සදා නොමියන කදුලු මතකයන් දුන් 
මුහර්‍රම් මාසය 

අහෝ මුහර්‍රමය!!

දරාගන්නට නොහැකි වේදනාවන් යලි යලිත් මතක් කරන්නට ඔබ අවුත් සිටියි.

හදවත නමති වාන් දොරටුව  පුපුරුවා දමන්නට තරම් දුකක් සහිතව ඔබ පැමින සිටි... 

කර්බලාවේ ගලාගිය රුධිර ගංගාවල උණුසුම අපේ නෙත් අගින් රූරා වැටෙන කඳුලින් දොවන්නට ඔබ පැමිණ සිටි..

අහෝ මුහර්‍රමය!! 

අහ්ලුල් බයිතයන්ගේ වියළුණු තොල්වල පහස අපගේ බර කදුලින් තෙමන්නට ඔබ පැමින සිටි...

කීරි ගැසෙන සිතේ ගිනියම් වූ ශෝකය කර්බලාවේ උණුසුමෙන් නිවා දමන්නට ඔබ පැමිණ සිටි...

අහෝ මුහර්‍රමය!! අත්ලක් තරම් සිතකට මහ මුහුදක් තරම් දුකක් දුන් ඒ සිදුවීම ඇස් පනාපිට ගෙන ඒමට ඔබ පැමිණ සිටියි...

කෙසේ නම් අදහන්නද? 

මගේ වීරයා ගේ අභීත නික්ම යාම.. 

අහෝ මුහර්‍රමය!!

පෙර මග බලා සිටින්නෙමු ඒ අසහාය වීරයා නැවත සිහිනෙන් හෝ හමුවන තුරු... අප වෙනුවෙන් දිවිදුන් ඒ ශුද්ධ වූ බෙල්ලේ කැපුම් පහර සිතින් අතගා ආදරය නම් පැලස්තරයෙන් මගේ වීරයාව සනසන තුරු...

මිනිස් ජීවිතයේ වඩාත් සංවේදීම අවස්ථාව වචනයෙන් විස්තර කිරීමට අපහසු දරාගත නොහැකි දුකක් විදීමයි. ඒ දුක ජීවත්ව සිටින කාලය තාක් පිළිකාවක් මෙන් ඔඩුදුවයි. ඒ දුකට වෙනත් ආදේශකයන් හෝ පිලියම් නොමැත. 

ශුද්ධ වූ අහ්ලුල් බයිතයන්ට තම පණට වඩා කරුණාවන්ත වන සංවේදී ආත්මයන් ට මුහර්‍රම් මාසය යන්නෙන් කනට වැටෙත්ම හදවත කිලිපොළා යන දුකකින් පෙලෙන්නේ ශුද්ධ අහ්ලුල් බයිතයන්ට ඇති පරම පිවිතුරු ආදරය නිසාවෙන්මය. මුලු මහත් මානව සංහාරය වෙනුවෙන් කළ අසහාය කැප කිරීම දරාගත නොහැකිවය. 

ඉදින් ඒ දුක්බර මාසය නැවතත් පැමිණ ඇත. සියලු සොම්නසයන් අභිබවා ආත්මයේ ගැඹුරුම තැන නොනවත්වා රිදුම් දෙයි. ඉමාම් හුසෙයින් නම් අසහාය අමරනීය ආත්මයේ සුවද දසත විහිදෙනවා මෙන් දැනේ. කරුණාව සහ මනුසත්බව පිළිබද පාඩම මුහර්‍රම් කියාදේ. බොහෝ දේ පිළිබද සදාතනික මතකයන් ගොන්නක් සමගින් මුහර්රම් එළඹ ඇත. මේ මාසය හුදෙක් ෂියාවරුන්ට කස පහර දෙන මාසයක් නොව ඉස්ලාම් සමගිය අවධාරණය කරන මාසයක් බව අවදාරනය කර ගත යුතුවේ.  මෙය ලොව පුරා මුස්ලිම් එකමුතුවේ අවශ්‍යතාවය වෙන කවරදාටත් වඩා ගැඹුරට දැනෙන කාලයක් බව අමතක නොකළ යුතුමය. අහ්ලුල් බයිතයට කොන්දේසි විරහිතව කරුනාව දැක්වීමට ඔබට හෝ මට කිසියම් ආගමක් හෝ කන්ඩායකම් නියෝජනය කිරීම අවශ්‍ය නොවේ. මනුශ්‍යත්වය කරුණාව සහ යුක්තිය පිරුණු උණු හදවතක් තිබීම පමණක් ප්‍රමාණවත් වේ.

සුන්නි සහ ෂියා යන දෙපිරිසම තමන්ගේ මවුම්කරු  එකම එක්කෙනෙකු බව පිළිගති.තවද අවසාන දූතයා ලෙස මුහම්මද් (සල්) තුමාව පිළිගත් අය, පරලොව පිළිගත් අය ශුද්ධ වූ කුර්ආනය පිළිගත් අය, එකම කිබ්ලාවට තම ආත්මය  යොමු කරන අය, ඉස්ලාමයේ පංච මහා යුතුකම් ඉටු කරන්නන්

මීට අයත්ය.මෙයින් ඔබ්බට ඇති සියලුම මතභේද සහ මතවාද අපි සර්ව බලදාරි දෙවිදුන්ට සහ ඔහුගේ දූතයා වෙත භාර දෙමු. අල්ලාහ් අපට පෙන්වා දුන් සෘජු මාර්ගය මෙයයි.ආගමක් ලස්සන වන්නේ මානව දයාවෙන් පිරුණු හදවත් එකට එක් වූ විටය. මානව දයාවකින් ලෝකය දිහා බලන කෝනය අනුවය. 

"කිසියම් කරුණක් සම්බන්ධයෙන් ඔබ අතර මතභේදයක් ඇති වුවහොත් - ඔබ අල්ලාහ් සහ අවසාන දිනය සැබවින්ම විශ්වාස කරන්නේ නම් - එය අල්ලාහ්ට සහ (ඔහුගේ) දූතයාට භාර දෙන්න - මෙය (ඔබට) හොඳම හා ලස්සනම තීරණය වේ. (කුරානය 4/59)

ඇදහිලිවන්තයන්! යුක්තිය ස්ථාපිත කිරීම සඳහා ඔබ අල්ලාහ්ට ස්ථිර සාක්ෂිකරුවන් වන්න, සහ කිසිම සගයෙකු කෙරෙහි ඔබේ වෛරය අසාධාරණ වීමට ඔබව පොළඹවා නොගන්න.

මෙයින් ඔබ්බට ඇති සියලුම මතභේද සහ මතවාද අපි අල්ලාහ්ට සහ ඔහුගේ දූතයා වෙත භාර දෙමු. අල්ලාහ් අපට පෙන්වා දුන් සෘජු මාර්ගය මෙයයි.

ඇදහිලිවන්තයන්! අල්ලාහ්ට කීකරු වන්න; තවද (අල්ලාහ්ගේ) දූතයාට සහ ඔබ අතරේ (අවංක) අධිකාරිය ඇති අයට කීකරු වන්න. කිසියම් කරුණක් සම්බන්ධයෙන් ඔබ අතර මතභේදයක් ඇති වුවහොත් - නියත වශයෙන්ම ඔබ අල්ලාහ් සහ අවසාන දිනය විශ්වාස කරන්නන් වේ

කිසියම් කරුණක් සම්බන්ධයෙන් ඔබ අතර මතභේදයක් ඇති වුවහොත් - ඔබ අල්ලාහ් සහ අවසාන දිනය සැබවින්ම විශ්වාස කරන්නේ නම් - එය අල්ලාහ්ට සහ (ඔහුගේ) දූතයාට භාර දෙන්න - මෙය (ඔබට) හොඳම හා ලස්සනම තීරණය වේ. (කුරානය 4/59)

අද අප ජීවත් වන්නේ ඉතාම තරඟකාරී ලෝකයක් තුලය. එදාටත් වඩා අද දවස බොහෝ කලබලකරී වේ. මේ සමඟින්ම මිනිසා වෙතින් දිනෙන් දින පිරිහෙන මානුෂීය ගුණ හමුවේ ජීවන සටන වඩාත් දුෂ්කර වේ. 

අනන්ත අප්‍රමාණ විසුකදස්සනවලින් පිරී ඇති භෞතික ලෝකයේ කිසිදු සෑහීමක් නැති, කෙළවරක් නොදන්නා වෙහෙසකර ගමනක අපි නිරත වී සිටිමු. එකක් පසුපස එකක් ලෙස පොදිබැද එන කරදර, දුක් පීඩාවලින් ගොඩ ඒමට ක්‍රියා කරමින්, වඩා යහපත් ජීවිතයක් පිළිබඳ බලාපොරොත්තු පොදී බැඳ ගනිමින් මේ දුවන ගමනේ එක මොහොතකට හෝ අපගේ අහ්ලුල් බයිතයන් සමස්ත මිනිසුන් වෙනුවෙන් කළ සේවය මොහොතක් හෝ සිතා  බැලුවාද? සතුටින් ජීවත් වීමට අවැසි සෑම දේම අප සතුයි.

කුසට අහරද බීමට ඇති තරම් වතුර ද අපට ඇති නිසා ඉමාම් හුසෙයින් තුමානන් සහ එතුමාගේ ශුද්ධ වූ පවුලේ උදවිය දවස් ගණනක් කුසගින්නේ සිටිමින් ජලය පොදක්වත් නොමැතිව දවස් ගණන් සිටිමින් වියලී පරඩැල් වී ගිය දෙතොල් සහිතව තම උතුම් ජීවිතය සමස්ත මනුශ්‍යයින් වෙනුවෙන් පූජා කළ වග සිතක් ඇත්තවුන් කෙසේ නම් දරාගන්නද? 

අපමණ පීඩාකාරී භෞතික ලෝකය තුල වුවත් මනුශ්‍යයාට   මොහොතක හෝ අස්වැසිල්ලක් ලබන්නේ ඒ අසහාය ඉමාම් හුසෙයින් තුමාණන් ගේ අපරිමිත කරුණා ගුණයට නොවේද? අප බොහෝ බරපතල ලෙස සිතා සිටින ප්‍රශ්න, ව්‍යසන, දුක් කම්කටොලු   සියල්ලටම වඩා කර්බලා සංසිද්දිය සිහිවත්ම හිරු දුටු පිණි සේ අතුරුදන් වී යන්නේ කෙතරම් පුදුමාකාර අයුරින්ද? අනෙක් අතට කර්බලා සිදුවිම මේ ජීවිතය පුරාවට අප අත්විදි අපරිමිත දුක්ඛස්කන්ධයත්  සමග මේ ජීවිතයේ පමණක් විඳි සහ ඉදිරියට විඳීමට ඇති දුක් ප්‍රමාණය සමඟ වුවද සංසන්දනය කරන්නටවත් පුලුවන්ද?

 ලොව පුරා සිටින මිලියන සංඛ්‍යාත මුස්ලිම්වරු මෙන්ම සර්ව සාධාරණත්වය අදහන මුස්ලිම් නොවන පිරිස ද  කර්බාලා සටනේදී ඇති වූ ව්‍යසනය හේතුවෙන් මුහම්මද් තුමාගේ මුනුබුරා වන හුසෙයින් තුමාගේ සහ එතුමාගේ  පවුලේ අය සහ සගයන් වෙනුවෙන් ශෝක දිනයක් ලෙස සමරති.

ඉතිහාසය එය සටනක් ලෙස හැඳින්වුවද, ඇත්ත වශයෙන්ම එය සමූල ඝාතනයක් විය, දහස් ගණනක් වූ යසීද්ගේ හමුදාව දූෂිත නායකයෙකුට පක්ෂපාතී වීම ප්‍රතික්ෂේප කළ ඉමාම් හුසෙයින් තුමාගේ කඳවුරට පහර දී

ඔවුන් වටලා ඉමාම් හුසෙයින් තුමා ඔහුගේ පවුලේ අය සහ ඔහුගේ සගයන් සමූලඝාතනය කළහ.එය මෙතෙක් ඉතිහාසයේ සිදුවූ බිහිසුනුතම, සිතට දරාගත නොහැකි සිද්ධියකි.

දින තුනක් දැඩි රස්නයෙන් පීඩිතව පිපාසයට ජලය බිදුවක් හෝ නොමැතිව ලතවෙමින් සිටි තම මාස හයක් වයසැති දරුවා මළානික ඇස් වලින්  ජලය ඉල්ලා සිටින විට දරුදුක වාවාගත නොහැකිව ආදරනීය පියෙකු  වූ ඉමාම් හුසෙයින් තම බිලිදා ඉහලට උසවා ඒ නොදරුවා ට පමනක් බීමට වතුර පොදක් ඉල්ලා සිටින විට  සාහසිකයින් ඒ අහින්සක නොදරුවා ගේ බෙල්ල පසාරු කරමින්  එල්ල කරන ලද ඊතලයේ වේදනාව අදටත් ඒ අයුරින්ම අහ්ලුල් බයිතයේ අනුගාමිකයෙන්ගේ හදවතට කිදා බසියි. ඉමාම් හුසේන් තුමාගේ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගයෙන් පසු නබී තුමානන් අතිශය ආදරය කළ නබී තුමා ආදරයෙන් සිපගත් ඒ සුන්දර මුනුබුරාගේ හිස පූජනීය ශරීරයෙන් වෙන් කිරීමට තරම් කාලකන්නි යසීද්වරුන් ක්‍රියා කළහ.

ඉමාම් හුසෙයින් තුමා යනු මුහම්මද් නබි (සල්) තුමානන්ගේ ආදරනීය මුණුපුරා ය. කුඩා කළ පටන්ම නබී තුමාගේ ඔඩොක්කුවෙ සුරතල් වෙමින් නබී තුමාගේ ශුද්ධ වූ ශරීරයෙ හැම වෙලාවකම දැවටමින් එතුමාගේ සුවදත් සමඟ ම උනුහුම සමඟ ම ඇති දැඩි වූ ඉමාම් හුසෙයින් තුමානන්ගේ  අවසානය එසේ සිදුවිය. 

නබී සල් තුමාණෝ තම මුනුබුරා ගැන මෙසේ පැවසූහ. "හුසෙයින් යනු මගේ ශරීරයේම කොටසක් . ඔහු මගෙන් පැවත එන්නෙක් .කවරෙකු   හුසෙයින් ට  ආදරය කරයිද ඒ තැනැත්තාට දෙවියන් වහන්සේ ගේ කරුණාව හිමිවේ." (තිර්මිදි)

යසීද් නම් පෙරේත ආත්මය මෙලොව සඳහා ඇති  නොනිමි තණ්හාව, අහ්ලුල් බයිතයන් පීඩාවට පත් කිරීමේ  ආශාව නිසා මෙම දුර්ජනයන් අතින් නබි (සල්) තුමාණන්ගේ ආදරණීය මුණුපුරා ඝාතනය කිරීමට හේතු විය.

ඉමාම් හුසෙයින් තුමා සමස්ත මනුශ්‍යයින්ටම සිදුකල පීඩනයට එරෙහිව තම හඬ අවදි කළේය, පීඩිත ජනතාව වෙනුවෙන් සටන් කළේය, දේව භක්තික මිනිසුන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටියේය; එතුමා එසේ කළේ දුර්ජන කෙලෙස්  මිනිසුන්ගෙන් ඉස්ලාමය ආරක්ෂා කිරීමටය.

