෙකුත් AI ආශ්‍රිත තාක්ෂණයන්ට සාපේක්ෂව පසුගිය දශකය තුළ ඉහළ ගොස් ඇත.ප්‍රතිඵල අනුව, ස්නායුක ජාල ක්ෂේත්‍රයේ, විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදන ප්‍රවණතාවය 2014 දී ලේඛන 950 සිට 2023 දී ලේඛන 2,207 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත.යන්ත්‍ර ඉගෙනීමේදී, විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදන 2014 දී ලේඛන 81 සිට 2023 දී ලේඛන 1656 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත.

 

එසේම, කෘතිම බුද්ධි ක්ෂේත්‍රයේ විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදන 2014 දී ලේඛන 98 සිට 2023 දී ලේඛන 647 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇත.පසුගිය වසර 20 පුරා, කෘතිම බුද්ධි ක්ෂේත්‍රයේ විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදන බහුතරයක් Tehran විශ්ව විද්‍යාලය, Tabriz විශ්ව විද්‍යාලය, සහ Amirkabir තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යලය සමඟ සම්බන්ධ වී ඇත. දෘශ්‍ය පරිගණනය සහ ස්වභාවික භාෂා සැකසීමේදී ටෙහෙරාන් විශ්ව විද්‍යාලය, අමිර්කබීර් තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය සහ ෂරීෆ් තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය පිළිවෙලින් පළමු සිට තෙවන ස්ථානය දක්වා ශ්‍රේණිගත කර ඇත.

 

යන්ත්‍ර ඉගෙනීමේ විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදනයෙන් බහුතරයක් ටෙහෙරාන් විශ්ව විද්‍යාලය, අමිර්කබීර් තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය සහ ටර්බියට් මොඩරේස් විශ්ව විද්‍යාලයට සම්බන්ධ වේ. රොබෝ විද්‍යාවේදී, එය ටෙහෙරාන් විශ්ව විද්‍යාලය, ෂරීෆ් තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය සහ අමිර්කබීර් තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය වෙත ආරෝපණය කර ඇත.ටෙහෙරාන් විශ්ව විද්‍යාලය, ටබ්‍රිස් විශ්ව විද්‍යාලය සහ ස්නායු ජාල වල ඉරාන විද්‍යා හා තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය සහ අමිර්කබීර් තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය, ඉරාන විද්‍යා හා තාක්ෂණ විශ්ව විද්‍යාලය සහ බහු-නියෝජිත පද්ධතිවල ටෙහෙරාන් විශ්ව විද්‍යාලය විද්‍යාත්මක නිෂ්පාදනවල සැලකිය යුතු කොටසක් සඳහා දායක වේ.

Sunday, November 17, 2024

පුරාණ එළමයිට්වරුන් සහ අද්විතීය ශිෂ්ටාචාරය


" Elam civilization "The treasures of a great civilisation


එලමයිට් සංස්කෘතිය නූතන ඉරානයේ ආරම්භ වූයේ ක්‍රි.පූ. 2700 දී පමණ වන අතර ක්‍රි.පූ 640 දක්වා පැවති අතර රාජවංශික රේඛා කිහිපයක්ද ඇතුළත් විය. එලමයිට්වරුන් ආරම්භ වූයේ කොතැනින්ද යන්න පිළිබඳව නිශ්චිතභාවයක් නැත, නමුත් යුදෙව්-ක්‍රිස්තියානි බයිබලය ඇතුළු වෙනත් මූලාශ්‍රවලින්  ඒ පිළිබඳ ඉඟි ඇත, එය එලමයිට්වරුන් සෙමිටික් සංස්කෘතියක් ලෙස ස්ථානගත කර ඇති අතර එය ෂෙම්ගෙන් (නෝවාගේ පුතුන් 3 දෙනාගෙන් එක් අයෙකු) එලාම් නම් පරම්පරාවෙන් පැවත එන්නකි.

 

එලමයිට්වරුන් බයිබලයේ එස්රා සහ ක්‍රියා වල සඳහන් කර ඇති අතර ඒලාම් රාජධානිය උත්පත්ති, නෙහෙමියා, එස්රා, ජෙරමියා, ඩැනියෙල් සහ I වංශකථාවල සඳහන් වේ. එලමයිට්වරුන්ගේ ප්‍රභවය කුමක් වුවත්, ඔවුන් මැද පෙරදිග සහ විශේෂයෙන් පර්සියාවේ දිගු ඉතිහාසයක් අත්පත් කර ගත්හ. මෙම කාල පරිච්ෙඡ්දය තුළ, එලමයිට් ප්‍රධාන ධාරාවේ සංස්කෘතිය තුළ බලය කේන්ද්‍රගතව සිටීමට ඉඩ සලසන දැඩි ප්‍රවේශ සහ උරුම ක්‍රමයක් හරහා බලය පවත්වාගෙන ගියේය.

 

එලමයිට් ශිෂ්ටාචාරය දළ වශයෙන් ක්‍රි.පූ 3000 සහ 600 අතර පැවති අතර එය නූතන ඉරානයේ නිරිත දෙසින් කේන්ද්‍රගත විය. ඊලාම් යන නම පදනම් වී ඇත්තේ අසල පිහිටි අක්කාඩියානු ශිෂ්ටාචාරය මෙම වැසියන් ලෙස හැඳින්වූ දේ මතය. එලමයිට්වරු තමන් හැල්ටාමි ලෙස නම් කළහ. සුමේරියානුවන් මෙම සමාජය නිම්මාකි ලෙස හැඳින්වූ අතර සම්භාව්‍ය ග්‍රීකයින් එය එලිමයිස් ලෙස හැඳින්වූහ. ඊලාම් සඳහා තවත් නමක් වූයේ එලාම්හි වැදගත්ම නගරය වන සූසායි, එය මෙම භූමිය සඳහා නූතන පර්සියානු නාමය වන කුසෙස්තාන් බවට පරිණාමය විය.

 

 *එලමයිට් අධිරාජ්‍යයේ ඉතිහාසය*

එලමයිට් ශිෂ්ටාචාරය වසර දහස් ගණනක් පුරා පැවති අතර, එය පුළුල් පර්සියානු ශිෂ්ටාචාරයට අවශෝෂණය වීමට පෙර පැරණිතම සමාජයක් ලෙස ආරම්භ විය. ඉතිහාසඥයින් ඊලාම්ගේ ඉතිහාසය විවිධ කාල පරිච්ඡේද හතරකට බෙදා ඇත.එනම්

Proto-Elamite කාලය

3200 සිට 2700 BC

පැරණි එලමයිට් කාලය 2700 සිට 1500 දක්වා

මධ්‍ය එලමයිට් කාලය ක්‍රිපූ 1500 සිට 1100 දක්වා

Neo-Elamite කාලය 1100 සිට 540 BC යනුවෙනි.


Proto-Elamite කාලය

'' failed to upload. Invalid response: RpcError

ක්‍රි.පූ. 3200 සිට 2700 දක්වා විහිදෙන ප්‍රොටෝ-එලමයිට් යුගය, එලාම් ශිෂ්ටාචාරයේ පැරණිතම යුගයයි. ටයිග්‍රිස් සහ යුප්‍රටීස් ගංගා ආශ්‍රිතව පිහිටා ඇති පුරාණ එලමයිට් ශිෂ්ටාචාරය, සුමර් සහ ඌර් වැනි මානව සමාජවල පැරණිතම සමාජ කිහිපයක් ඇති කළ නාගරීකරණයේ ක්‍රියාවලියක කොටසකි.

ඇත්ත වශයෙන්ම, සුමේරියානුවන්ගේ ආක්‍රමණය මුල්ම බොහෝ එලමයිට් රාජ්‍යයන් සභාගයක් තුළ එකට එකතු වීමට හේතු වූ අතර, ඒලාම් එක්සත් සමාජයක් ලෙස ආරම්භය සනිටුහන් කළේය. ඒලාම්හි වැදගත්ම නගරය වූයේ සූසා ය. සූසා ප්‍රෝටෝ-එලමයිට් යුගයේ ආරම්භයට පෙරාතුව වන අතර එය ක්‍රිපූ 4000 දී පමණ ආරම්භ කරන ලදී.

එලමයිට්වරුන් විසින්ම ලියා ඇති ඓතිහාසික වාර්තා දුලබ බැවින් මෙම කාල පරිච්ඡේදය ගැන වැඩි යමක් නොදනී. ඒ වෙනුවට, ප්‍රෝටෝ-එලමයිට් යුගය ගැන නූතන විද්වතුන් දන්නා දේ පුරාවිද්‍යාවෙන් සහ සුමේරියානුවන් සහ ඇකේඩියානුවන් විසින් ලියන ලද වාර්තා වලින් පැමිණේ.

 

පැරණි එලමයිට් යුගය

පැරණි එලමයිට් යුගය, ක්‍රිස්තු පූර්ව 2700 සිට 1500 දක්වා විහිදෙන අතර, එලාම්හි පළමු දන්නා රාජවංශය සනිටුහන් කරයි.  බලගතු අක්කාඩියානු අධිරාජ්‍යයා වූ සර්ගොන් විසින් යටත් කර ගන්නා ලද මෙම රාජවංශය අවසානයේ සාර්ථක වූයේ නැත. Akkadians ඔවුන්ගේ අධිරාජ්‍යය බිඳ වැටෙන තුරු පරම්පරා ගණනාවක් තිස්සේ Elam පාලනය කළ අතර, එය Elam හි නිදහසට හේතු විය. එලම්හි පාලනය කඩාකප්පල් කරමින් ගුටි විසින් අවන් රාජවංශය පෙරලා දමන ලදී.

අවසානයේදී, ඊලාම් නැවතත් මෙසපොතේමියාවේ සිට බටහිරට වඩා බලවත් අධිරාජ්‍යයකට යටත් වනු ඇත. මෙවර එය ෂුල්ගි රජුගේ පාලනය යටතේ පැවති නව-සුමේරියානු අධිරාජ්‍යය විය. කෙසේ වෙතත්, මෙය සදහටම පැවතියේ නැති අතර එලාම් නැවතත් ෂිමාස්කි රාජවංශයේ නායකත්වය යටතේ බලයට පත් විය. මෙම එලමයිට් රාජවංශය කොතරම් බලවත්ද යත්, ඔවුන් නින්ගල් දේවතාවියගේ ප්‍රතිමාව රැගෙන බටහිරින් පිහිටි ඌර් නම් බලගතු නගරය පවා පැහැර ගත්හ.

මෙම යුගයේ තුන්වන බලවත් රාජවංශය වූයේ බටහිරින් බලගතු රාජ්‍යයන්ගෙන් වැටලීම් වැලැක්වූ සුක්කල්මා රාජවංශයයි. ඔවුන් කෙටි කලකට දකුණු මෙසපොතේමියාවට බලපෑම් කළ හැකි ස්ථානයකට එලාම් ගෙන ආ නමුත් බබිලෝනියේ හම්බුරාබි විසින් ඔවුන් නෙරපා හරින ලදී.

එලමයිට් සංස්කෘතිය බොහෝ සංස්කෘතීන් මෙන් සැකසී ඇත්තේ වෙළඳාම සහ සම්පත් වටාය. එය පීතෘමූලික  සමාජයක් වූ අතර එය අවට ශිෂ්ටාචාරවලින් අතිමහත් බහුතරයක් පිළිබිඹු කරයි. ඉරාන ප්‍රදේශය සහස්‍ර ගණනාවක් එලමයිට් අධිරාජ්‍යය විසින් අත්පත් කරගෙන සිටි ප්‍රදේශය ප්‍රසිද්ධ වෙළඳ උණුසුම් ස්ථානයක් විය. ගොඩබිම සහ මුහුද හරහා ප්‍රධාන නැව් මාර්ග සඳහා ප්‍රවේශය සහිත පර්සියානු ගල්ෆ් දිගේ පිහිටා ඇති ඊලාම්, මැද පෙරදිග සහ ආසියාව පුරා යාමට අවශ්‍ය ඕනෑම තැනකට බොහෝ සම්පත් ලබා ගැනීමේ ප්‍රධාන මාර්ගයක් විය. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්, විවිධ සංස්කෘතීන් සහ ප්‍රදේශ ගණනාවක ධනයෙන්, කලාකෘතිවලින් සහ සම්පත්වලින් ඒලාම් වැසියන් ප්‍රයෝජන ලැබුහ. එබැවින් එලමයිට් සංස්කෘතිය මහා විශ්වීය ධනයක් විය.

ඒලාම් පිහිටි ස්ථානය ද කෘෂිකාර්මික වශයෙන් ඉතා පොහොසත් විය. මෙය එලමයිට්වරුන්ට ප්‍රමාණවත් පෝෂණය සහ ආරක්ෂාව ලබා දුන්නා පමණක් නොව, එලමයිට්වරුන් සමඟ ගමන් කළ සහ වෙළඳාම් කළ වෙනත් ජාතීන්ට සහ මිනිසුන්ට ඇසුරුම් කිරීමට සහ විකිණීම සඳහා ස්ථාවර ප්‍රභවයක් විය. නූතන පරිවර්තකයන්ට පරිවර්තනය කිරීමට අපහසු වූ වෙනස් භාෂාවක් ද ඊලාම් වැසියන්ට ඇත.

කෙසේ වෙතත්, සංස්කෘතිය අනෙකුත් දේශීය මැද පෙරදිග සංස්කෘතීන්ගේ සමාන රටාවන් අනුගමනය කරන බවක් පෙනෙන්නට තිබුණි. විවාහය සාමාන්‍යයෙන් බහු විවාහ වූ අතර පවුල හෝ ගෝත්‍රය තුළ ධනය කේන්ද්‍රගතව තබා ගැනීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස ප්‍රමුඛස්ථානයේ ලෙවිරේට් විවාහ එනම් සහෝදරයෙකු තම මියගිය සහෝදරයාගේ වැන්දඹුව විවාහ කර ගැනීමේ සිරිත පැවත ඇත. මිය ගිය අයව සොහොන් කර ඇති බැවින් මරණය සංස්කෘතික වශයෙන් අනෙකුත් ජනයාට සමාන විය, සමහර විට මියගිය පුද්ගලයා නිදා සිටින ආකාරය නිරූපණය කරන නියෝජිත ප්‍රතිමා ඇත.



ආගම එලමයිට් සමාජයේ ද කේන්ද්‍රීය කොටසක් විය. සෑම නායකයෙක්ම සාමාන්‍යයෙන් ඔහුගේ පාලන කාලය තුළ තමා කැමති ගෝත්‍රය හෝ දේවතාවිය ඒකාබද්ධ කරයි. නිදසුනක් වශයෙන්, කුටික් ඉන්ෂුෂිනැක් රජු විශාල විහාරයක් සාදා එය ඔහුගේ දෙවියන් වන ඉන්ෂුෂිනැක්ට කැප කළේය. මෙම වර්ගයේ නම් සමානකම් සහ ගොඩනැගිලි ව්‍යාපෘති අරමුණු කිහිපයක් ඉටු කළේය. පළමුව, එය ආගම රාජ්‍ය අනුග්‍රහය යටතේ පවතින පරිදි ආගම සිංහාසනයට සම්බන්ධ කළ අතර, දෙවනුව, පූජා, රැස්වීම් සහ උත්සව සඳහා පන්සලක් පිහිටුවීමෙන්, රජුට තම ජනතාවගෙන් ධනය හා උපහාර ලබා ගත හැකි අතර ඔවුන්ට සාමකාමී සහ අවශ්‍ය අධ්‍යාත්මික අලෙවිසැලක් ලබා දිය හැකිය.

ඕනෑම සංස්කෘතියක මෙන්, ඊලාම්හි වැදගත්කමේ සහ අර්ථයේ කේන්ද්‍රස්ථානය වන්නේ කලාවයි. එලමයිට් ඉතිහාසයේ කලාවේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන හා එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මුල්ම සංකේතයක් වූයේ ඌර් වැසියන් විනාශ කිරීම සහ පිටුවහල් කිරීම විය හැකිය. මහා නගරය වැටුණු විට, එලමයිට්වරු අවසාන රජු පිටුවහල් කළා පමණක් නොව, ඔවුන් ඌර් (නින්ගල්) වැසියන්ගේ දේවතාවියගේ ප්‍රතිමාව ද රැගෙන ගියහ. මෙය ඔවුන්ගේම දේවතාවිය විසින් සම්පූර්ණ විනාශය සහ හැර යාමේ සංකේතයක් ලෙස පමණක් නොව, ඌර්හි ආගමික ව්‍යුහයේ හරය උදුරා ගැනීම සඳහා සේවය කළේය.

 

 *එලමයිට් ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය*



පුරාණ ඉරානයේ වඩාත්ම දර්ශනීය හා දැවැන්ත එලමයිට් ඉදිකිරීම් වලින් එකකි.Chogha Zanbil .එය ක්‍රි.පූ. 1250 දක්වා ඈතට දිවෙන, Untash-Napirisha රජුගේ පාලන සමයේදී ඉදිකරන ලද විශිෂ්ට ඉපැරණි Elamite ziggurat වර්ගයකි. ඉන්ෂුෂිනැක් දේවතාවියට ​​කැප කර ඇති මෙම වැදගත් ආගමික මධ්‍යස්ථානය හෙක්ටයාර 100 ක පුළුල් ප්‍රදේශයක් ආවරණය වන අතර එය කේන්ද්‍රීය බිත්ති වලින් සවි කර ඇති අතර එය එලමයිට් ශිෂ්ටාචාරයේ උසස් ඉංජිනේරු කුසලතා පිළිබිඹු කරයි.

යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම අඩවියක් ලෙස පිළිගෙන ඇති චෝගා සැන්බිල් පුරාණ ලෝකයේ හොඳම සංරක්ෂිත සිග්ගුරාට් එකක් ලෙස සැලකේ.

Monday, November 11, 2024

ෆාතිමා සහරා ආර්යාව ඉමාමත් නම් පූජනීය ආයතනයේ ප්‍රධාන ආරක්ෂිකාව වේ.


Lady Fathima (AS) was the prime defender of the sacred institution of imamate




ෆාතිමා අල් සහරා  මෙලොව සහ පරලොව ශ්‍රේෂ්ඨතම කාන්තාව ලෙස ශුද්ධ වූ නබි මුහම්මද් තුමා විසින් විස්තර කර ඇත. ෆාතිමා යනු සාමාන්‍ය චරිතයක් නොවේ, ඇගේ ළමා කාලයේ සිට ඇය දිවි පිදූ තෙක් ඇය දෙවියන් වහන්සේට සහ අවට සිටින අයට සේවය කිරීමට උනන්දුවෙන් වැඩ කළාය. 

දෙමාපියන්ට ආදරය කිරීමට සහ ඔවුන්ට හොඳම ආකාරයෙන් සලකන්න යි ඇය සදහන් කලාය.“ඇත්ත වශයෙන්ම, ෆාතිමා ට ‘උම්ම් අබිහා’ යන නාමය ද ලැබුණි.” 

ෆාතිමා අල් සහරා ඇගේ පියා වන දෙවියන්ගේ නබිතුමාට උපරිම ලෙස ආදරය කළ ආකාරය සහ සැලකීම සම්බන්ධයෙන් පුළුල් ලෙස ප්‍රසිද්ධය. ෆාතිමා තම පියාට කෙතරම් සැලකිල්ලක් දක්වන්නේද යත්, ඔහු ඇයව හැඳින්වූයේ ඇගේ පියාගේ මව ලෙස ‘උම්ම් අබිහා’ යනුවෙනි. බොහෝ අවස්ථාවලදී තරුණ වියේදී ෆාතිමා තම පියාට අන් අයගේ හිරිහැරවලට හෝ පහර දීමට ලක් වූ පසු ඔහුව රැකබලා ගත්තාය.  