ඇදහිල්ල අත්හළ යසීද්ට පක්ෂපාතී වීමට ප්‍රතිඥා දීම ප්‍රතික්ෂේප කළ ඉමාම් හුසෙයින් මෙසේ පැවසීය.

"මගේ ස්වාමියා වන අල්ලාහ් තආලාගේ දූතයාණන්ගේ  ප්‍රතිසංස්කරණය සෙවීමේ එකම අරමුණ වෙනුවෙන් සටන් කිරීමට මම සූදානම්. මගේ ස්වාමියා වන නබී (සල්) තුමාණන් යහපත අණ කිරීමටත් අයහපත වළක්වා ගැනීමටත් මිනිසුන්ගේ කටයුතු ඉස්ලාමයට යොමු කිරීමටත් කැමැත්තෙමි. මගේ පියා වන අලි ඉබ්නු අබූ තාලිබ් ද එසේ සාධාරණත්වය වෙනුවෙන්ම.සටන් කළ ශුද්ධ ආත්මයකි.

මුස්ලිම්වරුන්ට සහ ලොව පුරා සිටින යුක්තිය අදහන මනුශ්‍යත්වයට ගරු කරන සෑම කෙනෙකුටම කර්බලා සිද්ධියෙන්  ගණන් කළ නොහැකි පාඩම් ඉගෙන ගත හැකිය. 

ඉමාම් හුසෙයින් තුමානන් තම ස්වාමිය වන අල්ලාහ් තආලා වෙත තිබුණු ඉමහත් ස්නේහය ඒක  දේවවාදය පිළිබද අසහාය විශ්වාසය කොතෙක් දැයි මුහර්‍රම් සිදුවීම පසක් කරවයි. 

එදින, ඉමාම් හුසෙයින් තුමානන් සෑම දෙයක්ම කළේ එක් ප්‍රතිපත්තියක් ආරක්ෂා කිරීමටයි - ඔහුගේ එකම අරමුණ වූයේ නැමදීමට සුදුස්සා  අල්ලාහ් දෙවියන් හැර වෙන කිසිවෙක් නොමති  බව ලෝකයාට ඉගැන්වීමයි. ඔහු තම සීයා වන නබී  (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාගේ වැඩ කටයුතු ඉදිරියට කරගෙන යාම සඳහා එදා පාලනය ප්‍රතිසංස්කරණය කර කුරිරු පාලනයට එරෙහිව නැගී සිටියේය. අල්ලාගේ ගේ නාමයෙන් උන් වහන්සේ කෙරෙහි ඔහුගේ සම්පූර්ණ විශ්වාසය පිළිබිබු කිරීම පිනිස ඔහු තම ජීවිතය පූජා කිරීමට පෙර කළ මෙම යාච්ඤාවෙන් මොනවට පැහැදිලි වෙයි.

"මේ ලෝකය ප්‍රසන්න ලෙස සැලකුවද, අල්ලාහ් තආලාගේ විපාකය පුදුම සහ උතුම් ය; ශරීරය මරණය සඳහා නිර්මාණය කර ඇති බැවින්, යුක්තිය සර්ව සාදාරනත්වය උදෙසා අල්ලාහ් තආලාගේ මාර්ගයෙහි තම ජීවිතය පූජා කිරීම තරම් සතුටක් මිනිසෙකු වශයෙන් මට මිල කළ නොහැකිය, 

මේ ධනය රැස් කිරීම යනු ඒ අසහය අවස්තාව සහ පරම  කැපකිරීම අත්හැරීමයි, ඔහු තරම් අවාසනාවන්ත ජරා ආත්මයක් තවත් නොමත. මිනිසා එයට ඇලුම් කරන්නේ ඇයි?

කිසිවිටෙක ඔබේ ආත්ම ගෞරවයට හානි නොකරන්න වග බලා ගන්න.

"අපි නින්දාව පිළිගන්නේ නැහැ," ඔහුගේ කතාවේදී පැවසුවේ, සර්ව බලධාරි දෙවියන් ඔහුට ඉතිරි කර ඇත්තේ තේරීම් දෙකක් පමණි: නින්දාව හෝ මරණය ඒ දෙකය.එතුමා වීර මරණය තෝරා ගත්හ.එය කිසිවිටෙක පසුතැවිලි වීමට කාලය ගත නොවේ

හර් (නිදහස යන අරුත) යනු කර්බාලා යුධ පිටියේදී තම ජීවිත පරිත්‍යාගය හමු වූ කෙනෙකුගේ නමයි. ඔහු යසිද්ගේ හමුදාපතිවරයෙකු වූ අතර ඔහුගේ ක්‍රියාකලාපය හේතුවෙන්   කර්බාලාහි ඉමාම් හුසේන්ගේ  කඳවුර වටලනු ලැබීය.

සටන අවසන් වීමට පැය කිහිපයකට පෙර ඔහු හුසේන්ගේ වීර හමුදාවට බැඳුණු අතර ඔහුගේ වරදට ඉමාම් හුසේන් ගෙන් සමාව අයැද සිටියේය. ඔහු යසිඩ්ගේ හමුදාවේ පළමු දිවි පිදූ අයෙකි.

පසුතැවිලි වීමට කිසි විටෙකත් වැඩි කාලයක් ගත නොවන අතර, කිසිම පාපයක් නැවත කිරීමට අපහසු නැත. "ඔබේ මව ඔබට නම තැබූ පරිදි ඔබ නිසැකවම නිදහස් මිනිසෙකි." ඉමාම් හුසේන් (සල්) තුමාණන් සඳහන් කළේ ය. හූර්ගේ කතාව අවසාන අවස්ථාවේදී පවා කෙනෙකුගේ මනස වෙනස් කළ හැකි බවට කදිම සාක්ෂියකි.

ජීවිතය දුෂ්කර වූ විට, ඔබගේ මැවුම්කරු ඔබ සමඟ සිටින බව තරයේ මතක තබා ගන්න

ඉමාම් හුසෙයින් තුමා තම නිවසින් පිටව යන විට අල්ලාහ්ගේ තෘප්තිය හැර අන් කිසිවක් අපේක්ෂා නොකළේය. ඉමාම් හුසේන්  පැවසුවේ, "මෙම ශෝකය දරාගත හැක්කේ අල්ලාහ් එයට සාක්ෂි දරන නිසා පමණි", 

ස්වාධීන චින්තකයෙකු වන්නට ඉමාම් තුමා ක්‍රියාවෙන් කියා දුන්හ.

ඉමාම් හුසේන්  පැවසූ එක් ප්‍රධාන කරුණක් නම්, "ඔබට ආගමක් දහමක් නොමැති වුවද කමක් නැත, අවම වශයෙන් ඔබගේ වර්තමාන ජීවිතයේ ගුණ ධර්ම වලින් යුතු නිදහස් මිනිසෙකු (විවෘත මනසකින්) වශයෙන් සිටින්න." ලොව පුරා දහස් ගණනක් ජනයා කුරිරු පාලකයෙකු ලෙස යසීද්ව පිළිගෙන අන්ධ පක්ෂපාතීත්වය ගෙවන සමයේ ඉමාම් හුසේන් ස්වාධීනව සිතීමට යහපත් මනුශ්‍යයාව හුරු කලේය.

මෙය අප සැමට වැදගත් ජීවන පාඩමකි - අප නිදහසේ සිතිය යුතුය, විවෘත මනසකින් යුතුව, අප අවට ඇති සියල්ල නැවත තක්සේරු කළ යුතුය.සැමවිටම සත්‍යය ආරක්ෂා කරන්නට සැදි පැහෙදී කටයුතු කළ යුතුය.

ඉස්ලාමය පරම සත්‍යය සහ සර්ව සාදාරනත්වය නියෝජනය කරයි, මෙයයි නිසරු බොල් ලෝකයක සැබෑ    යථාර්ථයයි, ඉමාම් හුසෙයින් තුමා ආරක්ෂා කිරීමට උත්සාහ කළේ මෙයයි. එය ආරක්ෂා කිරීමට ඔහු සතු සියල්ල කැප කළේය.

ඔහුගේ වැඩිමහල් පුත් අලි අල්-අක්බර් ආශුරා දිනයේදී ඔහුගේ පියාගෙන් ඇසුවේ, "අපි සටන් කරන්නේ අපගේ හැකියාව ප්‍රදර්ශනය කිරීම  සඳහාද?"එවිට ඉමාම් හුසෙයින් තුමා ඔව් යැයි පිළිතුරු දුන් අතර, ඔහුගේ පුත්‍රයා පැවසුවේ “එසේ නම් මරණය අප දෙසට පැමිණියත් අප මරණය කරා ගියත් වෙනසක් නැත” යනුවෙනි.

ඉමාම් හුසෙයින් තුමා ගේ අර්ධ සහෝදරයා වන අබ්බාස් ඉබ්නු අලි ද වීර මරණය තෝරාගෙන ජනයා තුල මහත් ආදරයක් ලබාගෙන  ඇත. ඔහුගේ අන්වර්ථ නාමය වූයේ අබු ෆාදිල් (ගුණධර්මවල පියා) ලෙසය. මනුෂ්‍ය සංචිතයට දැනගැනීම පිණිස ඔහු තම උසස් ගුණය ආශුරා දිනයේදී හෙළි කළේය. ඔහු ඉමාම් හුසෙයින් තුමා ගේ හමුදාවේ ධජය දරන්නා විය. තම විරුද්ධවාදීන් භීතියෙන් වෙව්ලීමට තරම් නිර්භීත වූ ඔහු ඉමාම්ගේ දැඩි ඇදහිලිවන්තයෙකු වූ අතර පිපාසයෙන් පෙළුණු ඉමාම් හුසේන් තුමානන්ගේ  දියණියන්ට බීමට ජලය ගෙන ඒමට ගිය කළ දිවි පිදූවේය.

කූඩාරමේ සිටි පිපාසයෙන් පෙළුණු මිනිසුන්ගේ දුක්ඛිත තත්ත්වය ඔහුගේ දෑස් ඉදිරිපිටට පැමිණි අතර, ඔහු තම අතේ තබා ගත් ජලය පවා පානය නොකර නැවත කූඩාරමට එන විට, ඔහු ඉදිරියේ ඔවුන්ගේ බලපෑමෙන් මිදීමට ඇති පරාර්ථකාමී ආශාව නිසා, අත් දෙකම යසීඩ් විසින් අල්ලා ගෙන කපා කොටා ඝාතනය කලෝය. එදා ඔහු අපට කියා දුන් බොහෝ පාඩම් වලින් එකකි මෙය. ආත්මාර්ථකාමීත්වයට වඩා පරාර්ථකාමීත්වය, අන් අයගේ යහපත වැදගත් බව මෙම සිදුවීම සිහිපත් කරයි.

ඉමාම් හුසේන් තුමාගේ ප්‍රාණ පරිත්‍යාග කතාව දන්නා අය බොහෝ විට ඔහු විඳි දුක් වේදනා  තම දුෂ්කරතාවලදී ඔහු දැක්වූ ඉවසීමේ තරම කොතෙක් දායි කල්පනා  කරති. මෙය දුර්වලතාවයේ ඉවසීම නොව, ඕනෑම තත්වයක මුහුණ දීමේ වීරකමයි.

වරෙක නෙල්සන් මැන්ඩෙලා මෙසේ පැවසීය.  " ඉමාම් හුසේන්  වැනි එඩිතර යුක්තියට හිස නමන ඉමාම්වරයෙකු ඉස්ලාම් ඉතිහාසයේ අපි දැක නැත්තෙමු, තම ඥාතීන් සහ දරුවන් තම දෑස් ඉදිරිපිට ඝාතනය කරන විට පවා දේව භක්තියෙ අනුහසින් නොසැලී සිටියහ.එතුමා යහපත ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ අයහපත වැළැක්වීමට උත්සහ කළහ.

ඉස්ලාමය විසින් පනවා ඇති අත්‍යාවශ්‍ය යුතුකම්වලින් එකක් වන යහපත දිරිමත් කිරීමටත් අයහපත තහනම් කිරීමටත් සෑම මුස්ලිම්වරයෙකුටම පනවනු ලැබේ. ඉමාම් හුසේන් තුමා ඉතා දැඩි ලෙස මෙම පාඨය අදහුවේය. මෙම අරගලය තුළින් තමන් අපේක්ෂා කරන එකම අරමුණ යහපත ඉගැන්වීමේ සහ අයහපත වැළැක්වීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කිරීම බව ඔහු ප්‍රකාශ කළේය.තවද කාන්තාවන්ට නිසි තැන ලබා දීමටත් ඔවුන්ව ආරක්ෂා කරන්නටත් හැම විටම කටයුතු කලෝය.

ඉමාම්වරුන් ඝාතනය කිරීමෙන් පසු නබී තුමාගේ මිනිබිරියන් සහ සහාබි කාන්තාවන් සිටි කූඩාරම් මිනීමරුවන් විසින් කොල්ලකා පුළුස්සා දමන ලදී.

මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ සොහොයුරිය සහ මිණිබිරිය වන සයිනබ් බින්ත් අලි තුමිය කඳවුරේ රැඳී සිටි අයගේ නායකත්වය ගත්තේය. නිර්මලත්වය සහ නිර්භීත කම පිළිබඳ උදාහරණ ලෙස හැඳින්වෙන නබි තුමාගේ පවුලේ කාන්තාවන් අත් අඩංගුවට ගෙන දමස්කස් වෙත ගමන් කරන ලදී. එසේ වුවද, සයිනබ් තුමිය නොබියව හා නොසැලී යසිද්ගේ මාලිගාවේ සිටගෙන මෙසේ පැවසීය

"අහෝ පාපි යසීද්! අපේ මිනිසුන්ගේ කැපකිරීම් සහ අපව වහල්භාවයට පත් කිරීම නිසා අපි පහත් හා නින්දිත බවට පත් වී ඇති බව ඔබ සිතනවාද? ඔබ සිතන්නේ ඔබ අපගේ සියලු මාර්ග අවහිර කර අපව සිටින නිසා අල්ලාහ් අපෙන් ඔහුගේ ආශීර්වාද උදුරා ගත්තා කියාද? වහල්භාවයට ගෙන ගොස් එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයකට ගෙන යන විට ඔබ සැදැහැවතුන් මරා දැමීමෙන් ශ්‍රේෂ්ඨ හා ගෞරවනීය වී ඇත.

යුද්ධය අවසන් වූ පසු ඇය නිර්භීත කාන්තාවක් වූ අතර දිවි ගලවා ගත් අය යුහුසුලුව එතැනින් පිටතට ගෙන ගියාය.

කුරිරු පාලකයාට අභියෝග කරමින් මුළු මුස්ලිම් ලෝකයම මෙහෙයවන සයිනබ් බින්ත් අලි තුමිය ඉස්ලාමයේ කාන්තා සවිබල ගැන්වීමේ ලා විශිෂ්ට උදාහරණයකි.

ඉදින් නැවතත් ඒ බිහිසුණු මතකයන් කරපින්නා ගනිමින් මුහර්‍රමය අවුත් සිටියි.ස්වකීය ප්‍රානයට වඩා, පවුලේ අයට වඩා, ජීවය දුන් දෙමාපියන්ට වඩා, දරුවන්ට වඩා අහ්ලුල් බයිතයන් වෙත අසීමිතව ආදරය දක්වන අය මෙලොව අවසාන දවස දක්වාම මුවින් තෙපලන වචනයක් ඇත.  

ලබ්බයික්ක යා හුසෙයින්!!!

 ආදරනීය හුසෙයින් අප සදා ඔබ සමගය.