ඔබ ඔබටම ආදරය කරන දේ සහ ඔබට අවශ්‍ය වූ විට පවා අන් අයට ලබා දෙන්න යි එතුමිය පැවසුවාය.

“ඔවුන් එයට ආදරය කළද, ඔවුන් දුප්පත් අයට, අනාථයින්ට සහ වහලුන්ට ආහාර ලබා දෙයි,'අපි ඔබට පෝෂණය කරන්නේ අල්ලාහ් වෙනුවෙන් පමණි. අපට ඔබෙන් කිසිදු ත්‍යාගයක් හෝ ස්තුතියක් අවශ්‍ය නැත.’’ (76:8-9) 

ෆාතිමාගේ ජීවිත කාලය පුරාම ඇය තමාට වඩා අන් අයගේ අවශ්‍යතාවලට මුල් තැන දුන්නාය. තවත් අවස්ථාවක, ෆාතිමාගේ විවාහ දිනයේ, ඇය තම මංගල ඇඳුම අවශ්‍යතා ඇති කාන්තාවකට පරිත්‍යාග කළාය. එයට හේතුව කුමක්දැයි ඇසූ විට ඇය මෙම අල් කුර්ආන් වැකිය උපුටා දැක්වූ බව පැවසේ: "ඔබ ප්‍රිය කරන දෙයින් වියදම් කරන තුරු ඔබට කිසිදා භක්තිය නොලැබේ." [3:92] යන්නයි.

ඔබ ඔබ වෙනුවෙන් ආදරය කරන දේ අන් අයට ලබා දීමට සහ ඔබට අවශ්‍ය වූ විට පවා අන් අයට ලබා දෙන්න. 

“ඔවුන් එයට ආදරය කළද, ඔවුන් දුප්පත් අයට, අනාථයින්ට සහ වහලුන්ට ආහාර ලබා දෙයි,අපි ඔබට පෝෂණය කරන්නේ අල්ලාහ් වෙනුවෙන් පමණි. අපට ඔබෙන් කිසිදු ත්‍යාගයක් හෝ ස්තුතියක් අවශ්‍ය නැත.’’ (76:8-9) 

ඉමාම් අල් හසන් විස්තර කරන්නේ තම මව තමන් වෙනුවෙන් යාච්ඤා නොකර සියලුම ඇදහිලිවන්ත පිරිමින් සහ ගැහැණුන් වෙනුවෙන් රාත්‍රියේදී යාච්ඤා කරන බව ඔහුට ඇසෙන බවයි. ඇයි දැයි ඇගෙන් ඇසූ ෆාතිමා පැවසුවේ ‘‘අනේ මගේ පුතේ, අසල්වැසියා පළමුව පසුව නිවස...’’ කියා ඇය සදහන් කලාය. නූතන ලෝකයේ ජීවත් වන අපට මෙය තීරණාත්මක පාඩමකි. පුද්ගලවාදය වැඩිවීමත් සමඟම, සමහර විට අපට අපගේ අසල්වැසියන් සහ ප්‍රජා සාමාජිකයින් රැකබලා ගැනීමට අමතක විය හැකිය. ෆාතිමාගේ පණිවිඩය අනුගමනය කිරීම සහ මුස්ලිම් සමාජයේ යහපැවැත්ම සඳහා යාච්ඤා කිරීම අපට අත්‍යවශ්‍ය වේ. 

මාතෘත්වයේ වටිනාකම  පිළිබඳ ගැඹුරින් එතුමිය කියාදේ.ෆාතිමා අල් සහරා යනු නොවරදින ඉමාම්වරුන් එකොළොස් දෙනාගේ මවයි. මවක් ලෙස ෆාතිමාගේ භූමිකාව නොමැතිව නබිත්වය සහ ඉමාම්මා අතර කිසිදු සම්බන්ධයක් නොමැත. මවක් ලෙස, ෆාතිමාගේ බලපෑම ඇගේම ක්‍රියාවන්ට පමණක් සීමා නොවී, ඇගේ පරම්පරාවේ නිර්මල වැරදිකරුවන්ගේ ක්‍රියාවන් ද විය. සමහර විට අපි අපේ ජීවිතයේ මව්වරුන් අගය කිරීමට අමතක කරමු, පුළුල් පරිමාණයෙන්, සමාජය. විශේෂයෙන්ම මෑත කාලීනව බොහෝ විට නිවෙස් තුළ සිටින මව්වරුන් පහත් කොට සලකන බව සොයාගෙන ඇති අතර, ඇත්ත වශයෙන්ම ඔවුන් සමාජයට විශාල සේවාවක් ඉටු කරයි.  

ප්‍රජාව තුළ යුක්තිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම එතුමිය කළ තවත් යහපත් කාර්යයකී.

“තේරුම් ඇති මිනිසුන්, ඇදහිල්ලේ ආධාරකරුවන් සහ ඉස්ලාමයේ ආරක්ෂකයින්, මට සිදු වන අසාධාරණයට පෙර මගේ අයිතිවාසිකම් සහ ලිහිල්භාවය ආරක්ෂා කිරීමේ මෙම නොසැලකිල්ලට හේතුව කුමක්ද?

මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන්ගේ මරණයෙන් ටික කලකට පසු ෆාතිමා අල් සහරාගේ උරුමයේ අයිතිය අහිමි විය. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් ෆාතිමා අසාධාරණය හෙළා දකිමින් ප්‍රසිද්ධ දේශනාවක් කළාය. මෙය ඇගේ ලෞකික ලාභය සඳහා නොව යුක්තිය තහවුරු කිරීමට සහ ඇගේ අයිතිවාසිකම් ප්‍රකාශ කිරීමට ය.

ෆාතිමාගේ ආධ්‍යාත්මික වටිනාකම දැන, ඇය මෙම උරුමය එහි භෞතික වටිනාකමට සැලකිල්ලක් නොදැක්වූ බව වැටහේ. කෙසේ වෙතත්, ඇය තවමත් ඇගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටියාය. මෙම ස්ථාවරයේ පාඩම් ඉතා වැදගත් වන්නේ යුක්තිය පවත්වා ගැනීම ඉතා වැදගත් බවත් කිසි විටෙක නොසලකා හැරිය යුතු බවත් ඒවා අපට පෙන්වා දෙන බැවිනි.

ඔහුගේ දූත මෙහෙවරේ පස්වන වසර වූ එම වසරේ, ඉස්ලාමයේ නබි  තුමා දරුණුතම තත්වයට පත් වූ අතර වඩාත් දුෂ්කර තත්වයන් යටතේ හුදෙකලා විය.

ඉස්ලාමය හුදකලා වූ අතර පළමු මුස්ලිම්වරුන් කිහිප දෙනෙකු දැඩි පීඩනයකට ලක් විය.

පිළිම වන්දනාව, බහුදේවවාදය, නූගත් මිථ්‍යා විශ්වාස, අරාබි ගෝත්‍රික යුද්ධ, බලයේ පරමාධිපත්‍යය සහ මහජනතාවගේ දරිද්‍රතාවයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මක්කම පරිසරය අඳුරු සහ අඳුරු විය.

නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණෝ අනාගතය දෙස බලා සිටියෝය, මෙම කළු පීඩිත වලාකුළු පිටුපස දීප්තිමත් අනාගතයක්, සාමාන්‍ය, බාහිර මාධ්‍යයන් සම්බන්ධයෙන් අතට බොහෝ දුර හා ළඟා විය නොහැකි අනාගතයක්.

මෙම වසරේම අනාගතවක්තෘවරයාගේ ජීවිතයේ වැදගත් සිදුවීමක් සිදු විය. දෙවියන් වහන්සේගේ අණ පරිදි, ඔහු ස්වර්ග රාජ්‍යය නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා ඔහුගේ ස්වර්ගාරෝහණයට ගෙන යන ලදී. ඒ අනුව ඔහුට උසස් වූ අහස් ප්‍රදේශයේ දෙවියන් වහන්සේගේ විශ්මය ජනක ලකුණු පෙන්වනු ලැබීය. එබැවින් ඔහුගේ ශ්රේෂ්ඨ ආත්මය වඩා විශාල වූ අතර වඩා හොඳ බලාපොරොත්තුවක් ඇතිව විශාල මෙහෙයුමක් පිළිගැනීමට සූදානම් විය.

සුන්නි සහ ෂියා යන දෙපිරිස විසින්ම අවධාරණය කරන ලද ආඛ්‍යානයකින් අපි කියවන්නෙමු; නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණෝ ස්වර්ගය හරහා ගමන් කරන දින රාත්‍රියේදී, ගේබ්‍රියෙල් "ටූබා" 3 ගසේ ගෙඩි කිහිපයක් තම ස්වාමියාට ලබා දුන් අතර, මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන් නැවත පොළොවට පැමිණි විට, ෆාතිමා සහ්රාගේ බීජය විය. ඒ ස්වර්ගීය ඵලයෙන් කැටි ගැසී ඇය පිළිසිඳ ඇත.

මේ උතුම් දරුවා, ස්වර්ගීය ඵලයේ නිර්මල සාරය සහ "කදීජා" වැනි මුහම්මද් (සල්) තුමාණන්ගේ මව වැනි පියෙකුගෙන් ජමාඩි අල්-තානිගේ විසිවන දින ලෝකයට පැමිණි අතර, අනාගතවක්තෘවරයාගේ විරුද්ධවාදීන්ගේ නින්දා අපහාස සහ "අනුප්‍රාප්තික පරම්පරාවක්" නොමැතිව ඔවුන් සිතූ ආකාරයටම සිටි බව නිෂ්ඵල විය. තවද කුර්ආන් පරිච්ඡේදයේ කව්තාර්හි අන්තර්ගතය මගින්, ෆාතිමා සහ්රා (සල්) තුමාණන් අනාගතවක්තෘවරුන්ගේ පෙළපත සහ මාර්ගෝපදේශක ඉමාම්වරුන් අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාමේ වසන්ත වසන්තය බවට පත් කරන ලද අතර ලෝක විනාශයේ දිනය දක්වා සියවස් ගණනාවක් පුරා විශාල ආශිර්වාදයක් ලබා දෙන ලදී.

මෙම දිව්‍ය කාන්තාවට නම් නවයක් තිබුණි; 1) ෆාතිමා 2) සිද්දිකා 3) තාහිරා 4) මුබාරකා 5) සකියා 6) රදියා 7) මර්දියා 8) මුහද්දිතා 9) සහරා ඒ සෑම එකක්ම ඇගේ ආශීර්වාද ලත් පුද්ගලයාගේ ගුණාංග සහ ආශීර්වාද පිළිබඳ ප්‍රකාශයකි.

ඇයගේ සුප්‍රසිද්ධ නාමය වන “ෆාතිමා” ඇගේ පාසලේ අනුගාමිකයින්ට හොඳම ශුභාරංචිය අඩංගු බව පැවසීම ප්‍රමාණවත්ය, මෙයට හේතුව එය “Fatm” යන මූල වචනයෙන් වන බැවිනි, එනම්, කිරිවලින් වෙන්වීම හෝ ඉවත් කිරීම. මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන්ගෙන් විස්තර කරන ලද එක් හදීසයකට අනුව, ඔහු විශ්වාසවන්ත අලි  තුමාගේ අණ දෙන නිලධාරියාගෙන් මෙසේ ඇසීය.

"ඔයා දන්නවද මගේ දුවට ෆාතිමා කියලා නම දැම්මේ ඇයි කියලා?" අලි පිළිතුරු දුන්නේ

"කරුණාකර  කියන්න."

ඔහු මෙසේ පැවසීය.

මක්නිසාද යත් ඇය සහ ඇගේ අනුගාමිකයින්  අපායේ ගින්නෙන් වෙන් වී ඇත.

ඇයගේ නම් අතරින් "සහ්රා" යන නමට විශේෂ දීප්තිය සහ දීප්තිය ද ඇත. එය ඉමාම් සාදික්  ගෙන් අසන ලදී.

ඔවුන් ෆාතිමාව "සහ්රා" ලෙස හඳුන්වන්නේ ඇයි?

ඔහු පිළිතුරු දුන්නේ; මක්නිසාද යත් “සහ්රා” යනු බැබළීම සහ ෆාතිමා යනු ඇය යාච්ඤාවේ “මිහ්රාබ්” හි සිටගෙන සිටින විට තාරකාවල ආලෝකය පෘථිවියේ වැසියන්ට මෙන් අහසේ ස්වර්ගයේ වැසියන්ට ඇගේ ආලෝකය දීප්තිමත් විය. 


එබැවින් ඇයට "සහ්රා" යන නම ලැබුණි.

තම ශ්‍රේෂ්ඨත්වය නිසා ප්‍රසිද්ධියට පත් කාන්තාවක වූ "කදීජා" ඉස්ලාමයේ නබි (සල්) තුමාණන් සමඟ විවාහ වූ විට, මක්කමේ කාන්තාවන් ඇය සමඟ ඇති සබඳතා අත්හැරියේය. ඇය දුප්පත්, අනාථ තරුණයෙකු සමඟ විවාහ වූ අතර ඇගේ පෞද්ගලික තත්ත්වය පහත් කර ඇත!

මෙම තත්ත්වය කදීජා දක්වා පැවතුනි. ගැබ්ගත් අතර කලලරූපය අන් කිසිවෙකු නොව ෆාතිමා සහරා විය.

දරු ප්‍රසූතියට නියමිත වේලාව පැමිණි විට ඇය කුරෙයිෂ් කාන්තාවන් ගෙන්වා, වේදනාවෙන් හා දුක්වලින් පිරුණු මේ සංවේදී පැයේදී තමාගේ පිහිටට එන ලෙසත්, ඇයව තනි නොකරන ලෙසත් ඉල්ලා සිටියාය. නමුත් ඇයට මෙම සීතල, වේදනාකාරී පිළිතුරට මුහුණ දීමට සිදු විය.

“ඔබ අපගේ උපදෙස්වලට ඇහුම්කන් දුන්නේ නැත, ඔබ ධනයක් නොමැති අබුතාලිබ්ගේ අනාථයා සමඟ විවාහ විය, අපි ඔබේ උදව්වට නොඑන්නෙමු යි ඔව්හු පැවසූහ.


විශ්වාසවන්ත කදීජා මෙම අවලස්සන, අර්ථ විරහිත පණිවිඩය ගැන බොහෝ සේ දුක් වූ නමුත් ඇගේ හදවතේ ගැඹුරින් බලාපොරොත්තුවේ ආලෝකය බැබළුණි, එවැනි අවස්ථාවක ඇගේ දෙවියන් ඇයව තනි නොකරනු ඇත.

දරු ප්රසූතියේ දුෂ්කර, විවේචනාත්මක අවස්ථාවන් ආරම්භ විය. ඇය තම නිවසේ තනි වූ අතර ඇයට උදව් කළ හැකි කාන්තාවක් එහි සිටියේ නැත. ඇගේ හදවත බර වැඩි වූ අතර, මිනිසුන්ගේ අකාරුණිකත්වයේ ගොරවන රළ ඇගේ නිර්මල ආත්මයට වධ දුන්නේය.හදිසියේම ඇගේ ආත්මයේ ක්ෂිතිජයේ දැල්වීමක් ඇති වූ අතර, ඇය දෑස් විවර කළ අතර ඇය අසල කාන්තාවන් හතර දෙනෙකු සිටිනු දැක ඇය දැඩි ලෙස කනස්සල්ලට පත් විය.


කාන්තාවන් හතර දෙනාගෙන් එක් අයෙක් මෙසේ ඇමතීය.

“බය නොවන්න, දුක් නොවන්න. ඔබේ කරුණාවන්ත දෙවි අපිව ඔබේ පිහිටට එව්වා, අපි ඔබේ සහෝදරියන්.

මම සාරා! මේ පාරාවෝගේ භාර්යාව වන ආසියාය, ඇය ස්වර්ගයේ ඔබේ මිතුරෙකු වනු ඇත. අනෙකා ඉම්රාන්ගේ දුව මරියම් ය; ඔබ දකින මේ හතරවැන්නා මූසා ඉබ්න් ඔම්රාන්ගේ සහෝදරියයි. කොල්තූම්!

අපි ආවේ මේ මොහොතේ අපි ඔබට පිහිට වන පිණිස ය.ඉස්ලාමයේ ආර්යාව වන ෆාතිමා ලෝකයට ඇගේ දෑස් විවර කරන තුරු ඔවුන් ඇය සමඟ රැඳී සිටියහ.

කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, මෙම ශ්‍රේෂ්ඨ පෞරුෂයේ කෝණ වැඩි වැඩියෙන් පැහැදිලි වන අතර, ඇයගේ ආදර්ශවත් චරිතය හා භූමිකාව පිළිබඳ අපගේ අවශ්‍යතාවය වඩ වඩාත් වැඩි වේ, විශේෂයෙන් අප ජීවත් වන යුගයේ සහ සමාජය තුළ, ප්‍රහාරවලට සහ අදහස් සහ මතවාදයන්ට නිරන්තර බෝම්බ හෙලීමට ලක් වේ. එය අපව නොමඟ යවන සහ ව්‍යාකූල කරවන අතර, සත්‍යයේ සහ යුක්තියේ මාවතෙන් අපව නොමඟ යවයි.

අපි Ahlul Bait (අ) ගේ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් ෆාතිමා සහරා ආර්යාව  ගැන කතා කරන විට හෝ මතවාදී දෘෂ්ටිකෝණය සරලව තබන විට, ඇය වෙත අපගේ සම්පූර්ණ ප්‍රවේශය ඉස්ලාමයේ අනෙකුත් චින්තන පාසල්වලට වඩා වෙනස් ය.

කිසිදු සැකයක් නැත, සියලුම මුස්ලිම්වරුන් ෆාතිමා ආර්යාව ට උපරිම ගෞරවය දක්වනු ඇත. ෆාතිමා ආර්යාවගේ ගෞරවය, ගෞරවය, තනතුර සහ ගුණය සම්බන්ධයෙන් මුස්ලිම්වරුන් අතර ආරවුලක් හෝ මතභේදයක් නොමැත

කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් මෙම ශ්‍රේෂ්ඨ ආර්යාව වෙත ප්‍රවේශ වන්නේ අපගේ ආදරණීය මුහම්මද් නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන් බොහෝ සෙයින් ආදරය කළ හා ගෞරව කළ අපගේ දියණිය වීම නිසාය. ඔවුන් ඇයව සලකන්නේ, මෙම සම්බන්ධතාවය නිසා, ඉතා භක්තිමත්, අතිශයින්ම ආධ්‍යාත්මිකව කැපවූ කාන්තාවක් ලෙසය. උම්මා එනම්  මුස්ලිම් ජාතිය ෆාතිමා ආර්යාවට  ගෞරව දක්වන පදනම මෙයයි.

දැන්, අහ්ලුල් බයිත් (අල) ගේ පාසල ගැන කතා කරන විට, ෆාතිමා ආර්යාව සැබවින්ම රසූලුල්ලාහ් ගේ ආදරණීය, ආදරණීය දියණිය වන අතර සැබවින්ම අතිශයින්ම ආධ්‍යාත්මිකව කැප වූ කාන්තාවක් බව අපට පෙනී යයි. කෙසේ වෙතත්, අහ්ලුල් බයිත් (අල) අනුගාමිකයින් වන අපට, ෆාතිමා ආර්යාව (සල්) ට මීට වඩා බොහෝ දේ ඇත.