ඉරානයට යුදමය වශයෙන් මුහුණ දීමට 
ඊශ්‍රායලයට ධෛර්යයක් හෝ ශක්තියක් නැත

 ටෙහෙරානය පදනම් කරගත් අරාබි භාෂා අල්-අලම් ප්‍රවෘත්ති ජාලය සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡාවේ දී හෙළි දරව් වු සත්‍යය නම් ඉරානයට එරෙහිව සියොන්වාදී පාලන තන්ත්‍රයේ නවතම තර්ජන "මනෝවිද්‍යාත්මක යුද්ධයක්" පමණක් බවත් ඉරානයට යුධමය වශයෙන් මුහුණ දීමට සියොන්වාදී පාලනයට ධෛර්යයක් සහ ශක්තියක් නොමැති බවත්ය.

ඉරානයේ විදේශ අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රකාශක නසාර් ඛනානි තරයේ කියා සිටියේ සියොන්වාදී ඊශ්‍රායල පාලනයට ඉරානයට මිලිටරිමය වශයෙන් මුහුණ දීමට ධෛර්යයක් සහ ශක්තියක් නොමැති බවත්, ඕනෑම වැරැද්දකට ඉරානයේ ප්‍රතිචාරය මහත් ව්‍යසනකාරී වනු ඇති බවත්ය. 

ඊශ්‍රායල පාලනයේ ඕනෑම කපටි මෝඩ තකතීරු ක්‍රියාමාර්ගයකට ඉරානය දක්වන ප්‍රතිචාරය ව්‍යසනකාරී වනු ඇති බව ඔහු අවධාරණය කළේය. එක්සත් ජනපද ජනාධිපති ජෝ බයිඩන්ගේ බටහිර ආසියානු කලාපයේ සංචාරය ඉරානයට එරෙහිව මිලිටරි සන්ධානයක් ඇති කර ගැනීමට අපොහොසත් වූයේ කලාපීය රටවල් එක්සත් ජනපදය විශ්වාස නොකරන නිසා බව ඔහු පැවසීය.
ඊශ්‍රායලය දශක ගණනාවක් තිස්සේ ඉරානයට ප්‍රහාර එල්ල කරන බවට තර්ජන එල්ල කළේ සිතේ තැතිගන්මක් සමගය. ඉතා සුළු පියවරකින් පවා සියදිවි නසාගැනීමකට මග කැපෙන බව දන්නා බැවිනි.

ජ්‍යෙෂ්ඨ ඉරාන රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකයෙකු වන කමල් කරරාසි සියොන්වාදී පාලනය සමඟ සබඳතා සාමාන්‍යකරණය කර ඇති රටවල් සම්බන්ධයෙන් සිය වක්‍ර සඳහනක් කරමින් කියා සිටියේ අසල්වැසි රටකින් ඉරානයේ ජාතික ආරක්ෂාවට එරෙහි ඕනෑම පියවරකට ඉස්ලාමීය ජනරජය නිසි ප්‍රතිචාර දක්වන බවයි .

ඉරානයේ විදේශ සබඳතා පිළිබඳ උපායමාර්ගික කවුන්සිලයේ ප්‍රධානී කමල් කරරාසි පසුගිය ඉරිදා අල් ජසීරා ප්‍රවෘත්ති ජාලය සමඟ සම්මුඛ සාකච්ඡාවකට එක්වෙමින් මෙම අදහස් පළ කළේය.
“අපේ ආරක්‍ෂාව අසල්වැසි රටවල් ඉලක්ක කරන්නේ නම්, එම රටවලට අනුරූප ප්‍රතිචාරයක් සහ ඊශ්‍රායලයට සෘජු ප්‍රතිචාරයක් ලැබෙනු ඇත,” එසේ ඔහු අනතුරු ඇඟවීය.

ඊශ්‍රායලය සමඟ සබඳතා සාමාන්‍යකරණය කරන සහ ආක්‍රමණශීලී සියොන්වාදී පාලනයකට කලාපය තුළ ස්ථාවර වීමට ඉඩ සලසන රටවල් පලස්තීනය පාවාදීම පැහැදිලි කරන අතරම, තම අසල්වැසියන් සමඟ සබඳතා වැඩිදියුණු කිරීමේ ප්‍රතිපත්තියකට තමන් කැපවී සිටින බව ටෙහෙරානය අවධාරනය කර ඇත. නායකයින්ගේ මෙම ක්‍රියාව කලාපය තුළ අස්ථාවරත්වයක් ඇති කරමින් සිටි.

කෙසේ වෙතත්, සියොන්වාදී පාලනය දුර්වල ස්ථානයක පවතින බවත්, එය නැවත කරලියට ගෙන ඒමට අමෙරිකානු ජනාධිපති ජෝ බයිඩන්ගේ සහය උපකාරයක් නොවන බවත් Karrassi පැවසීය.
"අපගේ අත්‍යවශ්‍ය සහ සංවේදී පහසුකම් ඉලක්ක කරන්නේ නම්" වාඩිලාගෙන සිටින පලස්තීනය තුළ ගැඹුරින් ඉලක්කවලට පහර දීමේ හැකියාව ප්‍රදර්ශනය කිරීමට ඉරානයට හැකියාව ඇති බව කරසි පැවසීය, සහ පුළුල් හමුදා අභ්‍යාස සිදු කිරීමට තමන් සූදානම් වග පැහැදිලිව ප්‍රකාශ කර සිටියි.

සම්මුඛ සාකච්ඡාවේදී හිටපු විදේශ අමාත්‍ය Karrazi ද සෞදි අරාබිය, තුර්කිය, ඊජිප්තුව, කටාර් සහ අනෙකුත් වැදගත් රටවල් සම්බන්ධ කර ගනිමින් කලාපීය සාකච්ඡා සඳහා ටෙහෙරානය කැඳවන බව පැවසීය.

කලාපීය රටවල් අතර සාකච්ඡා සම්බන්ධයෙන් කටාර් රාජ්‍යය වැදගත් යෝජනා ඉදිරිපත් කර ඇති බවත් ඒ සම්බන්ධයෙන් ටෙහෙරානය සිය පූර්ණ සූදානම ප්‍රකාශ කර ඇති බවත් ඔහු පැවසීය.

ජ්‍යෙෂ්ඨ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නිලධාරියාට අනුව, කලාපීය අර්බුදවලට ඇති එකම විසඳුම දේශපාලන හා ආරක්ෂාව සම්බන්ධ සහ කලාපීය රටවල් අතර ගැටුම් ආමන්ත්‍රණය කිරීම සඳහා කලාපීය සංවාද මණ්ඩපයක් නිර්මාණය කිරීමයි.
ඉරානයට මිත්‍රත්වයේ හස්තය දිගු කිරීම සම්බන්ධයෙන් සෞදි නිලධාරීන්ගේ මෑත කාලීන ප්‍රකාශයන් ද Karrazi සාදරයෙන් පිළිගත්තේය, ද්විපාර්ශ්වික සබඳතා සාමාන්‍යකරණය කිරීම සඳහා රියාද් සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට ටෙහෙරානය සූදානම් බව පවසමින්.
ඉරානය සහ සෞදි අරාබිය කලාපයේ වැදගත් රටවල් දෙකක් බවත් ඔවුන්ගේ මතභේද විසඳා ගැනීම බටහිර ආසියාවේ විශාල වෙනස්කම්වලට තුඩු දෙන බවත් ඔහු පැවසීය.

2016 ජනවාරි මාසයේදී සෞදි අරාබිය ඉරානය සමඟ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සබඳතා නවතා දැමුවේ ප්‍රමුඛ සෞදි ෂියා පූජක ෂෙයික් නිම්ර් බකීර් අල්-නිම්ර් මරා දැමීමෙන් කෝපයට පත් ඉරාන විරෝධතාකරුවන් ටෙහෙරානයේ පිහිටි එහි තානාපති කාර්යාලයට කඩා වැදීමෙන් පසුවය.

රියාද් 2020 වන තෙක් ටෙහෙරානය කෙරෙහි එහි විවෘත ගැටුම්කාරී විදේශ ප්‍රතිපත්තිය වෙනස් කළේ නැත. ඉන් පසුව ද්විපාර්ශ්වික සබඳතා ගොඩනඟා ගැනීමට එය කැමැත්තක් දැක්වීමට පටන් ගත්තේය. පසුගිය අප්‍රේල් 2021 සිට, ඉරාක විධිවිධානය කලාපීය බලවතුන් දෙදෙනා අතර සාකච්ඡා වට කිහිපයක් දැක තිබේ.

ඉරානය සහ සෞදි අරාබිය අතර කලාපීය ආතතීන් සමනය කිරීමේ උත්සාහයට සමගාමීව තම රට ප්‍රතිසන්ධාන ප්‍රයත්නයන් දිගටම කරගෙන යන බව ඉරාකය පවසයි.

අගමැති Mustafa Al-Khadimi පසුගිය සිකුරාදා එසේ අවධාරණය කලේය.

"සෞදි-ඉරාන සංහිඳියාව සඳහා ඉරාකය දායක වූ අතර, පැවති බොහෝ සැසිවාර සාර්ථක සහ ඵලදායී වූ අතර, දැවැන්ත සහයෝගීතාවයක් අත්කර ගැනීමට හැකි විය," ඉරාක අගමැති ඇසෝසියේටඩ් ප්‍රෙස් වෙත පැවසීය.
 
යුරේනියම් සුපෝෂණය සියයට 20කට සීමා කරමින් ඉරානය න්‍යෂ්ටික අවි නිපදවීමට උත්සාහ කරන බවට එල්ල වන චෝදනා ද Karrazi ප්‍රතික්ෂේප කළේය.
 
ඉස්ලාමීය ජනරජය සියයට 60 දක්වා වැඩි කිරීමට තාක්ෂණික හැකියාවන් ඇත.
"අපගේ මිසයිල වැඩසටහන සහ අපගේ කලාපීය ප්‍රතිපත්ති" අත්හැරීම ගැන කතා කිරීමේ හැකියාව Karrassi බැහැර කළේ, කරුණු දෙකක් සම්බන්ධයෙන් අපගේ ස්ථාවරය ඉතා පැහැදිලි බව පවසමිනි. ඕනෑම සාකච්ඡාවක් සතුරාට යටත් වීම අදහස් කරන බව ඔහු පැවසීය.

2015 ඉරාන ගනුදෙනුව අලුත් කිරීම සඳහා එක්සත් ජනපදය සමඟ වක්‍ර සාකච්ඡා ගැන සඳහන් කරමින්, ඉස්ලාමීය ජනරජය කෙරෙහි සතුරු එක්සත් ජනපද ප්‍රතිපත්ති හේතුවෙන් අවිශ්වාසයේ ඝන පවුර ආලෝකය තුළ වොෂින්ටනය සමඟ සෘජු සංවාදය දුෂ්කර බව ඔහු පැවසීය.
ඒකාබද්ධ විස්තීරණ ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම (JCPOA) ලෙස නිල වශයෙන් හැඳින්වෙන ගිවිසුම නැවත ස්ථාපිත කළහොත්, ඉරාන ගනුදෙනුවට එක්සත් ජනපදය දිගටම ගරු කරනු ඇති බවට සහතිකයක් නොමැත. එය හැකි ගිවිසුමක් වළක්වයි" යනුවෙන් ඔහු වැඩිදුරටත් පැවසීය.

JCPOA හි පුනර්ජීවනයට ඇති බාධා බිඳ දැමීමේ උත්සාහයක් ලෙස ඉරානය සහ එක්සත් ජනපදය පසුගිය මස අගදී කටාර් අගනුවර දෝහාහිදී යුරෝපීය සංගමයේ මැදිහත්වීමෙන් දින දෙකක සංවෘත සාකච්ඡා අවසන් කළහ.

සාකච්ඡා අවසානයේ ඉරානය සහ මැදිහත්ව සිටින යුරෝපා සංගමය කියා සිටියේ "මාර්ගය අඛණ්ඩව කරගෙන යාම සහ සාකච්ඡාවල මීළඟ අදියර පිළිබඳව" ඔවුන් සමඟ සම්බන්ධ වන බවයි.

ටෙහෙරානයට එරෙහි සිය ඊනියා උපරිම පීඩන ප්‍රතිපත්තිය ඉල්ලා අස්කර ගැනීම එක්සත් ජනපදය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමෙන් පසු දෝහා හි පැවති සාකච්ඡා ඔස්ට්‍රියානු අගනුවර වියානාහි අවිනිශ්චිත සාකච්ඡා වට හතකින් පසුව පැවැත්විණි. එහි නීති විරෝධී ආර්ථික සම්බාධක එක්සත් ජනපදය එම ප්‍රතිපත්තිය අත්හැරියහොත් මිස, මෙම ගැටලුවට සාධාරණ විසඳුමක් බලාපොරොත්තු විය නොහැක.

ගත සිත සනහාලන මනස්කාන්ත 

කාෂාන් නගරය

පෘථිවියේ ජීවත් වන සියලුම ජීවීන් පිටුපස ඇති හේතුව සොබාදහමයි. එය සියලු ජීවීන්ට අදෘශ්‍යමාන බලයේ ආශිර්වාදයයි. පුළුල් අර්ථයකින් ස්වභාවධර්මය පරිසරයේ භෞතික හා අජීවී සාධක වේ. 

සොබාදහම දෙවිදුන් විසින් ජීවින් ට දායාද කළ අපූරුම දායාදයකි. මනුශ්‍යයෙකු සතු වටිනාම දායාදය මානසික නිදහසයි. ඊට මහෝපාකාරි වන්නේ ඔහු ජීවත් වන පරිසරයයි. ගත සිත සනසාලන පරිසරයක ජීවත් වන්න ලැබීමම මහත් වූ වාසනාවකි. 

සූර්ය සඳ සහ තරු යටතේ දීප්තියෙන් බැබළෙන එකම ජීවමාන ග්‍රහලෝකය පෘථිවියයි. නිල් ග්‍රහලෝකය ලෙසින් හඳුන්වනු ලබන එය ගස් හා සතා සිවුපාවාගෙන් පිරුණු සුන්දර මිනිස් ලොවකි. පෘථිවියේ මිනිසා යනු කුඩා අංශුවක් පමණක් නොව සොබාදහමේ අපූරු නිර්මාණයකි.

පෘථිවියේ වාසය කරන ජීවීන් අනන්තය. මිනිසා එහි වාසය කරන ඉහළම මනසක් ඇති සත්වයා වේ. මිනිස් මනස උසස් කර ගැනීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ස්වභාවධර්මයට අනුගත වීමට හැකි වීම. ඒ වගේම ස්වභාවධර්මයට එකඟව ජීවත් වෙන්නත් පුළුවන්. නමුත් ස්වභාවධර්මය විසින් උසස් මනස, අලංකාර ශරීරය සහ පුදුමාකාර හැකියාව සඳහා අවශ්ය සියල්ල නිර්මාණය කර ඇත.

ඉරානයේ ඉස්ෆහාන් පළාතේ මධ්‍යම කාන්තාර අද්දර පිහිටා ඇති කෂාන් ප්‍රධාන සංචාරක ගමනාන්ත වලින් එකකි.

කෂාන් යනු බුමුතුරුණු, සේද සහ අනෙකුත් රෙදිපිළි නිෂ්පාදනය සඳහා ප්‍රසිද්ධ කලාපයකි. අද, කෂාන් නගරය ඉරානයේ අනෙකුත් බොහෝ ප්‍රදේශ මෙන් කාපට් වියන කර්මාන්තශාලා සහ කිරිගරුඬ සහ තඹ කැණීම් යාන්ත්‍රික කරනයේ ප්‍රමුඛයා ව ඇත. කෂාන් සහ එහි තදාසන්න ප්‍රදේශවල මිනිසුන් 400,000 ක් පමණ ජීවත් වෙති.