සමාජයේ සමාජ-දේශපාලන ක්ෂේත්‍රය තුළ, ඉමාම් අලි  ට පෙර පවා ෆාතිමා ආර්යාව  ඉදිරියෙන් සිටී. නායකත්වය සහ ඉමාමේට් පිළිබඳ ප්‍රශ්නය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ඉමාම් අලි ට පෙර මෙම අධිකාරිය (විලයාත්) ආරක්ෂා කළේ ෆාතිමා ආර්යාව ය.

පළමු ඉමාම් වන අලි ඉබ්නු අබි තාලිබ්  වන අහ්ලුල් බයිත් ගේ මුළු ව්‍යාපාරයම ආරම්භ කළේ ෆාතිමා ආර්යාව විසිනි.. ඇය Ahlul Bait (a.s) හි සමාජ-දේශපාලන ප්රතිරෝධයේ න්යෂ්ටියයි.

මුස්ලිම් ජාතියේ නායකයා ලෙස ඉමාම් අලි  තුමාට ලැබිය යුතු තත්ත්වය සහ අහ්ලුල් බයිත් ගේ තත්ත්වය ගැන විවෘතව කතා කළේ ෆාතිමා (සල්) ය. තම පියා වන රසූලුල්ලාහ් ගේ අභාවයෙන් පසු සිදුවීම් හැරවීමට එරෙහිව සිය විරෝධතාව දියත් කළේ ෆාතිමා (සල්) ය.

ෆාතිමා (සල්) තුමා ස්ත්‍රියකගෙන් ගැහැනිය ඉවත් නොකළ අතර, ඒ අතරම සත්‍යය සහ යුක්තිය තහවුරු කිරීමේ අරගලවලට එරෙහිව සටන් කරමින් සමාජයට දායකත්වය සහ මැදිහත්වීම පිළිබඳ හොඳම ආදර්ශය ඇය ඉදිරිපත් කළාය.

මෙම නිර්භීත තනතුර සඳහා ෆාතිමා ඉතා විශාල මිලක් ගෙවා ඇත! ඇය තම නූපන් බිළිඳාගේ ජීවිතයට වන්දි ගෙවූ අතර අවසානයේ සත්‍යය සහ යුක්තිය වෙනුවෙන් තම ජීවිතයද ගෙව්වාය.

සුලෙයිමාන් කටානි නම් ඉතා දක්ෂ ලෙබනන් ක්‍රිස්තියානි විද්වතෙක් සිටින අතර ඔහු ෆාතිමා ආර්යාවගේ ජීවිතය ගැන පොතක් ලිවීය. වීරයෙකු වීමට හෝ ශූරයෙකු වීමට මාංශපේශී ශරීරයක් අවශ්‍ය නොවන බව ඔහු පවසන මෙම පොතෙන් ප්‍රකාශයක් උපුටා දක්වමින් අවසන් කිරීමට කැමැත්තෙමි. ඔහු පවසන්නේ ඔබට කිසිවකුගේ සහය නොලබන දුර්වල, හුදකලා, රෝගී කාන්තාවක් විය හැකි නමුත්, ඔබට නැගී සිට සමස්ත පද්ධතියටම අභියෝග කළ හැකි බවත්, ඔබේ ඝෝෂාකාරී හඬින් එහි පදනමම සොලවන්නට හැකි බවත්ය. මෙය ඔබව ශූරයෙකු බවට පත් කරයි, සහ ෆාතිමා ආර්යාවගේ  අනුගාමිකයෙකු කරයි!

Thursday, November 7, 2024

Kowsar, Hodhod චන්ද්‍රිකා ඉරාන විද්‍යාඥයින්ට පළමු සංඥා නිකුත් කරයි

 Iran confirms successful signals from Kowsar, Hodhod satellites



ඉරාන අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය නිවේදනය කළේ Kowsar සහ Hodhod චන්ද්‍රිකා සාර්ථකව කක්ෂගත කර ඇති බවත් ඒ දෙකෙන්ම පළමු සංඥා ලැබී ඇති බවත්ය. 

රුසියාවේ Vostochny අභ්‍යවකාශ තොටුපළේ සිට Soyuz රොකට්ටුව භාවිතා කරමින් නොවැම්බර් 15 අඟහරුවාදා අලුයම 2:48 ට දියත් කිරීම සිදු විය. 

ඉරාන අභ්‍යවකාශ ඒජන්සිය තහවුරු කළේ චන්ද්‍රිකා දෙකම සාර්ථකව කක්ෂයට යොමු කර ඇති අතර පෘථිවියට සංඥා සම්ප්‍රේෂණය කිරීමට පටන් ගෙන ඇති බවයි.

2019 දී පුද්ගලික අංශය විසින් නිපදවන ලද Kowsar චන්ද්‍රිකාව පික්සලයකට මීටර් 3.5 ක විභේදනයකින් ඡායාරූප ලබා ගත හැකි අධි-විභේදන දුරස්ථ සංවේදක චන්ද්‍රිකාවකි. එය කෘෂිකාර්මික, ස්වභාවික සම්පත් කළමනාකරණය, පාරිසරික අධීක්‍ෂණය සහ නිරවද්‍ය සිතියම්ගත කිරීම, පාරිසරික වෙනස්කම් නිරීක්ෂණය කිරීම සහ ආපදා කළමනාකරණය සඳහා වන යෙදුම් සඳහා අදහස් කෙරේ.

Kowsar චන්ද්‍රිකාවේ අපේක්ෂිත මෙහෙයුම් ආයු කාලය ආසන්න වශයෙන් වසර දෙකක් වන අතර, එය උසස් රූපකරණ සහ දත්ත සම්ප්‍රේෂණ තාක්ෂණයන් ඇතුළත් වේ. 

අනෙක් අතට, Hodhod චන්ද්‍රිකාව නිර්මාණය කර ඇත්තේ සන්නිවේදන අරමුණු සඳහා, විශේෂයෙන් අන්තර්ජාලයේ දේවල් (IoT) සඳහා සහය දැක්වීම සඳහා ය. එය ස්මාර්ට් කෘෂිකර්මාන්තය, ප්‍රවාහනය සහ අර්බුද කළමනාකරණයේ යෙදීම් සඳහා සුදුසු වන පරිදි සීමිත භූමිෂ්ඨ ජාල ප්‍රවේශයක් සහිත දුරස්ථ ප්‍රදේශවල සන්නිවේදනය සඳහා පහසුකම් සැලසීම අරමුණු කරයි.

Kowsar චන්ද්‍රිකාවේ සැලසුම් සහ ඉදිකිරීම් කණ්ඩායමේ ඉහළ පෙළේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සාමාජිකයෙකු වන මහාචාර්ය පාර්ටෝ අලාම් සඳහන් කළේ මෙම චන්ද්‍රිකා කිලෝග්‍රෑම් 30 බරින් යුක්ත වන අතර වසර 3.5 ක කක්ෂීය ආයු කාලයක් ඇති අතර කිලෝමීටර 500ක උන්නතාංශයක ක්‍රියාත්මක වන බවයි. එහි මෙහෙවර කෘෂිකර්මාන්තය සහ සිතියම්කරණය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරන අතර එහි වර්ණ පරාසය කිලෝමීටර 15 ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත.

මෙම චන්ද්‍රිකා කක්ෂයට සාර්ථකව දියත් කිරීම ඉරානයේ විද්‍යාත්මක ප්‍රජාවේ නොපසුබට උත්සාහය සහ කැපවීම අවධාරනය කරයි, අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තයේ අඛණ්ඩ නවෝත්පාදන සහ ප්‍රගතිය සඳහා ජාතියේ හැකියාව පෙන්නුම් කරයි. 

ඉරානයේ චන්ද්‍රිකා වැඩසටහන ප්‍රගතිශීලී වන විට, ගෝලීය අභ්‍යවකාශ ගවේෂණ ප්‍රයත්නයන්හිදී රටෙහි භූමිකාව ඉදිරි වසරවලදී වැඩි දෘශ්‍යතාවක් ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කෙරේ.

ඉරානයේ අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තයේ සුවිශේෂී ජයග්‍රහණයක් ලෙස,මෙසේ රට සිය ප්‍රථම පුද්ගලිකව සංවර්ධනය කරන ලද චන්ද්‍රිකා වන Kowsar සහ Hodhod, රුසියානු Soyuz දියත් කිරීමේ යානයකින් කක්ෂයට සාර්ථකව දියත් කිරීම ඉරානයේ අභ්‍යවකාශ ගවේෂණ ප්‍රයත්නයන් සඳහා පුද්ගලික අංශයේ මංගල ගමන සනිටුහන් කළේය.

Kowsar, කිලෝග්‍රෑම් 30 ක අධි-විභේදන සංවේදක චන්ද්‍රිකාවක්, කෘෂිකර්මය, ස්වභාවික සම්පත් කළමනාකරණය, පාරිසරික නිරීක්ෂණ සහ ආපදා ප්‍රතිචාර ඇතුළු යෙදුම් පරාසයක් සඳහා නිර්මාණය කර ඇත.

මේ අතර Hodhod යනු චන්ද්‍රිකා පදනම් කරගත් සන්නිවේදන ජාල වැඩිදියුණු කිරීමට සහ IoT සම්බන්ධතාව පුළුල් කිරීමට නිර්මාණය කර ඇති කුඩා සන්නිවේදන චන්ද්‍රිකාවකි. මෙම CubeSat කිලෝමීටර් 500 ක කක්ෂයක ක්‍රියාත්මක වන අතර, දුරස්ථ සහ අඩු පහසුකම් සහිත කලාප සඳහා සන්නිවේදන විසඳුම් සපයයි. Hodhod ගේ මෙහෙවර නිරවද්‍ය කෘෂිකර්මය, ප්‍රවාහනය, සැපයුම් සහ පාරිසරික නිරීක්ෂණ සඳහා සහාය වනු ඇත.

චන්ද්‍රිකා සැලසුම් කිරීම සහ සංවර්ධනය කිරීම පිටුපස සිටින දැනුම පදනම් කරගත් සමාගමේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරියා පවසන්නේ අවසානයේ Hodhod සහ Kowsar කක්ෂයට සාර්ථකව දියත් කිරීම දැකීමට තම කණ්ඩායමට වසර 15 ක කැපවීමෙන් වැඩ කළ බවයි. රුසියාවේ චන්ද්‍රිකා දෙක දියත් කිරීම පුද්ගලිකව තක්සේරු කිරීමෙන් පසු ෆාගි ඉමානි පැවසුවේ “මෙය අපට ආරම්භය පමණයි, අපි මෙතැන් සිට ඉදිරියට යනවා පමණයි.  

මෙම සාර්ථක කතාව ඉරානයේ ආකර්ෂණීය අභ්‍යවකාශ ගමනේ අඛණ්ඩ පැවැත්මකි. මෙම වසර මුලදී රට දේශීයව නිෂ්පාදනය කරන ලද Simorgh (Phoenix) චන්ද්‍රිකා දියත් කිරීමේ වාහනය භාවිතයෙන් දේශීය Mahda පර්යේෂණ චන්ද්‍රිකාව සාර්ථකව දියත් කරන ලදී. මෙම නිර්භීත පියවර ඉරානයට තමන්ගේම දියත් කිරීමේ වාහන සංවර්ධනය කිරීමට ඇති හැකියාව, අභ්‍යවකාශ ගවේෂණයේ ස්වයං විශ්වාසය සඳහා තීරණාත්මක පියවරක් විය.

IRGC Aerospace Force පසුගිය වසරේදී දේශීයව සංවර්ධනය කරන ලද Qaem-100 SLV භාවිතා කරමින් වාර්තාගත මිනිත්තු 11 කින් Soraya චන්ද්‍රිකාව දෝෂ රහිතව කක්ෂයට මුදා හැරීමෙන් සිය දක්ෂතාවය ප්‍රදර්ශනය කළේය. මෙම අදියර තුනකින් සමන්විත ඝන ඉන්ධන රොකට්ටුව, ඉරාන ඉංජිනේරු ඥානය පිළිබඳ සාක්ෂියක්, ස්වයංපෝෂිත අභ්‍යවකාශ වැඩසටහනක් සඳහා රටේ කැපවීම තහවුරු කළේය.

ඉරානය දැන් තමන්ගේම චන්ද්‍රිකා සැලසුම් කිරීමට, ගොඩනැගීමට සහ දියත් කිරීමට හැකියාව ඇති හොඳම රටවල් 10 අතරට ආඩම්බරයෙන් සිටී.

ඉරාන අභ්‍යවකාශ ඒජන්සියේ (ISA) ප්‍රධානියා රටේ අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තය ඉදිරියට ගෙන යාමේදී පුද්ගලික අංශයේ තීරණාත්මක කාර්යභාරය අවධාරනය කළේය. “පෞද්ගලික ව්‍යවසායකයන්ගේ ශක්තිමත් සහභාගීත්වයකින් තොරව මෙම ක්ෂේත්‍රයේ සැලකිය යුතු ඉලක්ක සපුරා ගැනීම සාක්ෂාත් කරගත නොහැක. වෙළඳපල නිර්ණායක සැලකිල්ලට ගනිමින් තරඟකාරී පරිසරයක් තුළ පුද්ගලික අංශය මෙම ක්ෂේත්‍රයට පිවිසිය යුතු යැයි අපි විශ්වාස කරමු. 

බොහෝ විශ්ව විද්‍යාල සහ පර්යේෂණ ආයතන අභ්‍යවකාශ ක්ෂේත්‍රය තුළ ක්‍රියාකාරකම් නංවාලීම සඳහා ප්‍රධාන වශයෙන් දායක වී ඇති අතර පුද්ගලික අංශයේ මැදිහත්වීම සඳහා වේදිකාව සකස් කර ඇති බව නිලධාරියා සඳහන් කළේය. " දැනුම මත පදනම් වූ සමාගම්වල සේවය කරන බොහෝ පුද්ගලයන් මෙම ශාස්ත්‍රීය හා පර්යේෂණ පරිසරයන්ගෙන් බිහි වූවකි." 

ISA ප්‍රධානියා වැඩිදුරටත් නිවේදනය කළේ ඉරාන කැලැන්ඩර වර්ෂය අවසන් වන විට (මාර්තු 20) අතිරේක චන්ද්‍රිකා 5 සිට 7 දක්වා අභ්‍යවකාශ ගත කිරීමට ඉරානය සැලසුම් කර ඇති බවත්, මෙම අභිලාෂකාමී ප්‍රයත්නයට රජයේ සහ පෞද්ගලික අංශයේ සහභාගීත්වය ඇතිව බවයි. 

 "සෑම දියත් කිරීමක් සමඟම, අපි රුසියාව, චීනය සහ එක්සත් ජනපදය වැනි අභ්‍යවකාශ යෝධයන්ගේ ශ්‍රේණිවලට සම්බන්ධ වීමට අඟල් සමීප වෙමු." 

එම නිලධාරියා සඳහන් කළේ චන්ද්‍රිකා අභ්‍යවකාශගත කිරීම් සිදු කර ඇති සම්බන්ධීකරණ හා සැලසුම් ප්‍රයත්නයන්ට අනුකූලව සිදු කරන බවයි.

අනෙකුත් කර්මාන්ත විසින් වැඩි දියුණු කරන ලද නවෝත්පාදන සහ නිෂ්පාදන සඳහා අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තය තීරණාත්මක සේවාදායකයෙකු ලෙස සේවය කරන බව Salarieh අවධාරණය කළේය. මීට අමතරව, අභ්‍යවකාශ ආශ්‍රිත තාක්‍ෂණයන් වාණිජකරණය කිරීම සහ මෝටර් රථ කර්මාන්තය වැනි වෙනත් අංශ සඳහා ඒවා යෙදවීම විවිධ ජාතික අවශ්‍යතා සහ අවශ්‍යතා සැලකිය යුතු ලෙස විසඳිය හැකි බව ඔහු පෙන්වා දුන්නේය.

දේශීය අභ්‍යවකාශ තාක්‍ෂණය දියුණු කිරීම සඳහා රජය දක්වන සහයෝගයට ස්තූතිවන්ත වන පරිදි මෑත වසරවලදී අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තය සැලකිය යුතු ධනාත්මක පිම්මක් අත්විඳ ඇති බව Salarieh සඳහන් කළේය. මෙම සහය මෙම අංශය පර්යේෂණ-නැඹුරු අවධානයකින් කාර්මික අංශයකට මාරුවීමට පහසුකම් සලසා ඇත.

මෙම පරිවර්තනීය කාලය තුළ කලින් නිම නොකළ ව්‍යාපෘති බොහොමයක් අවසන් කළ බව ඔහු විස්තර කළේය.

සාර්ථක පර්යේෂණ සහ මෙහෙයුම් දියත් කිරීම් මාලාවක් සමඟින්, ඉරානය දැන් කිලෝමීටර් 750 ක උන්නතාංශයක් දක්වා චන්ද්‍රිකා දියත් කිරීමේ සහ කක්ෂගත කිරීමේ හැකියාව තහවුරු කර ඇත. මෙම ජයග්‍රහණය ඉදිරි වසරවලදී රටේ අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තයේ වර්ධනය සහ සංවර්ධනය තවදුරටත් වේගවත් කරනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.

අභ්‍යවකාශ කර්මාන්තය කෙරෙහි අඛණ්ඩව අවධානය යොමු කිරීමේ වැදගත්කම Salarieh අවධාරණය කළේ, එහි වර්ධනය සංවර්ධනය සඳහා ගාමක බලවේගයක් විය හැකි බවත්, විවිධ ක්ෂේත්‍ර සහ කර්මාන්ත හරහා දක්ෂ විශේෂඥයින් ආකර්ෂණය කර ගැනීම සහ රඳවා තබා ගැනීම සඳහා බවත් සඳහන් කළේය.

Sunday, November 3, 2024

පලස්තීනය වෙනුවෙන් ස්වකීය ජීවිතය කැපකළ අපේ කාලයේ වීරයා " නස්රල්ලා"

 


Nasrallah, the hero of our time who sacrificed his life for Palestine

"සෙයියද් හසන් නස්රල්ලා"  උසස් අණ දෙන අපේක්ෂකයෙකුගේ යෝග්‍යතාවය සලකා බලන විට, සෑම විටම අසනු ඇත  "ඔහු කෙතරම්  අභීතද?" සමහර විට මෙය ප්‍රමුඛතම ගුණාංගය විය හැකිය.

නිසැකවම එවැනි අධි අවදානමක ස්වකීය ජීවිතය කැපකළ, යුධ පිටියේ අණ ලෙස, පැවැත්ම සඳහා වාසනාව වැදගත් විය.  වඩාත් සුපරීක්ෂාකාරී වූ අනෙක් අය තවමත් සුවිශේෂී ලෙස අවදානමට ලක් විය. එය මෙම මූලික පුද්ගලික අර්ථයෙන් වාසනාව පමණක් නොව, අණ පිළිබඳ පුළුල් සන්දර්භය තුළ ද විය.