මරන්ජාබ් කාන්තාරය

කෂාන්ගේ භූගෝලය සහ කෂාන් නගරය කඳු සහ කාන්තාරය ලෙස කොටස් දෙකකට බෙදා ඇත. බටහිරින්, Kashan, Kargash පරාසයේ උසම කඳු මුදුන් දෙකකින් වටවී ඇත, Kashan නිරිත දෙසින් Kargash කන්ද (ඉරානයේ ජාතික නිරීක්ෂණාගාරය, ඉරානයේ විශාලතම තාරකා විද්‍යාත්මක දුරේක්ෂය) සහ බටහිරින් Ardehal කන්ද. අර්ඩෙහාල් කඳුකරයේ කෂානින් දමාවන්ද් ලෙසද හැඳින්වේ

උසම කඳු මුදුනයි (මධ්‍යම ඉරානයේ කර්ගාස් පරාසයේ අවසානය).නගරයට නැගෙනහිරින්, කෂාන් යනු ඉරානයේ මධ්‍යම කාන්තාරයට පිවිසෙන දොරටුවයි. කෂාන් නමක් විල  (සෝල්ට් ලේක්) අසල පිහිටි මරන්ජාබ් කාන්තාරය සහ කැරවන්සෙරායි සඳහා ද ප්‍රසිද්ධය. අද වන විට මරන්ජාබ් සහ ඒ අවට ප්‍රදේශයේ ජනාකීර්න සති අන්ත සංචාරක ගමනාන්තයකි.

Kashan Rose Water Festival

ඉරාන රෝස ජල උළෙල යනු ඉරානයේ සංචාරකයින් ආකර්ෂණය කරන සෘතුමය හා ජනප්‍රිය උත්සවයකි. Kashan Rose Water Festival සෑම වසරකම මැයි මාසයේදී පවත්වනු ලැබේ, Kamsar Rose Water ලෝක ප්‍රසිද්ධ වන අතර ගුණාත්මක භාවයෙන් ද මනා වූ සතුටක් ද ගෙනදෙයි.

උත්සවය සෑම වසරකම වසන්තයේ දී, සාමාන්යයෙන් මැයි මැද සිට ජූනි අග දක්වා සිදු වේ. ඉහත සඳහන් කළ පරිදි, Kamsar සහ Niazar කලාප කෂාන් රෝස ජල උත්සවය සඳහා සංචාරකයින් පැමිණෙන වැදගත් නගර වේ. රෝස වතුර නිෂ්පාදනය සඳහා ඉතා වැදගත් වන Kamsar, Kashan සිට කිලෝමීටර් 30 ක් දුරින් පිහිටා ඇත.

ඉරානයේ පුරාණ උද්‍යානය ලෙස හැඳින්වෙන නියාසාර් පිහිටා ඇත්තේ කෂාන් නගරයට කිලෝමීටර් 30ක් බටහිර දෙසින්ය. රෝස සහ රෝස ජල උළෙලේ ජනප්‍රියත්වයට අමතරව, නිසාර් එහි ඓතිහාසික හා ස්වභාවික සුන්දරත්වය සඳහා ප්‍රසිද්ධය.

සෑම මැයි මාසයකම, Kashan හි Niasar සහ Qamsar දමස්ක් රෝස මල්වල සුවඳින් පිරී ඇති අතර, ඔබට රෝස වතුර සෑදීමේ විවිධ ක්රම ද සොයාගත හැකිය

සිහිවටන සහ අත්කම් භාණ්ඩ 

Kashan Baklava: Baklava යනු බොහෝ ඉරාන නගරවල සාදන ලද අතුරුපස වලින් එකකි, නමුත් Kashan Baklava අද්විතීය රසයක් ඇත. මෙම Kashan සිහිවටන වල සුවිශේෂී ලක්ෂණයක්,. කෂාන් බක්ලාවා. පස් බීජ සහිත; මේ සඳහා සාදික්කා සමඟ walnuts, ආමන්ඩ්, hazelnuts, pistachios සහ කජු භාවිතා කරන අතර ඉතා ඉහළ පෝෂණ ගුණයක් ඇත.

බුමුතුරුණු සහ ජම්කල්: ඉරානයේ සියලුම ප්‍රධාන නගරවල කාපට් රෙදි විවීම සාමාන්‍ය දෙයක් වන නමුත් සෑම නගරයකටම අනන්‍ය මෝස්තරයක් ඇත. Kashan කාපට් රටාවත් ඔවුන්ට ආවේණික කලාවකින් සහ සුන්දරත්වයකින් හෙබිය, මැෂින් වලින් වියන ලද කාපට් ද ඇත.

මැටි භාණ්ඩ: 

කෂාන් සිහිවටනවල තවත් වැදගත් අංගයක් වන්නේ වසර හත්දහසක් පැරණි මැටි භාණ්ඩ කලාවයි. පැරණිතම මැටි භාණ්ඩ සාප්පුව කෂාන්හි සේද ශිෂ්ටාචාරය හා සම්බන්ධ වූ බවට සාක්ෂි පෙන්වයි.

සංචාරක හා ඓතිහාසික ස්ථාන

සිලක් කන්ද

ක්‍රිස්තු පූර්ව 5000 දී පමණ ඉරාන සානුවේ ගුහා වාසීන් දේශගුණික විපර්යාස සහ කෙත්වතු සහ තණබිම් නිර්මාණය වීම හේතුවෙන් නව ජීවිතයක් සඳහා නැවත තැනිතලාවට පැමිණීමට පටන් ගත්හ. කෂාන් දිස්ත්‍රික්කයේ ඓතිහාසික පසුබිම ඉරානයේ මධ්‍යම සානුවේ මුල්ම මානව ජනාවාස හා සම්බන්ධ වේ. සියල්ක් සහ කෂාන් මානව ශිෂ්ටාචාරයේ මුල්ම පදනම විය.

Kashan's Sialk Hill හි පුරාවිද්‍යාත්මක කැණීම් වලට අනුව, ප්‍රදේශයේ මානව පැවැත්මේ ඉතිහාසය වසර 7,000 දක්වා දිව යයි.ඇත්ත වශයෙන්ම, විවිධ කාලවලදී හමු වූ පුරාවස්තු පෙන්නුම් කරන්නේ මීට වසර 5000 කට පෙර සියල්ක් කඳුකරයේ මිනිසුන්, අශ්වයන් සහ හිරු රූප, යකඩ පලිහ සහිත දිගු ටැංකි, ආර්යයන් විසින් විනාශ කරන ලද කඩු සහ හෙල්ල නිෂ්පාදනය කළ අයයි.

Niasar දිය  ඇල්ල:

නියසාර් ඇල්ල ආරම්භ වන්නේ පෙර ශාසනික යුගයේ ගිනි කෝවිල අසල ඇති උල්පතකිනි. මේ ඉපැරණි වසන්තයේ සියලු ඉතිහාසය සහ දර්ශන නිසාසාර් සතුව ඇත. මෙම උල්පත නිසාර්හි විශාල හරිත ඉඩම්වලට ද ජලය සපයයි. නියසර් ඇල්ලේ ජලධරය සාදන පාෂාණ සාමාන්‍යයෙන් හුණුගල් වලින් සාදා ඇති අතර කාලයත් සමඟ අලංකාර රටාවක් නිර්මාණය වී ඇත

Niasar ඇල්ල මීටර් 25 ක් උසයි; Nyasaar ඇල්ල අවට ප්‍රදේශයේ සිත් ඇදගන්නාසුළු පරිසරයේ දර්ශනීය දසුනක් භුක්ති විඳීමට ගුණාත්මක කාලයක් ගත කිරීමට කදිම තෝතන්නකි.

වරල් වත්ත

ෆින් උද්‍යානය නගරයෙන් කිලෝමීටර 6 ක් දුරින් කෂාන් නගරයට දකුණින් පිහිටා ඇත. එය සෆාවිඩ් යුගය දක්වා දිව යයි. එය කෂාන්හි වටිනාම ඓතිහාසික ස්ථානවලින් එකකි. සමහර ඓතිහාසික මූලාශ්‍රවල උද්‍යානය අල්-බුයේගේ පාලන සමය දක්වා දිව යයි

උද්‍යානය තුළ ඇති ගොඩනැගිලි අතර දොරටුව සහ කුළුණ, ඔෂ්ටෝර්-ගලු, උයනට දකුණින් ඇල්කොව්, බටහිරින් කෞතුකාගාරය, කුඩා හා විශාල නාන කාමර සහ නැගෙනහිර උද්‍යානයේ පුස්තකාලය ඇතුළත් වේ.

උද්‍යානය හි ෆින් බාත් යනු නසිරුදීන් ෂා තම පාලකයා වූ අමීර් කබීර් ඝාතනය කළ ඓතිහාසික ස්ථානයයි. ෆින් නන්දාවනයේ දකුණු පැත්තේ කුඩා හා විශාල නාන තටාක දෙකක් ඇත.

කුඩා නාන තටාක සෆාවිඩ් යුගයේදී ඉදිකරන ලද අතර විශාල නානකාමර කජාර් යුගයේදී ෆාත්-අලි-ෂා විසින් ඉදිකරන ලද බව ඉතිහාසයේ සඳහන් වේ. විශාල නානකාමර වලව්වාසීන්ටද කුඩා ඒවා සාමාන්‍ය වැසියන්ටද විය. ෆින් නගරයේ දකුණු කොටසේ චෙෂ්මේ-සුලෙමනියා නම් උල්පතක් ද ඇත. මෙහි බොහෝ වතු ගස් අවුරුදු 100 ත් 470 ත් අතර පැරණි ඒවා වේ.

අගා බොසෝර්ග් හි මුස්ලිම් පල්ලිය සහ පාසල:: 

එය කජාර් යුගයේ ඉදිකරන ලද ඉතාම අලංකාර සහ විශ්මය ජනක මුස්ලිම් පල්ලි වලින් එකකි. ගොඩනැගිල්ලේ ගෝලාකාර, එහි අලංකාර ගෘහනිර්මාණ ශිල්පය සහ එහි සැලසුම ඉතා අලංකාර ලෙස සාදා ඇත.

මෙම පල්ලිය 18 වන සියවසේ අගභාගයේදී මාස්ටර්-මි'මර් උස්තාද් හජ් සබාන්-අලි විසින් ඉදිකරන ලද්දකි. කෂාන් නගරයේ මධ්‍යයේ මුස්ලිම් පල්ලිය සහ දේවධර්ම පාසල පිහිටා ඇත.

Boroujerdi House

Borujerdi House යනු කජාර් යුගයේ ඉදිකරන ලද තවත් වටිනා ඓතිහාසික ස්මාරකයකි. නිවසේ වැදගත්ම කොටස වන්නේ එහි ගිම්හාන ගෘහය වන අතර එය ඝංඨාර ශාලාවක්, කාමරයක් සහ අපූරු කැටයම් සහිත දොරවල් 5 කින් සමන්විත වේ. ගිම්හාන ගෘහයේ ගෝලාකාරය මල්, කුරුල්ලන් සහ සතුන්ගෙන් පින්තාරු කර ඇත. ඒ වගේම බිත්තියේ කජාර් රජවරුන්ගේ පින්තූරත් දකින්න පුළුවන්. මෙම පැරණි නිවසේ විශේෂත්වය එහි එක් අංගයක් වන්නේ එහි විශ්මයජනක සුළං කුළුණයි. ඇතුළත සහ පිටත මිදුලෙන් හතර පැත්තෙන් වට වී ඇත. බොරෝජර්ඩි මාලිගය එකල රජුගේ සහ රාජ සභිකයන්ගේ ප්‍රධාන වාසස්ථානයකි.

කෂාන්හි ඓතිහාසික කඩමණ්ඩිය:

Kashan's bazaar පිහිටා ඇත්තේ ඉරානයේ Kashan නගර මධ්‍යයේ පැරණි ගොඩනැගිල්ලක ය. මෙය සෙල්ජුක් යුගයේදී සිදු විය.

සෆාවිඩ් යුගයේදී ප්‍රතිසංස්කරණය කර ඇතැයි සැලකෙන කඩමණ්ඩිය සිත් ඇදගන්නාසුළු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයකින් සමන්විතව ඇත.

නගරයේ ප්‍රධාන ගේට්ටුවට ආසන්නව පිහිටා තිබීමත්, නගරයේ ආර්ථික කටයුතු වලදී එය වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කිරීමත් නිසා, කඩමණ්ඩියට පැමිණෙන වෙළඳුන් මෙම ස්ථානයේ විවේක ගැනීමට පුරුදුව සිටියහ.

Tabatabaei නිවස:

Tabatabai නිවස ඉරාන නිවෙස්වල මනාලිය ලෙස හඳුන්වනු ලබන්නේ එහි ඇති විශේෂ අලංකාරය නිසාය. මෙම නිවස Borujerdi නිවස අසල පිහිටා ඇත. නිවසට මිදුල් හතරක් ඇත, මැද මිදුල පිටත මළුව සහ ඇතුල් මළුව දෙකකි.

ස්වභාවික සිසිලනය සහ උෂ්ණත්ව නියාමනය සමඟින් මෙම ගොඩනැගිල්ලේ ඇති තවත් ප්‍රධාන වාසියක් වන්නේ කැනඩ් ලෙස හඳුන්වන භූගත ජල පතලකට පහසුවෙන් ප්‍රවේශ වීමයි. එය භූමිකම්පා ප්රතිරෝධී ව්යුහයක් ඇත.

නිවසේ අභ්‍යන්තරය සමන්විත වන්නේ මධ්‍යයේ ඇති සරල දොර පහේ කුටියකින් සහ නිවස දෙපස මළු දෙකකින්, සුළඟට අඳින බිම් මහලකිනි. එය ටබටාබායි පවුලේ වාසස්ථානය ද විය. නිවසේ වයඹ පැත්තේ මිදුල විශාල වන අතර කාමර වැඩිය. අභ්යන්තර කොටස යටතේ, වාතය ලබා ගැනීම පහසුව සඳහා සිදුරු සහිත වහලක්, පැති බිත්ති දෙකක් සහ තටාකයක් වැනි සුවිශේෂී ලක්ෂණ සහිත විශාල පදනමක් මෙම ගොඩනැගිල්ලට ඇත.

ඊද් ගදීර්

ඉස්ලාමීය ඉතිහාසයේ ස්වර්ණමය සංසිද්ධිය 

ඉස්ලාමීය ඉතිහාසය දෙස අවදානය යොමු කිරීමේ දී වැදගත් සංසිද්දීන් රැසක් හමුවෙයි එය සමාජීය සංස්ක්‍රුතික අතින් මෙන්ම ආධ්‍යාත්මික අතින් ද ඉහල වටිනාකමකින් යුක්ත වේ ඊද් ගදීර් යනු ඉස්ලාමීය ඉතිහාසයේ  මුස්ලිම්වරුන්ගේ සැලකිය යුතු වැදගත් දිනයක් ලෙස සැලකේ. ඉස්ලාමීය අනාගතවක්තෘ මුහම්මද් තුමා, අලි ඉබ්න් අබි තාලිබ් ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස පත් කළ බව කියන අවස්ථාවේ දී ඊද් උත්සවය පවත්වනු ලබන්නේ දුල්-හිජ්ජා මස 18 වෙනිදා ය. 