නස්රල්ලා අන් අය විසින් හඳුන්වා දුන් නවෝත්පාදන මාලාවක උරුමක්කාරයා විය .  එවන් වීර ආත්මය පසුගිය මස  ඊශ්‍රායලය විසින් ගුවන් ප්‍රහාරයකින් ඝාතනය කරන ලදී . ඔහු වසර 32 කට වැඩි කාලයක් දකුණු ලෙබනනයේ වැඩි කොටසක් පාලනය කරන ඉරානයේ පිටුබලය ලබන සන්නද්ධ කණ්ඩායම සහ දේශපාලන පක්ෂය වන හිස්බුල්ලා සංවිධානයට නායකත්වය දුන්නේය.  යුක්තිය වෙනුවෙන්, සාධාරණත්වය වෙනුවෙන් පෙනී සිටී නස්රල්ලා ව ඊශ්‍රායලය  ත්‍රස්තවාදියෙකු ලෙස සැලකූ අතර හිස්බුල්ලා සංවිධානය බටහිර ට ආවඩන රටවල් කිහිපයක් විසින් ත්‍රස්ත සංවිධානයක් ලෙස නම් කර ඇත.

මුසාවි, කොමේනි, හිස්බුල්ලා දරුවන් නව දෙනෙකුගෙන් වැඩිමහල් දරුවා වන නස්රල්ලා 1960 දී උපත ලැබූ අතර හැදී වැඩුණේ බොහෝ ක්‍රිස්තියානි ආමේනියානුවන්, ඩ්‍රූස්, පලස්තීනුවන් සහ ෂියාස් ජීවත් වූ බේරූට් හි දුප්පත් නැගෙනහිර බෝර්ජ් හැම්මූඩ් ප්‍රදේශයේ ය. පළතුරු සහ එළවළු වෙළෙන්දෙකු වූ ඔහුගේ පියා අබ්දුල් කරීම් දකුණු ලෙබනනයේ Bazouriyeh ගම්මානයේ සිට පැමිණියේය.

ලෙබනනයේ හිස්බුල්ලා සංවිධානයේ නායක හසන් නස්රල්ලා කවුද ? ඔහු යහපත් මනුෂ්‍යයෙක් වශයෙන් වැදගත් වූයේ ඇයි?

බේරූට් හි ගුවන් ප්‍රහාරවලින් ඊශ්‍රායලය විසින් ඝාතනය කරන ලද හසන් නස්රල්ලා, ඊශ්‍රායල හමුදාව ලෙබනනයෙන් පලවා හැරීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශංසාවට ලක් වූ නමුත් සිරියාවට සහ ඉරානයට සමීප සබඳතා ඇති ලෙබනන් ස්වෛරීත්වයට තර්ජනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් විවේචනයට ලක් විය.

මැදපෙරදිග ප්‍රබලම අරාබි චරිතයක් වන සයීඩ් හසන් නස්රල්ලා, නූතන ලෙබනනය, අරාබි-ඊශ්‍රායල් ගැටුම සහ පුළුල් කලාපය මත සදාකාලික සලකුණක් තබා ඇත.සැප්තැම්බර් 27 වන දින දකුණු බීරූට් හි ඊශ්‍රායල ප්‍රබල ගුවන් ප්‍රහාර මාලාවකින් මිය යන විට  ඔහු 64 හැවිරිදි වියේ පසු විය.

"දෙවියන් වහන්සේ හරහා ජයග්‍රහණය" ලෙස වාසගම පරිවර්තනය කර ඇති නස්රාල්ලා යටතේ, හිස්බුල්ලා ප්‍රාදේශීය සන්නද්ධ ව්‍යාපාරයක සිට ලෙබනනයේ මෑත ඉතිහාසයේ විශාලතම දේශපාලන පක්ෂය දක්වා වර්ධනය විය.

2018 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී හිස්බුල්ලා මනාප ඡන්ද 340,000කට වඩා ලබා ගත් අතර එය නිදහසින් පසු ලෙබනනයේ ඕනෑම පක්ෂයක් ලබා ගත් වැඩිම මනාප සංඛ්‍යාවයි.

2021 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී නසරල්ලා පැවසුවේ හිස්බුල්ලා සතුව සටන්කාමීන් 100,000 ක් සිටින බවත්, එය ලොව පුරා ඇති බලවත්ම ජාතික සන්නද්ධ සංවිධාන අතර ප්‍රමුඛ ස්ථානය හොබ වන බවයි.

අරාබි ලෝකයේ හිස්බුල්ලාගේ කීර්තිය පමණක් ඉහළ නංවා ඇති කලාපීය බලපෑමෙන් එවැනි බලයට පිටුබලය ලැබේ.  අද වන විට, අරාබි රටකින් පසුබැසීමට ඊශ්‍රායලයට බල කළ ජාතික හෝ වෙනත් ආකාරයකින් එකම සන්නද්ධ හමුදාව එයයි.

මැදපෙරදිගින් සහ ඉන් ඔබ්බෙහි අවධානය දිනාගත් නස්රල්ලා, ඉරානයේ ප්‍රතිරෝධයේ අක්ෂය තුළ දිගුකාලීනව කැපී පෙනුණි, එයට හිස්බුල්ලා, සිරියානු ජනාධිපති බෂාර් අසාද්ගේ රජය, පලස්තීන ව්‍යාපාර වන හමාස් සහ ඉස්ලාමීය ජිහාඩ්, යේමනයේ හූති ව්‍යාපාරය සහ ඉරාක පැරාමිලිටරි කණ්ඩායම් කිහිපයක් එක්විය.


නස්රාල්ලා දේශපාලනයට ආවේ කොහොමද?

 

නස්රල්ලා 1960 දී නැගෙනහිර බේරූට්හි කරන්තිනා හි ප්‍රදේශයක් වන ෂර්ෂාබුක් හි දුප්පත් පවුලක උපත ලැබීය. තරුණ වියේදී ආගම කෙරෙහි උනන්දුවක් දැක්වූ ඔහු ඉරානයේ උපන් ලෙබනන් සම්භවයක් ඇති ඉමාම්වරයෙකු වන සයීද් මුසා සදර් විසින් දේවානුභාවයෙන් ලත් අතර, ඔහු 1974 වසන්තයේ දී ලෙබනනයේ  ප්‍රජාවට වැඩි බලයක් ලබා ගැනීම සඳහා අමල් ලෙස වඩාත් හොඳින් හැඳින්වෙන, අහිමි වූවන්ගේ ව්‍යාපාරය දියත් කළේය.

1975 අප්‍රේල් මාසයේදී ලෙබනනයේ සිවිල් යුද්ධයක් හටගත්තේය. ජුලි මාසයේදී, සදර් ඊශ්‍රායල ආක්‍රමණවලින් දකුණු ලෙබනනය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා අමල්ගේ සන්නද්ධ අංශය වන ලෙබනන් ප්‍රතිරෝධ බලසේනාව දියත් කළේය.

නසරල්ලා අමල්ට එකතු විය. සිවිල් යුද්ධය උත්සන්න වීමත් සමඟම, ඔහුගේ පවුල ප්‍රධාන වශයෙන් ක්‍රිස්තියානුවන් සිටින නැගෙනහිර බේරූට් සිට තීර්හි ඔවුන්ගේ මුතුන්මිත්තන්ගේ ගම්මානය වන බසූරි වෙත සංක්‍රමණය විය.

1976 දෙසැම්බරයේදී, ආගමික විද්වතුන් සඳහා වඩාත් ක්‍රියාකාරී භූමිකාවක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නගරයේ ආගමික සෙමනේරියේ (හව්සා) ඉගෙනීම සඳහා නස්රල්ලා ඉරාකයේ නජාෆ් වෙත පිටත් විය. එහිදී ඔහුට මුසා සදර්ගේ ඥාති සොහොයුරෙකු වූ සයීද් මොහොමඩ් බාකර් සද්ර් යටතේ අධ්‍යාපනය ලබමින් සිටි ලෙබනන් විශාරද සයීද් අබ්බාස් මුසාවි හමුවිය.

1978 මුල් භාගයේදී, ඉරාක බාත්වාදී ආගමික මර්දනයක් හේතුවෙන් නස්රාල්ලා සහ මුසාවි ලෙබනනයට ආපසු යාමට සිදු විය. මුසාවි විසින් බාල්බෙක්හි ආගමික සෙමනේරියක් ආරම්භ කරන ලද අතර එහිදී නස්රල්ලා දිගටම ඉගෙනුම ලැබීය.

ඊළඟ වසරේ, නස්රල්ලා සහ මුසාවි ඉරාන ඉමාම් රුහොල්ලා කොමේනිට සහය දුන් අතර, ඔහුගේ ආධාරකරුවන් ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය පිහිටුවා ගත්හ.

 

නසරල්ලා හිස්බුල්ලා සංවිධානයේ නායකයා වූයේ කෙසේද?

1985 හි, නස්‍රල්ලා හිස්බුල්ලාගේ විධායක කවුන්සිලයේ ප්‍රධානියා සහ එහි ශුරා කවුන්සිලයේ සාමාජිකයෙකු විය. ඔහු බොහෝ විට ඉරානයට ගියේ සිදුවෙමින් පවතින ඉරාන-ඉරාක යුද්ධය පිළිබඳ උපදෙස් ලබා ගැනීමට සහ යාවත්කාලීන කිරීම් ලබා ගැනීමට බව පසුව ඔහු පැවසුවේ, ඔහු තම සගයන්ට වඩා හොඳින් පර්සියානු භාෂාව කතා කළ බැවිනි.

සිරියාවේ සිවිල් යුද්ධයේදී මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ අක්ෂය සඳහා දශක ගණනාවකට පසුව නස්රල්ලා සමස්ත ප්‍රතිපත්තිය අධීක්ෂණය කළ ආකාරය ඉරාන ජෙනරාල් හුසේන් හමෙදානි සිය මතක සටහන්වල ලියා ඇත. 2020 ජනවාරි මාසයේදී එක්සත් ජනපදය විසින් ඉරාන ජෙනරාල් කාසෙම් සොලෙයිමානි ඝාතනය කිරීමෙන් පසු ඉරාකයේ සන්නද්ධ සගයන් එක්සත් කිරීම සඳහා ඉරානයට පැවරී ඇත.

1992 පෙබරවාරි මාසයේදී මුසාවි, ඒ වන විට හිස්බුල්ලා හි මහලේකම්, ඔහුගේ බිරිඳ සහ දරුවා ඊශ්‍රායල ගුවන් ප්‍රහාරයකින් ඝාතනය කරන ලදී.

ඔහුගේ අවමංගල්‍ය උත්සවයේදී අදහස් දක්වමින් නස්රල්ලා මෙසේ පැවසීය: “ *අපි මේ මාවත දිගටම කරගෙන යන්නෙමු... අප දිවි පිදූවත්, අප සියලු දෙනා සහ අපගේ නිවාස අපගේ හිසට ඉහළින් කඩා දැමුවත්, අපි ඉස්ලාමීය ප්‍රතිරෝධය තේරීම අත් නොහරිමු.”*

1992 ගිම්හානයේදී හිස්බුල්ලා ආසන 12ක් දිනාගත් පසු සිවිල් යුද්ධයෙන් පසු පළමු පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය සඳහා අපේක්ෂකයන් ඉදිරිපත් කළේය. එතැන් සිට සෑම පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකටම සහභාගී විය.

2023 දී ගාසා තීරයට එරෙහිව ඊශ්‍රායලයේ යුද්ධයේදී හිස්බුල්ලා සහ නස්රල්ලා ඉටු කළ කාර්යභාරය කුමක්ද?

2023 ඔක්තෝබර් 7 වන දින, ගාසා තීරයේ පිහිටි හමාස් සහ අනෙකුත් පලස්තීන කණ්ඩායම් දකුණු ඊශ්‍රායලයට හදිසි ප්‍රහාරයක් එල්ල කළ අතර, 1,100 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගියහ. ඊශ්‍රායලය එදින යුද්ධය ප්‍රකාශ කළේය. එතැන් සිට පලස්තීනුවන් 45,000 කට වඩා මරා දමා ඇත.

නොවැම්බර් 2023 කථාවකදී, අල්-අක්සා ගංවතුර ලෙස හැඳින්වෙන හමාස් විසින් මෙහෙයවන ලද ප්‍රහාරයට නස්රල්ලා ප්‍රශංසා කළේය: *"එය වීරෝදාර, ධෛර්ය සම්පන්න, නිර්මාණශීලී, පරිපූර්ණ ලෙස සිදු කරන ලද සහ සියලු ආචාර කළ යුතු විශිෂ්ට ක්‍රියාවකි."*

ඔක්තෝබර් 8 වැනිදා හිස්බුල්ලා සංවිධානය පලස්තීනුවන් සමග "සහයෝගීතාවයෙන්" කිලෝමීටර් 120ක් දිග ලෙබනන්-ඊශ්‍රායල් දේශසීමාවේ ඊශ්‍රායල ස්ථාන වෙත වෙඩි තැබීම ආරම්භ කළේය. එතැන් සිට දෙපාර්ශවය දිනපතා දේශසීමා ප්‍රහාරවල නිරත විය. දෙපාර්ශ්වයේම ප්‍රහාරවල පරාසය සහ වාර ගණන වැඩි වීම පුළුල් කලාපීය ගැටුමක් පිලිබඳ භීතිය මතු කර ඇත.

දකුණු ලෙබනනයේ සිට ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට ද මෙම කණ්ඩායම පලස්තීන සටන්කාමීන්ට අවසර දුන්නේය.

ප්‍රකාශනය කරන විට, ඊශ්‍රායලය සහ හිස්බුල්ලා අතර ගැටුම් පසුගිය වසරේ ඔක්තෝබර් 8 වැනිදා ආරම්භ වූ දා සිට ලෙබනනයේ 1500කට අධික පිරිසක් මිය ගොස් ඇත.

සැප්තැම්බර් අවසන් සතියේ, ලෙබනනය පුරා ඊශ්‍රායල ප්‍රහාරවලින් 700 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගිය අතර සැප්තැම්බර් 23 වන දින පමණක් 550 කට අධික මරණ වාර්තා විය. මීට අමතරව, සංක්‍රමණ සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර සංවිධානයට (IOM) අනුව පුද්ගලයින් 118,000කට වැඩි පිරිසක් අවතැන් වී ඇත.

හිස්බුල්ලාගේ උත්සාහයන් රතු මුහුදේ නැව් ගමනාගමනයට පහර දුන් සහ ඊශ්‍රායලයේ ඉලක්කවලට එරෙහිව ඩ්‍රෝන යානා භාවිතා කළ යේමනයේ අන්සරල්ලා (හූති) ව්‍යාපාරය ඇතුළු ප්‍රතිරෝධයේ අක්ෂයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින්ගේ උත්සාහයන් සමඟ සමපාත වී ඇත.

මෙම උපායමාර්ගයේ අරමුණ වන්නේ වෙනත් තැනක ඊශ්‍රායල හමුදා ගැටගසා අවසානයේ ගාසා තීරයේ ස්ථිර සටන් විරාමයකට බල කිරීම මගින් හමාස් මත පීඩනය ලිහිල් කිරීමයි.


නසරල්ලා ගැන ලෙබනන් වැසියන් සිතන්නේ කුමක්ද?

නස්රාල්ලා පිළිබඳ අදහස් බොහෝ විට බෙදී ඇත. බොහෝ ලෙබනන් ජාතිකයන්, විශේෂයෙන්  දකුණු ලෙබනනයේ අය අතර ඔහුට පුළුල් සහයෝගයක් ලැබුණි.

මෙයින් බොහොමයක් ඊශ්‍රායලය දකුණු ලෙබනනයෙන් පලවා හරිමින් හිස්බුල්ලා ප්‍රධාන කලාපීය හමුදා බලකායක් බවට පත්ව ඇති ආකාරය සම්බන්ධ වේ. ආධාරකරුවන් පවසන්නේ ලෙබනනයේ දකුණට දශක දෙකක පෙර නොවූ විරූ සාමයක් භුක්ති විඳීමට හැකි වී ඇති බවයි.

බොහෝ ලෙබනන් නායකයන් සහ දේශපාලනඥයන් මෙන් නොව බොහෝ දෙනෙක් ඔහුගේ නිහතමානී ජීවන රටාවට ගරු කළහ. ඔහුගේ මාසික වැටුප ඩොලර් 1,300 නොඉක්මවන බව නසරල්ලා එක් සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී හෙළි කළේය.

එමෙන්ම තමාට සලකනු ලබන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව ඔහු  මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය " *ඉතිහාසය මාව නිදහස් කරන තෙක් මම බලා නොසිටිමි ... වැදගත් වන්නේ දෙවියන් වහන්සේ අපව නිදහස් කර අප ඔහුව තෘප්තිමත් කිරීමයි"* යනුවෙන් නස්රල්ලා 2016 හි සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී පැවසීය.

 

නසරල්ලාගේ උරුමය කුමක් වේවිද?

හිස්බුල්ලාහි නස්රාල්ලාගේ නායකත්වය යටතේ, නූතන ලෙබනනයට ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව මිලිටරිමය වශයෙන් ආරක්ෂා වීමට හැකි විය.

එහි දේශපාලන අංශය සිරියාව, ඉරාකය, යේමනය, ඉරානය සහ පලස්තීනයේ සහචරයින් සමඟ නූතන දේශපාලන ඉස්ලාමයේ බලවත්ම පක්ෂයක් බවට පත්ව ඇත.

මැද පෙරදිග යුද්ධයෙන් පසු යුද්ධය

නසරාල්ලා යටතේ, හිස්බුල්ලා 2006 දී දින 34 ක යුද්ධයේදී ඊශ්‍රායලය සමඟ එකතැන පල්වීමට සටන් කළ අතර වසර 18 ක ආක්‍රමණයෙන්  පසු 2000 දී දකුණු ලෙබනනයෙන් ඊශ්‍රායල හමුදා ඉවත් කර ගැනීමට තුඩු දුන් සටන්කාමී යුද්ධයට නායකත්වය දුන් ගෞරවය හිමි විය. නස්රල්ලාගේ වැඩිමහල් පුත් හඩි 1997 දී ඊශ්‍රායල හමුදාවන්ට එරෙහිව සටන් කරමින් සිටියදී මිය ගියේය.

ඩැමස්කස්හි ප්‍රධාන මිත්‍ර රටවල් වන රුසියාව සහ ඉරානය සමඟින්, හිස්බුල්ලා, අසාද්ට බලයේ රැඳී සිටීමට සහ අවසානයේ ගැටුමේ මුල් වසරවල අහිමි වූ භූමි ප්‍රදේශය නැවත අත්පත් කර ගැනීමට ප්‍රධාන කායභාරයක් ඉටු කළේය.

2023 ඔක්තෝබර් 7 වන දින හමාස් විසින් දකුණු ඊශ්‍රායලයට එල්ල කරන ලද ප්‍රහාරයෙන් යන්තම් දිනකට පසුව ඊශ්‍රායල-ලෙබනන් දේශසීමා ඔස්සේ ඊශ්‍රායල හමුදා සමඟ පෙරමුණක් විවෘත කරමින් හමාස් ආරක්ෂා කිරීමට පැමිණි විට හිස්බුල්ලා අරාබිවරුන් අතර එහි ජනප්‍රියත්වය යළිත් ඉහළ ගියේය.

හිස්බුල්ලා විසින් ඊශ්‍රායලයට ප්‍රහාර එල්ල කළ අතර දින 34ක සටනකින් පසු සටන් විරාමයක් ක්‍රියාත්මක වූ අතර නස්රල්ලා ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව "දිව්‍ය ජයග්‍රහණයක්" ප්‍රකාශ කළේය.

අභීත සෙන්පතියා ස්වකීය ජීවිතය ම පලස්තීන විමුක්තිය වෙනුවෙන්

කැප කළේය. ඔහුගේ දරුවන් ඇතුළු පවුලේ බොහෝ පිරිස ද මෙම ශුද්ධ වු ජිහාදය වෙනුවෙන් ජීවිතය කැපකර ඇත.