ඊද් ගාදීර් සමරුම ඉරානයේ ද ඉහලින් සමරන අතර ජාතික නිවාඩු දිනයක් ලෙස සලකනු ලබයි. මෙය චන්ද්‍ර මත පදනම් වූ මුස්ලිම් දින දර්ශනයේ අවසාන මාසය වන දුල් හිජ්ජාවල සමරනු ලබයි.

ගදීර් හි ඉතිහාසය

මුල් හිර්ජාගෙන් දශකයකට පසු මුහම්මද් නබිතුමා මක්කම සිට මදීනාවට සංක්‍රමණය වූ විට, ඔහු මක්කම වන්දනාව සිදු කළේ අරෆත් නිම්නයේ රැස්ව සිටි 120,000 කට අධික මුස්ලිම්වරුන්ට 'සමුගැනීමේ දේශනය' ලබා දෙමිනි.

මදීනාව වෙත ආපසු යන ගමනේදී, එනම් දුල් හිජ්ජා 18 හි (ක්‍රි.ව. 632 මාර්තු මාසයේදී) මුස්ලිම්වරු ගාදීර් කුම්ම් වෙත පැමිණි අතර එහිදී පහත සඳහන් කුර්ආන් වැකිය හෙළිදරව් විය.

“අහෝ නබීතුමනි! ඔබගේ දෙවියන්ගෙන් ඔබට පහළ කරන ලද දේ ලබා දෙන්න, ඔබ එසේ නොකරන්නේ නම්, ඔබ ඔහුගේ පණිවිඩය (කිසිසේත්) ලබා දුන්නේ නැත. තවද අල්ලාහ් ඔබව මිනිසුන්ගෙන් ආරක්ෂා කරයි.” (5:67).

සුන්නි සම්ප්‍රදායට අනුව, වාක්‍යය හෙළිදරව් කිරීමෙන් පසු, නබිතුමා විසින් "මම  මව්ලා ලෙස කටයුතු කළ අයට මිං පසුව මගේ සහයකයා ලෙස, අලි ඔවුන්ගේ මව්ලා ලෙස ද කටයුතු කරනු ලබයි." යන ප්‍රකාශය ඇතුළත් දේශනාවක් පවත්වන ලදී. දේශනයෙන් පසු, මුහම්මද් තුමා අලිට පක්ෂපාතී බවට ප්‍රතිඥා දෙන ලෙස සැමට උපදෙස් දුන්නේය.

මුහම්මද් තුමාගේ  සමුගැනීමේ දේශනයෙන් වසරකට පසුව, ව්‍යවස්ථා සභාවක් විසින් අලි වෙනුවට අබු බකර්ව මුහම්මද්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස පළමු රෂිදුන් කලීෆා ලෙස තෝරා ගන්නා ලදී. අලි අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස පත් කර ඇතැයි විශ්වාස කළ සමහර මුස්ලිම්වරුන් විසින් මෙම තේරීම මතභේදයට ලක් විය. අලි අවසානයේ සිව්වන සහ අවසාන රෂිදුන් කලීෆා බවට පත් වුවද, ආරවුල සුන්නි සහ ෂියා අතර භේදයට හේතු විය.

ගාදීර් සම්ප්‍රදාය, ඉස්ලාමීය විද්‍යා සහ පර්යේෂණ කණ්ඩායම විසින් සකස් කරන ලද භාරකාරත්වය සඳහා ප්‍රකාශිත සාක්ෂි - Qom ගදීර් සම්ප්‍රදාය යනු නබි (සල්) තුමාගෙන් පසු 'අලී (අල) තුමාගේ ක්ෂනික භාරකාරත්වය සහ කලීෆතය සඳහා තීරණාත්මක සාක්ෂි වලින් එකකි. එයට විශේෂ වැදගත්කමක්. මෙම පාඨය ඔබට මේ සම්බන්ධයෙන් ලියකියවිලි සහ යොමු අතලොස්සක් සපයන අතර එමඟින් ආවරණය කරන ලද හෝ නොසලකා හරින ලද සාක්ෂි සහ සාක්ෂි කොපමණ තිබේද යන්න පාඨකයා මවිතයට පත් කරයි! මෙම තාර්කික විශ්ලේෂණ  ආශ්‍රයෙන් ලබාගත් සාක්‍ෂි ලෝක මුස්ලිම්වරුන්ගේ රේඛාවට ප්‍රවේශ වීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස ඉදිරිපත් කර ඇති අතර, විශේෂයෙන් තරුණ පරම්පරාව විසින් නිශ්චිතව සැලකිල්ලට ගැනීම සඳහා කලින් අවධානය යොමු නොකළ කරුණු ගදීර්ගේ නම ඔබ අසා ඇති. එය මක්කම සිට කිලෝමීටර් 200 ක් දුරින් පිහිටි ජුහ්ෆා අසල මක්කම සහ මදීනා අතර පිහිටි භූමියකි. එය හරස් මාර්ගයකි, විවිධ ප්‍රදේශවල වන්දනාකරුවන් එකිනෙකාගෙන් වෙන් වේ: • මදීනාව දෙසට මාර්ගයක්, උතුරට • ඉරාකය දෙසට මාර්ගයක්, නැගෙනහිර දෙසට • ඊජිප්තුව දෙසට මාර්ගයක්, බටහිර දෙසට • යේමනය දෙසට මාර්ගයක්, දකුණට අද, එය අතහැර දැමූ ප්‍රදේශය, නමුත් වරක් එය ඉස්ලාමීය ඉතිහාසයේ ශ්‍රේෂ්ඨතම සිදුවීමක සාක්ෂියක් විය, 

එනම්, නබි (සල්) තුමාගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස අලි (අලෛ) තුමාව පත් කළ දිනය (දුල්-හිජ්ජා දහඅටවන දින, හිජ්‍රි 10 වෙනිදා. ) දේශපාලන අරමුණු සඳහා, මෙම මහා ඓතිහාසික සිදුවීමේ මතකය මකා දැමීමට කලීෆාවරුන් උත්සාහ කළද, දැන් ද, සමහර  පුද්ගලයින් යම් හේතුවක් නිසා එය අතුරුදහන් කිරීමට හෝ වියැකී යාමට උත්සාහ කරයි, කෙසේ වෙතත්, මෙම සිදුවීමේ මානයන් ඉතා පුළුල් ය. ඉතිහාසය, සම්ප්‍රදාය සහ අරාබි සාහිත්‍යය, මකා දැමීමට, ආවරණය කිරීමට හෝ අමතක කිරීමට  පරිදි, මේ සම්බන්ධයෙන් ලියකියවිලි සහ යොමු කිරීම් ඔබට සොයාගත හැකි අතර, එවැනි සාක්ෂි සහ සාක්ෂි විශාල ප්‍රමාණයක් ආවරණය කර හෝ නොසලකා හැරිය හැක්කේ කෙසේදැයි ඔබෙන්ම අසාගත හැකිද?! මෙම තාර්කික විශ්ලේෂණ යොමු වලින් ලබාගත් සාක්ෂි ප්‍රවේශ වීමේ මාධ්‍යයන් වනු ඇතැයි අපි බලාපොරොත්තු වෙමු

ලෝක මුස්ලිම්වරුන්ගේ රේඛාවන් සහ කලින් අවධානයෙන් තොරව තබා ඇති කරුණු, විශේෂයෙන් තරුණ පරම්පරාව විසින් නිවැරදිව සැලකිල්ලට ගත යුතුය. ඉස්ලාමීය විද්‍යා සහ පර්යේෂණ කණ්ඩායම ගාදීර් සම්ප්‍රදාය, භාරකාරත්වය සඳහා ප්‍රකාශිත සාක්ෂි

ගදීර් සම්ප්‍රදාය යනු නබි (සල්) තුමාගෙන් පසු ‘අලී (අල) තුමාගේ ක්ෂනික භාරකාරත්වය කලීෆතය සඳහා තීරණාත්මක සාක්ෂියක් වන අතර පර්යේෂකයන් එයට විශේෂ වැදගත්කමක් දරයි.

අවාසනාවකට මෙන්, ඔහුගේ භාරකාරත්වය සම්බන්ධයෙන් අගතියක් දක්වන අය, වරක් සම්ප්‍රදායේ වලංගුභාවය පිළිගෙන, එහි ඇඟවුම් ගැන සැක පළ කරන අතර, වරෙක එහි සත්‍යතාව ගැන ප්‍රශ්න කරති. මෙම සම්ප්‍රදායේ විවිධ පැති පැහැදිලි කිරීම සඳහා, සත්‍ය සහ වලංගු සාක්ෂි සහිතව කණ්ඩායම් දෙකම ගැන කතා කිරීම අවශ්‍ය වේ:

ගදීර් පසුබිම

"සමුගැනීමේ වන්දනා" උත්සවය අවසන් වූයේ හිජ්රි 10 හි අවසාන මාසයේදීය. මුස්ලිම්වරුන් නබි (සල්) තුමාගෙන් වන්දනා කටයුතු ඉගෙන ගත් අතර, පසුව, නබි (සල්) තුමාණන් මක්කම හැර මදීනාවට යාමට තීරණය කළේය. ඔහු පිටත්ව යාමට උපදෙස් දුන්නේය. තවලම "රබෙග්" නම් ප්‍රදේශයට ළඟා වූ විට රබෙග් දැන් මක්කම සහ මදීනාව අතර පිහිටා ඇත. එය ජුහ්ෆා සිට සැතපුම් තුනක් දුරින් පිහිටා ඇති අතර එය අත්හදා බැලීමේ ස්ථානවලින් එකක් වූ අතර අතීතයේ දී මදීනා, ඊජිප්තුව සහ මිනිසුන්ගේ ගමන් මග ඉරාකය එහි අතු බෙදී ගියේය., දේව දූතයා වූ ගේබ්‍රියෙල්, “ගාදීර් ඛෝම්” නම් කරුණකින් හෙළිදරව් කර, පහත සඳහන් වැකිය සමඟ නබි (සල්) තුමාණන් ඇමතීය.

يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ 

رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ

අහෝ දූතයාණනි! ප්රකාශ කරති

(පණිවුඩය) ඔබගේ දෙවියන්ගෙන් ඔබ වෙත එවන ලදී. ඔබ එසේ නොකළේ නම්, ඔබ ඔහුගේ මෙහෙවර ඉටු කර ප්‍රකාශ නොකරනු ඇත. තවද අල්ලාහ් ඔබව මිනිසුන්ගෙන් (අනර්ථය අදහස් කරන) ආරක්ෂා කරයි. (සූරා අල්-මයිදා, 5:67) 

මින් පෙන්නුම් කරන්නේ දෙවියන් වහන්සේ නබි (සල්) තුමාට තීරණාත්මක මෙහෙවරක් පවරා ඇති අතර එය ඔහුගේ අනාවැකිමය මෙහෙවරට සමාන වන අතර ඉස්ලාම් සතුරන් බලාපොරොත්තු සුන් කිරීමට හේතු විය. ලක්ෂයකට අධික ජනතාවක් ඉදිරියේ ‘අලි (අල) තුමාව කලීෆතයේ, භාරකාරත්වය සහ අනුප්‍රාප්තික තනතුරට පත් කිරීමට වඩා වැදගත් කිසියම් තීරණාත්මක මෙහෙවරක් තිබේද?! එබැවින් ඔහු නතර කිරීමට නියෝග කළේය. කරවාන් රථයට ඉදිරියෙන් සිටි අය නතර වූ අතර, කරවන් පිටුපස සිටි අය ඔවුන් සමඟ එකතු විය. මධ්‍යහ්නය වන විට එය ඉතා උණුසුම් වූ අතර, පිරිසක් තම මැන්ටලයෙන් කොටසක් හිස මත තබා කොටසක් පාදය යට තබා ගත්හ. ගස මත වැස්මක් දැමීමෙන් නබිතුමාට සෙවනක් සාදන ලදී. ඔහු ඔටුවන් සෑදූ උස් ස්ථානයක වාඩි වී, උස් හඬින් දේශනාවක් කළේය, එහි උපුටා ගැනීම පහත දැක්වේ.

මේ දේශනාව

ප්‍රශංසාව අයිති දෙවියන්ට. අපි ඔහුගෙන් උපකාර පතනවා, ඔහුව විශ්වාස කරනවා, ඔහුව විශ්වාස කරනවා. අපගේ නපුරු හා අධර්මිෂ්ඨ ක්රියාවන් සඳහා අපි ඔහු වෙත හැරෙමු. සමිඳුනි, මඟ පෙන්වන්නෙකු නැති තැනැත්තා ගළවන්න. යමෙක් උන් වහන්සේ විසින් මඟ පෙන්වනු ලැබුවද, ඔහුට කිසිදු අපගමනයක් නොමැත. දෙවි කෙනෙක් නැති බවත්, උන් වහන්සේ හැර,මුහම්මද් ඔහුගේ සේවකයා සහ අනාගතවක්තෘ බවත් මම සාක්ෂි දෙමි. මහණෙනි! ඉක්මනින්ම මම ඔබ සැමගෙන් සමු ගන්නෙමි.මේ ධර්මයේ ඉදිරි ගමනට මම සහ ඔබත් වගකිව යුතුයි! එවිට ඔහු මෙසේ පැවසීය: ඔබ මා ගැන සිතන්නේ කුමක්ද? (මම ඔබට එරෙහිව මගේ වගකීම ඉටු කර තිබේද?) සමූහයා සියල්ලෝම පැවසූහ: ඔබ ඔබේ අනාවැකිමය මෙහෙවර ඉටු කර ඇති බවත්, උත්සාහ කළ බවත් අපි සාක්ෂි දෙමු. දෙවියන් වහන්සේ ඔබට හොඳ විපාක ලබා දෙනු ඇත. නබි (සල්) තුමාණෝ මෙසේ පැවසූහ: ලෝකයේ ස්වාමියා එක් අයෙකු බවත්, මුහම්මද් ඔහුගේ සේවකයා සහ අනාගතවක්තෘවරයා බවත්, පාරාදීසය, නිරය, අනෙක් ලෝකයේ සදාකාල ජීවනය ගැන සැකයක් නැති බවත් ඔබ සාක්ෂි දරනවාද? සියල්ලෝම පිළිතුරු දුන්හ: ඔව්, එය හරි. අපි සාක්ෂි දෙමු! ඔහු තවදුරටත් මෙසේ පැවසීය: මහණෙනි, මම ඔබ අතර වටිනා දේවල් දෙකක් තබමි. 

කෙනෙක් නැගිට හයියෙන් මෙසේ ඇසුවා: මොනවද මේ වටිනා දේවල් දෙක?! නබි (සල්) තුමාණෝ පැවසූහ: එකක් මගේ දිව්‍යමය ග්‍රන්ථයකි, එහි එක් පැත්තක් දෙවියන්ගේ බලවත් හස්තයෙහි ඇත, අනෙක ඔබ ළඟය. ඊළඟට මගේ ගෘහය එනම් මගේ දිව්‍යමය පවුල. මේ ද්ත්වය කවදාවත් වෙන් වෙන්නේ නැහැ කියලා දෙවියන් මට දන්වලා තිබෙනවා! ජනතාවනි, අල්-කුර්ආනය සහ මාගේ ගෘහය ඉක්මවා නොයන්න. ඒ දෙකම අනුගමනය කිරීමට අපොහොසත් නොවන්න. එසේ නොවුවහොත්, ඔබ විනාශ වනු ඇත! ඉන්පසුව, ඔහු අලි (අ) ගේ අත අල්ලා, ඔවුන් දෙදෙනාගේම දෑත් මිනිසුන්ට නොපෙනෙන ලෙස ඉහළට ඔසවා මිනිසුන්ට හඳුන්වා දුන්නේය. ඔහු ඇසුවේය: විශ්වාසවන්තයින්ට වඩා බලයලත් සහ නීත්‍යානුකූල වන්නේ කවුද?

තමන්ට වඩා? සියල්ලෝම පිළිතුරු දුන්හ: අල්ලාහ් සහ ඔහුගේ දූතයා වඩාත් දැනුවත් ය. නබි (සල්) තුමාණෝ මෙසේ පැවසූහ: දෙවියන් වහන්සේ මාගේ ස්වාමියා වන අතර මම විශ්වාස කරන්නන්ගේ ස්වාමියා වෙමි, මම ඔවුන්ට වඩා බලයලත් සහ යුක්තිගරුක වෙමි! පරෙස්සම් වන්න, මිනිසුන්!

من کنت مولاه فهذا علی مولاه

මම ඔහුගේ ස්වාමියා සහ බලධාරියා කවුරුන්ද, මේ ‘අලි ඔහුගේ ස්වාමියා සහ අධිකාරිය වනු ඇත. අනාගත වරදක් වළක්වා ගැනීම සඳහා නබිතුමා මෙම වාක්‍ය ඛණ්ඩය තුන් වරක් පුනරුච්චාරණය කළේය!

اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و احب من احبه و ابغض من ابغضه و انصر من نصره و اخذل من خذله و ادر الحق معه حیث دار.

දෙවියනි, ‘අලි සමඟ මිතුරු වන තැනැත්තා මා සමඟ මිත්‍ර වන්නා වේ., අලි’ ගේ සතුරෙකු සමඟ සතුරු වන්නා මා සමඟ සතුරු වන්නා වේ. ඔහුට උදව් කරන තැනැත්තාට උදව් කරන්න, ඔහු හැර යන අයව අත්හැර දමන්න, ඔහුව නිවැරදි නිර්ණායක කරන්න! 

 ඔබ ඉහත දේශනාව අධ්‍යයනය කරන්නේ නම්, දන්නා සුන්නතයින් විද්වතුන් විශාල පිරිසක් මෙම දේශනාව ඔවුන්ගේ පොත්වල විස්තර කර ඇත, එනම්: مسند احمد: vol. 1, පි. 84, 88, 118, 119, 152, 281, 331, 332, 370; سنن ابن ماجه, වෙළුම. 1, පි. 55, 58; අල්මස්තාර්ක් علی الصحیحین حاکم نیشابوری, වෙළුම. 3, පි. 118 සහ 613;සන් ටර්මස්, වෙළුම. 5, පි. 633; فتح الباری, වෙළුම. 79, පි. 74; තාරිස خطیب بغدادی, vol. 8, පි. 290; තාරිස ඇල්ෆාස් සහ සිවුසී, පි. 114, යනාදිය ප්‍රවේශමෙන්, එහි සෑම වාක්‍ය ඛණ්ඩයකම ‘අලී (අල) තුමාගේ ඉමාමත් සඳහා ඉක්මන් සාක්ෂි තිබේ. (අපි එය ඉක්මනින් පැහැදිලි කරන්නෙමු).

ගාදීර්ගේ සදාකාලික සිදුවීම

ප්‍රඥාවන්ත දෙවියන් වහන්සේ ගදීර් ඓතිහාසික සිදුවීම සජීවී ඉතිහාසයක් ලෙස හදවත් සහ මනස ආකර්ෂණය කර ගැනීමටත්, ඉස්ලාමීය ලේඛකයින්ට එය අටුවා, ඉතිහාසය, සම්ප්‍රදාය සහ දේවධර්ම ග්‍රන්ථ සහ ආගමික කථිකයින් තුළත් සාකච්ඡා කිරීමට කැමැත්ත පළ කර ඇත. ඒ ගැන දේශන පැවැත්වීම සහ එය ඉමාම් අලි (අල) ගේ ප්‍රතික්ෂේප කළ නොහැකි ගුණාංගවලින් එකක් ලෙස හඳුන්වන්න. කථිකයින්, කථිකාචාර්යවරුන් පමණක් නොව, කවීන් ද මෙම සිදුවීමෙන් යෝජනා කර ඇති අතර, ඒ ගැන සිතීමෙන් හා ආවර්ජනය කිරීමෙන් මෙන්ම භාරකාරත්වයේ හිමිකරු කෙරෙහි ඔවුන්ගේ පක්ෂපාතිත්වය වැඩි කර ගැනීමෙන් ඔවුන්ගේ සාහිත්‍ය කුසලතාව ආලෝකමත් කර ඇත. ඔවුන් විවිධ ස්වරූපවලින් සහ විවිධ භාෂාවලින් හොඳම කවි ඉතිරි කර ඇත. (ඉස්ලාමීය ඉතිහාසයේ සෑම සියවසකම ගාදීර් කාව්‍යවල වැදගත් කොටසක් දිවංගත අල්ලාමා අමිනී විසින් සඳහන් කර ඇති අතර, ජනප්‍රිය ඉස්ලාමීය සම්පත් වලින් විස්තර කරන ලද අල්-ගාදීර් ග්‍රන්ථයේ වෙළුම් එකොළහක කවියන්ගේ ගුණාංග විස්තර කරයි). වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, ලෝකයේ වෙනත් කිසිදු ඓතිහාසික සිදුවීමක්, සම්ප්‍රදායික, ඇතුළු විවිධ පංති විසින් මෙතරම් සටහන් කර නැත.

විචාරක, දේවධර්මාචාර්ය, දාර්ශනික, කථික, කවි, ඉතිහාසඥ සහ චරිතාපදාන. මෙම සම්ප්‍රදායේ සදාකාලිකත්වයට එක් හේතුවක් නම්, සූරා අල්-මයිදා, 5:3 සහ 5:67 ආශ්‍රිතව කුර්ආන් වාක්‍ය දෙකක් හෙළිදරව් කිරීමයි. මෙම සිදුවීම සම්බන්ධයෙන්, සහ කුරානය සදාකාලික හා සදාකාලික බැවින්, මෙම ඓතිහාසික සිදුවීමද කිසිදා අමතක නොවනු ඇත. දුල්-හිජ්ජාවේ දහඅටෙන් එකක් මුස්ලිම්වරුන් අතර ඊද් ගාදීර් ලෙස හැඳින්වූ බව ඉතිහාසයට යොමු කිරීම සැලකිය යුතු කරුණකි, එබැවින් ඉබ්න් ඛල්කන් මොස්තාලි ඉබ්න් මොස්ටන්සාර් ගැන මෙසේ පවසයි: දුල්-හිජ්ජා, ඊද් ගාදීර් දහඅට වන දින ජනතාව ඔහුට ගෞරව කළහ. , 487 A.H. 1, පි. 60, සහ ඔහු මොස්ටන්සාර් බෙලා අබිඩි ගැන ලියයි: දුල්-හිජ්ජා අවසන් වීමට රාත්‍රී දොළහකට පෙර ඔහු අභාවප්‍රාප්ත විය, ක්‍රිස්තු වර්ෂ 487. එය ඊද් ගාදීර් රාත්‍රිය වූ දුල්-හිජ්ජාවේ දහඅටවැනි රාත්‍රියයි. وفیات الأعیان: vol. 2, පි. 223 Assarol Baqieh හි Aboureyhan Birouni, Eid Ghadir උත්සවවලින් එකක් ලෙස හැඳින්වීම සිත්ගන්නා කරුණකි, එය සියලුම මුස්ලිම්වරුන් එය සමරයි. ترجمة الآثار الباقیه: 395; الغدیر, vol. 1, පි. 367. Ibn Khalkan සහ Aboureyhan Birouni පමණක් නොව එය Eid ලෙස නම් කර ඇත.

අනෙක් සුප්‍රසිද්ධ විශාරදයෙකු වන තලේබි, ඉස්ලාමීය ජාතිය අතර ජනප්‍රිය රාත්‍රියක් ලෙස ගාදීර් නම් කර ඇත. ثمار القلوب: 511 මෙම ඉස්ලාමීය ඊද් නබි (සල්) තුමාගේ කාලය දක්වා දිව යයි, මන්ද එදින, නබි (සල්) තුමාණන් සංක්‍රමණිකයන්ට සහ සහායකයන්ට සහ ඔහුගේ භාර්යාවන්ට උපදෙස් දුන්නේ අලි (අල) වෙත ගොස් සුබ පතන ලෙසයි. ඔහු භාරකාරත්වය සහ ඉමාමේට් සඳහා. Zeid Ibn Arqam පවසයි: සංක්‍රමණිකයන් අතරින් Abu Bakr, Umar, Uthman, Talha සහ Zubayr 'අලී (a.s.) ට මුලින්ම උපහාර දැක්වූ නමුත්, සුබ පැතුම් සහ උපහාර උත්සව හිරු බැස යන තුරුම පැවතුනි. උමර් රැලි තුමාගේ සුබ පැතුම් බොහෝ  ලේඛනවල සඳහන් කර ඇත

, مسند ابن حنبل, vol. 6, p. 401; البدایة و النهایة, vol. 5, p. 209; الفصول المهمه ابن صباغ, p. 40; فراءد السمطین, vol. 1, p. 71. 

වෙනත් අයගේ සුබ පැතුම් වෙනත් පොත්වල සඳහන් කර ඇත: مناقب علی بن ابیطالب, අහමඩ් ඉබ්න් මොහොමඩ් ටබාරි විසින් රචනා කරන ලද (අල්ගාදීර්, වෙළුම. 1, පි. 270).

සම්ප්‍රදායික කථිකයන් 110 දෙනෙක්

මෙම ඓතිහාසික සිදුවීමේ වැදගත්කම පෙන්වීම සඳහා, නබි (සල්) තුමාණන්ගේ සහචරයින් එකසිය දහයක් එය විස්තර කර ඇති බව පැවසීම ප්රමාණවත්ය. මෙම වැදගත් සම්පත් වල ලේඛන සියල්ලම එකට සඳහන් කරනු ඇත. ඇත්ත වශයෙන්ම, මෙයින් අදහස් කරන්නේ සත්කාරකයින් අතරින් පමණක් මෙම සිදුවීම විස්තර කර ඇති බව නොවේ.

ඒ වෙනුවට, අපි අදහස් කරන්නේ  විද්වතුන්ගේ පොත්වල පුද්ගලයන් එකසිය දහ දෙනෙකුගේ නම් ඇති බවයි

අනුගාමිකයින්ගේ යුගය ලෙස හැඳින්වෙන දෙවන ඉස්ලාමීය සියවසේදී, ඔවුන්ගෙන් අසූ නවයක් මෙම සම්ප්‍රදාය විස්තර කර ඇත. ගාදීර් සම්ප්‍රදායේ කථිකයන්, ඉදිරි සියවස්වල ද විද්වතුන් සහ නායකයින් අතර වේ. ඔවුන්ගෙන් තුන්සිය හැටක් මෙම සම්ප්‍රදාය ඔවුන්ගේ පොත්වල එකතු කර ඇති අතර විශාල පිරිසක් එහි වලංගුභාවය සහ සත්‍යතාව තහවුරු කර ඇත. ඔවුන්ගෙන් කණ්ඩායමක් සම්ප්‍රදාය පිළිබඳ ආඛ්‍යානය සමඟ පොරබදන්නේ නැති අතර එහි ලේඛන සහ අන්තර්ගතය සම්බන්ධයෙන් වෙනම පොත් ද ලියා ඇත. ශ්‍රේෂ්ඨ ඉස්ලාමීය ඉතිහාසඥයෙකු වන ටබරි විසින්, اللایة فی طرق حدیث الغدیر නම් ග්‍රන්ථයක් රචනා කර ඇති අතර, නබිතුමාගෙන් සම්ප්‍රේෂණ දාම හැත්තෑපහක් පදනම් කරගෙන සම්ප්‍රදාය ප්‍රකාශ කර තිබීම පුදුම සහගතය! Ibn Oqdeh Koufi එය ولایت, රචනාවේ එකසිය පස් දෙනෙකුගෙන් විස්තර කර ඇත. ජමානි නමින් හැඳින්වෙන අබු බකර් මොහොමඩ් ඉබන් උමාර් බග්දාදි එය සම්ප්‍රේෂණ දාම විසි පහක් ඔස්සේ විස්තර කර ඇත.

සන්නයිට් සමරන මිනිසුන්

Ahmad Ibn Hanbal Sheybani Ibn Hajar Asqalani Jazari Shafei Abu Saeid Sajestani Amir Mohammad Yamani Nessaei Abolalae Hamedani සහ Abolerfan Haban සම්ප්‍රේෂණ දාම ගණනාවක් හරහා සම්ප්‍රදාය විස්තර කර ඇත. මෙම ලේඛන සියල්ලම අල්ගදීර් පොතේ පළමු වෙළුමේ ඇත, ඒවා සාමාන්‍යයෙන් දන්නා කියමන්  වලින් එකතු කර ඇත.  විද්වතුන් ද මෙම ඓතිහාසික සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් වටිනා ග්‍රන්ථ රචනා කර ඇති අතර,  ඉන් වඩාත් පුළුල් වන්නේ දිවංගත අයතුල්ලා අමිනී විසින් රචනා කරන ලද الغدیر යන ඓතිහාසික ග්‍රන්ථයයි. (මෙම පොත මෙම ලිපියේ සංයුතියේ ප්රධාන සඳහන විය). කෙසේ වෙතත්, අලි (අලෛ) තුමාගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස පත් කිරීමෙන් පසු, නබි (සල්) තුමාණෝ මෙසේ පැවසූහ: මහණෙනි, මේ දැන් දේවානුභාවයෙන් දේව දූතයා මට හෙළි කර මෙම වැකිය ගෙන ආවේය.

…الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا…

අද දින මම ඔබ වෙනුවෙන් ඔබේ දහම පරිපූර්ණ කර, ඔබ කෙරෙහි මාගේ අනුග්‍රහය සම්පූර්ණ කර, ඔබ වෙනුවෙන් ඉස්ලාම් දහම ලෙස තෝරාගෙන ඇත. (සූර අල්-මයිදා, 5:3) එවිට නබි (සල්) තුමාණෝ “අල්ලාහු අක්බර්” යැයි පවසා, “දෙවියන් වහන්සේගේ ආගම පරිපූර්ණ කිරීම, ඔහුගේ ආශිර්වාදය සම්පූර්ණ කිරීම සහ මගේ මෙහෙවර සහ භාරකාරත්වය සහ මගෙන් පසු අලිගේ අනුප්‍රාප්තිය අනුමත කිරීම ගැන මම දෙවියන්ට ස්තූතිවන්ත වෙමි. . එවිට, නබි (සල්) තුමාණෝ පහළට පැමිණ, ‘අලී (සල්) තුමාණෝ මෙසේ පැවසූහ: ප්‍රකට ඉස්ලාම් ප්‍රධානීන් සහ ප්‍රධානීන් ඔබට ප්‍රශංසා කර සුබ පැතීමට කූඩාරමක් යට වාඩි වන්න. පළමුවෙන්ම උමර් සහ අබු බකර්, අලි (අල) තුමාට සුබ පැතූ අතර ඔහුව තම ස්වාමියා ලෙස හැඳින්වූහ! හසන් ඉබ්නු තාබෙත් එම අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගත් අතර නබි (සල්) තුමාගෙන් අවසර ඉල්ලා, කවි කිහිපයක් පරිවර්තනය කර, නබි (සල්) තුමාණන්ට පෙර ඒවා කියෙව්වේය. මෙහි පහත අපි එහි යුගල දෙකක් පමණක් සඳහන් කරමු.

فقال له قم یا علی فاننی

رضیتک من بعدی اماماَ و هادی

فمن کنت مولاه فهذا ولیه

فکونوا له اتباع صدق موالی

ඔහු පැවසුවේ ‘අලී නැඟිටින්න, මගෙන් පසු මිනිසුන්ගේ අනුප්‍රාප්තිය සහ මඟ පෙන්වීම සඳහා මම ඔබව තෝරා ගත්තෙමි. මම ඔහුගේ ස්වාමියා සහ අධිකාරිය කවුරුන් වුවත්, මෙම ‘අලී ඔහුගේ ස්වාමියා සහ අධිකාරිය වනු ඇත, ඔබ ඔහුට හදවතින්ම ආදරය කරන්න, ඔහු අනුගමනය කරන්න. හසන්ගේ කවි සම්පත් කිහිපයකින් ප්‍රකාශ කර ඇත: مناقب خوارزمی, පි. 135, මාර්‍ගට්ල් අල්හසින් සවර්ස්මි, වෙළුම. 1, පි. 47, ෆරාඩ් අල්ස්ම්, වෙළුම. 1, පි. 73 සහ 74; 56; المناقب کوثر, vol. 1, පි. 118 සහ 362. මෙම සම්ප්‍රදාය සියලුම නබි (සල්) තුමාණන්ගේ සහචරයන්ට වඩා ඉමාම් අලි (අල) තුමාගේ විශිෂ්ටත්වය සඳහා විශිෂ්ටතම සාක්ෂියකි. දෙවන කලීෆා තුමාගේ අභාවයෙන් පසු සභා රැස්වීමේදී පවා මෙම තර්කය පහත පොත්වල දක්වා ඇත:

: مناقب اخطب خوارزمی حنفی, p. 217; فرائد السمطین حموینی, chapter 58; الدر النظیم ابن حاتم شامی,الصواعق المحرقه ابن حجر عسقلانی, p. 75; امالی ابن عقده, p. 7, 212, شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید, vol. 2, p. 61, الاستیعاب ابن عبدالبر, vol. 3, p. 35; تفسیر طبری, vol. 3, p. 418 under verse 55, 

ස්වාමියා සහ අධිකාරිය (مولی) යන වචනය අදාළ වන්නේ කාටද?

මෙහි ප්‍රධාන කාරණය වන්නේ ස්වාමියා යන සංකල්පය අර්ථ නිරූපණය කිරීම, පැහැදිලි සහ පැහැදිලිව තිබියදී එය අසාධාරණ ලෙස විනිශ්චය කර ඇත. ඉහත සඳහන් කළ පැහැදිලි කිරීම සලකා බැලීමේදී, සම්ප්‍රදායේ සත්‍යතාව පිළිබඳ කිසිදු සැකයක් සහ අවිනිශ්චිතතාවයක් පවතිනු ඇත, නිදහසට කරුණු සොයන්නන් සම්ප්‍රදායේ අර්ථය සහ සංකල්පය, විශේෂයෙන් වචනය පිළිබඳ සැකයක් සහ අවිනිශ්චිතතාවයක් ඇති කළේය.

මෙම සම්ප්‍රදාය තුළ, සහ ඒ වෙනුවට බොහෝ අවස්ථාවලදී, ඇත්තේ එක් අර්ථයක් පමණි, එනම් ප්‍රමුඛතාවය සහ සුදුසුකම්, සහ වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, භාරකාරත්වය. අල් කුර්ආනය මුලා යන වචනය භාවිතා කර ඇත්තේ භාරකරු සහ අධිකාරිය යන සංකල්පය සඳහා ය. مولا යන වචනය අල් කුර්ආන් වාක්‍ය 18 ක යෙදී ඇති අතර ඉන් 10 ක් දෙවියන්ට අදාළ වේ. එය ඔහුගේ අධිකාරය සහ භාරකාරත්වය පෙන්නුම් කරන බව නොකියාම බැරි අතර, එය මිත්‍රත්වය සඳහා යොදාගෙන ඇත්තේ සමහර අවස්ථා කිහිපයකදී පමණි. එබැවින්, مولا යන වචනයේ මූලික අර්ථය වන්නේ උසස් සහ අධිකාරීත්වය බවට සැකයක් නැත. ගාදීර් සම්ප්‍රදායේ ද ඇත්තේ එකම අර්ථයකි. ඊට අමතරව, එය බොහෝ සාක්ෂි සහ සාක්ෂි සමඟ ඇත, එයින් අදහස් කරන්නේ අධිකාරිය සහ භාරකරු බව පැහැදිලිව ඔප්පු කරයි

 2022 හජ් වන්දනාව සඳහා

ඉමාම් කාමෙනෙයී  තුමාගේ පණිවිඩය

අපරිමිත කරුණාවන්ත, දයාවන්ත දෙවියන්ගේ නාමයෙන් ආරම්භ කරමි.

මුලු මහත් විශ්වයේම සියලුම නිමැවුම් දෙවියන් වහන්සේට ප්‍රශංසා වේවා, අපගේ වක්තෘ වන මුහම්මද් නබිතුමාණන් සහ ඔහුගේ නිර්මල පරම්පරාවට සහ ඔහුගේ අනුගාමිකයන්ට සාමය සහ ආශිර්වාදය නිතින් ලැබේවා.!!

හජ් වනාහි ඉස්ලාමීය ජාතියේ එකමුතුකමේ සංකේතයකි
ආශීර්වාද ලත් දුල් හජ් මාසය නැවත වරක් මුස්ලිම් ජාතීන් සියල්ලෝම එකම ස්ථානයක එකම එක ඒකායන අරමුණක් වෙනුවෙන් රැස්වන ස්ථානයක් බවට පත් කිරීම සහ ඔහුගේ කරුණාවේ සහ දයාවේ මාර්ගය ඔවුන්ට ලබා දීම ගැන සර්වබලධාරි හා ප්‍රඥාවන්ත දෙවියන්ට හැකි උපරිමයෙන් ප්‍රශංසා කරන්න. ඉස්ලාමීය ජාතියට මෙම පැහැදිලි, කාලානුරූපී කැඩපත තුළ නැවත වරක් එහි සමගිය සහ සහජීවනය නිරීක්ෂණය කළ හැකි අතර, අසමගියට සහ බෙදීමට තුඩු දෙන සාධකවලින් ඉවත් වීමට මෙම අවස්ථාව කර ගනු මැනවි! 


එකමුතුකම සහ අධ්‍යාත්මිකත්වය:
හජ් වන්දනාවේ මූලික පදනම මුස්ලිම් ජාතියේ එකමුතුකම හජ් වන්දනාවේ මූලික අඩිතාලම් දෙකෙන් එකකි. මෙම පදනම අධ්‍යාත්මිකත්වය හා දෙවියන් සිහි කිරීම (දික්ර්) සමඟ ඒකාබද්ධ වූ විට - මෙම ආගමික රාජකාරියේ අනෙක් මූලික පදනම සමන්විත වන අතර එය මහත් වූ විශ්ව සත්‍යයන්ගෙන් පිරී ඇත - ඔවුන්ට ඉස්ලාමීය ජාතිය ගෞරවයේ සහ ප්‍රීතියේ උච්චස්ථානයට ගෙන යා හැකිය. “සියල්ල අල්ලාහ්ට සහ ඔහුගේ දූතයාට සහ විශ්වාසවන්තයින්ට” [ආයතයේ] ආදර්ශයක් වීමට එය සක්‍රීය කළ හැකිය. [කුරානය 63:8]

හජ් යනු මෙම අදේශපාලනික සහ අධ්‍යාත්මික අංග දෙකේ එකතුවකි. තවද ඉස්ලාමයේ පූජනීයබව අධ්‍යාත්මික ක්ෂේත්‍රවල තේජාන්විත, සහ මහත් වූ ආත්මීය නිරාමිස සංකලනයකි

ඉස්ලාමීය ජාතියේ ගෞරවයේ අත්තිවාරම කඩාකප්පල් කිරීමට සතුරන්ගේ උත්සාහයන් සහ එවැනි උත්සාහයන්ට ප්‍රතිරෝධය දැක්වීමට ඉස්ලාමීය ජාතියේ යුතුකම උදෙසා හජ් වන්දනාව මහත් පිළිසරණක් වේ.

මෑත ඉතිහාසයේ, මුස්ලිම් ජාතීන්ගේ සතුරන් අපගේ ජාතීන් අතර ඉස්ලාමීය සමගිය සහ ආධ්‍යාත්මිකත්වය යන අමෘත දෙක දුර්වල කිරීමට පුළුල් මෙහෙයුමක් දියත් කර ඇත. කිසියම් මිනිසෙකු ආධ්‍යාත්මිකත්වය සමඟ සංකලනය වූ විට ඔහුගේ පරම පිවිතුරු භාවයට ප්‍රහාර එල්ල කළ හැකි ජගතෙක් ලොව නැත. ඉස්ලාමයේ සතුරන් අධ්‍යාත්මිකත්වයෙන් තොර බටහිර ජීවන රටාවක් ප්‍රවර්ධනය කරමින් අධ්‍යාත්මය දුර්වල කිරීමට උත්සාහ කරයි, එය අදූරදර්ශී, භෞතිකවාදී ලෝකය පිළිබඳ දැක්මකින් මුල් බැස ගනී. භාෂාව, වර්ණය, ජාතිය සහ භූගෝලීය වෙනස්කම් වැනි බෙදීම් පෝෂණය කරන පදනම් විරහිත සාධක ප්‍රවර්ධනය කිරීම සහ ප්‍රචාරය කිරීම මගින් ඉස්ලාමීය සමගිය අඩපණ කිරීමට ඔවුහු වෙහෙසෙති.

ඉස්ලාමීය ජාතිය, එයින් කුඩා කොටසක් දැන් හජ් හි සංකේතාත්මක චාරිත්‍රානුකූලව දැකිය හැකිය, සෑම අතකින්ම මෙයට එරෙහිව නැගී සිටිය යුතුය. මෙයින් අදහස් කරන්නේ එක් අතකින්, අපි දෙවියන් වහන්සේව සිහිපත් කිරීම, දෙවියන් වහන්සේ වෙනුවෙන් වැඩ කිරීම, දෙවියන් වහන්සේගේ වචන ගැන මෙනෙහි කිරීම සහ අපගේ සියලු සිත් තුළ ඔහුගේ පොරොන්දු කෙරෙහි අපගේ විශ්වාසය වැඩි කළ යුතුය. අනික් අතට, බෙදීම් සහ අසමගිය ඇති කරන සාධක ජය ගැනීමට සෑම කෙනෙකුම කටයුතු කළ යුතුය.
ඉස්ලාමීය ලෝකය එකමුතුකම සහ ඒ සඳහා පූර්වාවශ්යතාවයන් සඳහා සූදානම්ව සිටී
අද නිශ්චිතවම කිව හැකි දෙය නම්, ලෝකයේ සහ ඉස්ලාමීය ලෝකයේ වර්තමාන තත්වය මෙම වටිනා උත්සාහය වෙන කවරදාටත් වඩා සූදානම් බවයි.

ඉස්ලාමීය පිබිදීම
පළමු හේතුව නම් ඉස්ලාමීය රටවල ප්‍රභූන් සහ සාමාන්‍ය ජනගහනයෙන් වැඩි පිරිසක් ඔවුන්ගේ ආගමික අවබෝධය සහ අධ්‍යාත්මික උරුමයේ විශාල ධනය සහ එහි වැදගත්කම සහ වටිනාකම පිළිබඳව දැන් දැනුවත් වීමයි. අද, බටහිර ශිෂ්ටාචාරයේ වඩාත්ම වැදගත් දායකත්වය වන ලිබරල්වාදය සහ කොමියුනිස්ට්වාදයට වසර 100 කට හෝ 50 කට පෙර ඔවුන් කළ ආයාචනය තවදුරටත් නොමැත. ප්‍රාග්ධනය විසින් මෙහෙයවනු ලබන බටහිර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ විශ්වසනීයත්වය බරපතල ලෙස ප්‍රශ්න කරනු ලබන අතර, බටහිර චින්තකයින් තමන් න්‍යායික හා ප්‍රායෝගික පාඩුවක සිටින බව පිළිගනිති. මෙම තත්ත්වය නිරීක්ෂණය කිරීමෙන්, ඉස්ලාම් ලෝකය තුළ සිටින තරුණ තරුණියන්ට, බුද්ධිමතුන්ට, විද්‍යාඥයින්ට සහ ආගමික විද්වතුන්ට තම දැනුමේ ධනය හා වටිනාකම මෙන්ම තම රටවල ප්‍රධාන ධාරාවේ දේශපාලන ප්‍රවාහයන් පිළිබඳව නව ඉදිරිදර්ශන ලබා ගැනීමට හැකි වේ. අප දිගින් දිගටම සඳහන් කරන "ඉස්ලාම් පිබිදීම" මෙයයි.

ප්‍රතිරෝධයේ සංසිද්ධිය

දෙවනුව, මෙම ඉස්ලාමීය ස්වයං දැනුවත්භාවය ඉස්ලාමීය ලෝකයේ හදවතෙහිම ආශ්චර්යමත්,සංසිද්ධියක් නිර්මාණය කර ඇති අතර, මෙය අහංකාර බලවතුන්ට බරපතල ගැටළු මතු කරයි. මෙම සංසිද්ධියෙහි නම "ප්රතිරෝධය" වන අතර, එහි යථාර්ථය ඇදහිල්ලේ බලය තුළ විදහා දක්වයි, දෙවියන් වහන්සේගේ මාර්ගයේ අරගල කිරීම සහ ඔහු මත රඳා පවතී. ඉස්ලාමයේ ආරම්භක අවධියේදී පහත සඳහන් උතුම් වාක්‍යය පහළ වූ එකම සංසිද්ධිය මෙයයි.
“සියලු සෙනඟ ඔබට විරුද්ධව රැස්ව සිටිති, එබැවින් ඔවුන්ට බිය වන්න” කියා සෙනඟ කීවෝය. එය ඔවුන් තුළ විශ්වාසය වැඩි කල පමණක් වන අතර “දෙවියන් වහන්සේ අපට ප්‍රමාණවත්ය, ඔහු විශිෂ්ට භාරකරුවෙකි” යැයි ඔවුහු පැවසූහ. එබැවින් ඔවුන් කිසිදු හානියකින් තොරව අල්ලාහ්ගේ ආශීර්වාදයෙන් හා කරුණාවෙන් ආපසු පැමිණියහ. ඔවුන් අල්ලාහ්ගේ තෘප්තිය ලුහුබැඳ ගිය අතර අල්ලාහ් මහත් කරුණාව බෙදාහරින්නා වේ. [කුරානය 3:173-174]

පලස්තීනයේ තත්වය කැරලිකාර සියොන්වාදී තන්ත‍්‍රය එහි ආක‍්‍රමනකාරී තත්ත්‍වයෙන් සහ මොරගැසීමේ තත්ත්වයෙන් ආරක්‍ෂක, නිෂ්ක්‍රීය ආස්ථානයකට ඇද දමා වත්මන්, පැහැදිලි දේශපාලන, ආරක්‍ෂාව ඒ මත පැටවීමට සමත් වූ මෙම විස්මිත සංසිද්ධියේ එක් ප්‍රකාශනයකි. , සහ එය මුහුණ දෙන ආර්ථික ගැටලු. ඉස්ලාමීය ප්‍රතිරෝධයේ අනෙකුත් දීප්තිමත් උදාහරණ ලෙබනනය, ඉරාකය, යේමනය සහ තවත් සමහර ස්ථානවල පැහැදිලිව දැකගත හැකිය.

ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයේ දේශපාලන පාලනය
තෙවනුව, මෙම අනෙකුත් සාධක වලට අමතරව, ඉස්ලාමීය ඉරානයේ බලය සහ දේශපාලන ඉස්ලාමීය පාලනය පිළිබඳ සාර්ථක ආදර්ශයක් සහ සාඩම්බර ආදර්ශයක් සඳහා ලෝකය දැනට සාක්ෂි දරයි. ඉස්ලාමීය ජනරජයේ ස්ථාවරත්වය, ස්වාධීනත්වය, ප්‍රගතිය සහ ගෞරවය සෑම සවිඥානික මුස්ලිම්වරයෙකුගේම සිතුවිලි සහ හැඟීම් ආකර්ෂණය කර ගත හැකි විශිෂ්ට, වැදගත්, කැපී පෙනෙන සංසිද්ධියකි. මෙම ක්‍රමයේ නිලධාරීන්ගේ නොහැකියාවන් සහ ඇතැම් විට වැරදි ක්‍රියාවන් - සියල්ල සාක්ෂාත් කර ගැනීම කල් දැමූ වැරදි නිවැරදි කරගත යුතුය.
 
ඉස්ලාමීය පාලනයේ ආශිර්වාදය - [ඉස්ලාමීය ජනරජයේ] ද්‍රව්‍යමය හා අධ්‍යාත්මික ප්‍රගතියේ මාවතේ ඇති ස්ථිර අඩිතාලම සොලවාලීමට හෝ නවතාලීමට කිසිවිටෙකත් නොහැකි වී ඇත, මන්ද මේවා මෙහි මූලික මූලධර්මවලින් ආභාෂය ලබා ඇත.

පහත සඳහන් සාධක මෙම මූලික මූලධර්ම ලැයිස්තුවේ ඉහළින්ම දක්නට ලැබේ: පාලනයේ ව්‍යවස්ථාදායක සහ විධායක අංශවල ඉස්ලාමයේ ස්වෛරීභාවය, රටේ වැදගත්ම පරිපාලන කටයුතුවලදී ජනතාවගේ ඡන්දය මත රඳා සිටීම, සම්පූර්ණ දේශපාලන ස්වාධීනත්වය සහ කිසිදු පීඩාකාරී බලයක් මත විශ්වාසය තැබීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම. මෙම මූලධර්ම මුස්ලිම් ජාතීන් සහ ආණ්ඩු අතර සම්මුතියක් සඳහා පදනම විය හැකි අතර, ඉස්ලාමීය ජාතියට එහි දිශානතිය සහ සහයෝගීතාවය තුළ සමගිය සහ සහජීවනය ගෙන ඒමේ හැකියාව ඔවුන්ට ඇත.

ඉස්ලාමීය ලෝකයේ සමගිය, ඒකාබද්ධ චලනය සඳහා හිතකර කොන්දේසි වර්ධනය කර ඇති මූලධර්ම සහ සාධක මේවාය. අන් කිසිවකුටත් වඩා, මුස්ලිම් ආණ්ඩු, ආගමික හා විද්‍යාත්මක ප්‍රභූන්, ස්වාධීන මනසක් ඇති බුද්ධිමතුන් සහ සත්‍ය ගවේෂණශීලී තරුණ තරුණියන් මෙම වාසිදායක තත්ත්වයන්ගෙන් උපරිම ප්‍රයෝජන ගැනීම ගැන සිතිය යුතුය.

මුස්ලිම්වරුන්ගේ එකමුතුකමට මුහුණ දීම සඳහා අහංකාර බලවතුන්ගේ මෙවලම්
ඉස්ලාමීය ලෝකයේ එවැනි ප්‍රවණතාවක් ගැන කනස්සල්ලට පත්වන අහංකාර බලවතුන් සහ එක්සත් ජනපදය, එයට මුහුණ දීම සඳහා ඔවුන්ගේ සියලු සම්පත් භාවිතා කිරීම ස්වාභාවිකය. ඒ වගේම මේක තමයි අපි දකින්නේ. ඔවුන් භාවිතා කරන උපක්‍රම මාධ්‍යයේ ආධිපත්‍යය සහ මෘදු යුද්ධ, යුද ගැටුම් සහ ප්‍රොක්සි යුද්ධ ආරම්භ කිරීම, දේශපාලන ඔත්තු බැලීම් සහ පෙළඹවීමේ ක්‍රියාවන් සහ තර්ජනය කිරීම, අල්ලස් දීම සහ වෙනත් ආකාරයේ පෙළඹවීම් දක්වා විහිදේ. මෙම සෑම උපක්‍රමයක්ම එක්සත් ජනපදය සහ අනෙකුත් අහංකාර බලවතුන් විසින් ඉස්ලාමීය ලෝකය එහි නිවැරදි පිබිදීමේ සහ ප්‍රීතියේ මාවතෙන් වෙන් කිරීමට යොදා ගනී. මෙම කලාපයේ සාපරාධී, නින්දිත සියොන්වාදී පාලන තන්ත්‍රය මෙම සියලු උත්සාහයන් සඳහා ඔවුන් භාවිතා කරන තවත් මෙවලමකි.
 
මෙම ප්‍රයත්නයන් බොහෝ අවස්ථාවල අසාර්ථක වී ඇත්තේ දෙවියන් වහන්සේගේ කරුණාවට සහ උන් වහන්සේගේ කැමැත්තට ස්තුති වන්නටය. එමෙන්ම උඩඟු බටහිරයන් අපගේ සංවේදී කලාපයේ සහ වඩාත් මෑතක දී මුළු ලෝකය පුරාම දිනෙන් දින දුර්වල වී ඇත. එක්සත් ජනපදයේ සහ එහි සාපරාධී සහකරු වන කලාපයේ කොල්ලකන [සියොන්වාදී] තන්ත්‍රයේ දුක්ඛිතභාවය සහ අසාර්ථකත්වය, පලස්තීනය, ලෙබනනය, සිරියාව, ඉරාකය, යේමනය සහ ඇෆ්ගනිස්ථානයේ මෑත සිදුවීම් වලින් පැහැදිලිව දැකගත හැකිය.

ඉස්ලාමීය ලෝකයේ අනාගතය ගොඩනැගීම සඳහා වන වත්කම් සහ එහි විනාශකාරී සාධක
අනෙක් අතට, ඉස්ලාමීය ලෝකය අභිප්‍රේරිත, ජවසම්පන්න තරුණ තරුණියන්ගෙන් පිරී ඇත. අනාගතය ගොඩ නැගීම සඳහා ඇති ලොකුම වත්කම වන්නේ බලාපොරොත්තුව සහ ආත්ම විශ්වාසයයි. අද, මෙම වත්කම් ඉස්ලාමීය ලෝකයේ, විශේෂයෙන් මෙම කලාපයේ බහුලව තිබේ. මෙම වටිනා වත්කම් ආරක්ෂා කර වැඩි කර ගැනීම අප සැමගේ යුතුකමකි.
කෙසේ වෙතත්, අපි එක මොහොතකටවත් සතුරාගේ උපායන් නොසලකා හැරිය යුතු නැත. අපි උඩඟුකම සහ නොසැලකිලිමත්කම වළක්වා, අපගේ සීරුවෙන් හා උත්සාහයන් වැඩි කරමු. තවද සෑම අවස්ථාවකදීම, සර්වබලධාරී, ප්‍රඥාවන්ත දෙවියන්වහන්සේගේ උපකාරය සඳහා අපි අවධානයෙන් අයදිමු. හජ් සහ එහි චාරිත්‍ර වාරිත්‍රවලට සහභාගී වීම දෙවියන් වහන්සේ කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීමට සහ උන්වහන්සේට කන්නලව් කිරීමට මෙන්ම සාකච්ඡා කිරීමට සහ තීරණ ගැනීමට විශාල අවස්ථාවක් සපයයි.

ලොව පුරා සිටින ඔබේ මුස්ලිම් සහෝදර සහෝදරියන් වෙනුවෙන් යාච්ඤා කරන්න, ඔවුන්ගේ සාර්ථකත්වය සහ ජයග්‍රහණය ඉල්ලා සිටින්න. ඔබගේ පිරිසිදු යාච්ඤාවලදී ඔබගේ මෙම සහෝදරයා සඳහා දිව්යමය මග පෙන්වීම සහ උපකාර ඉල්ලා සිටින්න.

දෙවියන් වහන්සේගේ සාමය සහ දයාව ඔබ කෙරෙහි වේවා!

ඉමාම් ආයතුල්ලාහ් සෙයියිද් අලී කාමෙනෙයී 

දුල්-හිජ්ජා 5, 1443
ජූලි 5, 2022

මානව හිමිකම් හමුවේ 

ඇමරිකානු ක්‍රියාකාරීත්වය

ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ මානව හිමිකම් ක්‍ෂේත්‍රයේ අභ්‍යන්තර හා බාහිර යන දෙඅංශයෙන්ම ඇමරිකානු රජයේ කාර්ය සාධනය පරීක්‍ෂා කිරීමේදී මේ රට තහවුරු වේ. ඔහු ලෝකයේ වඩාත්ම වැදගත් මානව හිමිකම් කඩකරන්නන්ගෙන් කෙනෙකි, එබැවින් ඔහුට අදහස් දැක්වීමට බලය ඇත. 

වෙනත් රටවල මානව හිමිකම් තත්ත්වය එයට අදාල නැත. 2021 දී කරන ලද අධ්‍යයනවලින් තහවුරු වන්නේ මේ රට අන් සියලු රටවල් අභිබවා ඉදිරියෙන් සිටින බවයි. පසුගිය වසරවල මෙන්ම එය විවිධ මට්ටම්වලින් මූලික හා ප්‍රමුඛම වශයෙන් මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කරමින් පවතී.ඇමරිකානු රජය තුළ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම අතීතයේ ආයතනික ප්‍රවණතාවක් සහ සාමාන්‍ය පුරුද්දක් විය.

ඒ අතරම, පසුගිය දශකය තුළ සහ විශේෂයෙන් වසංගතය වැනි ගෝලීය අර්බුදවලින් පසුවද ඔවුන් විශාල වශයෙන් මානව හිමිකම් උල්ලංගනය කළ බව මතක තබා ගත යුතුය. කොරෝනා, කැපවීමේ ක්‍රියාවලිය කරමින් ඔවුන් ඊට සමාන්තරව අමු අමුවේ  මානව  හිමිකම් පැහර හැරියේය. එය පසුගිය දශකය තුළ සහ විශේෂයෙන්ම වසංගතය වැනි ගෝලීය අර්බුදවලින් පසුව නොකඩවා සිදුවිය. කොරෝනා සමය තුල  එක්සත් ජනපදයේ මානව විරෝධී ප්‍රතිපත්ති සිදු කිරීමේ ක්‍රියාවලිය තීව්‍ර වී ඇත.

ලෝක ජනගහනයෙන් සියයට 5 ක් පමණක් සිටින ඇමරිකාවේ, ලෝක සිරකරුවන්ගෙන් සියයට 25 ක් සිටී. ඔහු ලොව විශාලතම ජේලර්වරයා සහ පොලිස් මුර බල්ලා  ලෙස සැලකේ. විවිධ මූලාශ්‍රවලින් ලැබෙන වාර්තා පෙන්වා දෙන්නේ කොන්දේසි විරහිතව ඔවුන් මානව හිමිකම් කඩ කළ බවයි.

ඇමරිකාවේ රැඳවුම් මධ්‍යස්ථාන සහ බන්ධනාගාර බොහෝ ආකාරවලින් අනාරක්ෂිත හා අමානුෂික ය. 2021 දී, ප්‍රාන්ත 28 ක, සමහර ප්‍රාන්තවල, වර්ණ සහිත පුද්ගලයින් ජනගහනයෙන් අවම වශයෙන් සියයට 20 ක් වේ.ඔවුන් ලබා දෙන්නේ, වර්ණ විනිශ්චයකාරවරුන් සිටියේ නැත, සහ සියලුම රාජ්‍ය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් සියයට 17 ක් පමණි.
ඔවුන් කළු, ලතින්, ආසියානු ඇමරිකානු හෝ ස්වදේශික ඇමරිකානුවන් වේ. මේ අතර, පොදුවේ, එක්සත් ජනපදයේ ජනගහනයෙන් 40% ක් පමණ වර්ණයෙන් යුත් මිනිසුන් වේ. 2021 දී, ඇමරිකානු පොලිසිය සාමකාමී විරෝධතාවලදී නැවත නැවතත් ශාරීරික හිංසනය භාවිතා කළේය. කඳුළු ගෑස් සහ ගම්මිරිස් ඉසින වැනි රසායනික උත්තේජක සහ වෙනත් මර්දනකාරී ආයුධ භාවිතා කර ඇත. 

පොලිසිය බොහෝ අවස්ථාවලදී මාධ්‍ය නියෝජිතයන් පවා රසායනික ද්‍රව්‍ය සමඟ ඉලක්ක කර හෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලැබීය. කරලා තිබේ. ප්‍රාන්ත කිහිපයක මාධ්‍යවේදීන්ට බරපතල තුවාල සිදුවී හෝ ප්‍රවේශ වීමට නොහැකි විය. පොලිස් ප්‍රහාර වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා සුදුසු අය රඳවාගෙන ඇත. දේශීය මට්ටමින්, ක්‍රමානුකූලව වුවද, වාර්ගික හා වාර්ගික හේතූන් මත ඇමරිකාවේ මිනිසුන්ට සමාජ අයිතීන් අහිමි  වේ.

නමුත් සංඛ්‍යාලේඛන පෙන්වා දෙන්නේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම වාර්ගික දෘෂ්ටි කෝණයෙන් ඔබ්බට ගොස් අන් සියල්ලටම වඩා වැඩි බවයි. "නීතිය ක්රියාත්මක කිරීමේ බලය අනිසි ලෙස භාවිතා කිරීම" යන රාමුව සිදු වේ. ඇමරිකානු අපරා ධ යුක්තියේ ව්යුහය වාර්ගික අසමානතාවය සහ අධික ලෙස දැඩි දඬුවම් වැනි අසාධාරණයන් මෙහි සිදුවේ. මෙහි විශේෂ ප්‍රතිපත්ති ව්‍යූහය තරුණයන්, වාර්ගික සුළුතරයන් හෝ අපරාධවලින් චෝදනාවට ලක් වූ හෝ ගොදුරු වූ අඩු ආදායම්ලාභී ජනතාව කෙරෙහි දැඩි බලපෑමක් ඇති කරයි.

ඇත්ත වශයෙන්ම, ජාතිය මත පදනම් වූ වෙනස්කම් කිරීම ඇමරිකානු අපරාධ යුක්ති විනිශ්චය පද්ධතිය තුළ ආයතනගත කර ඇත. මානව හිමිකම්වලට සහාය දෙන බවට ඇමරිකාව කරන ප්‍රකාශය සමඟ පුදුම සහගත ලෙස පටහැනි ප්‍රශ්නය වන්නේ කෙසේද යන්නයි. ඇමරිකාවේ සමාජ හානි, වාර්ගික, වාර්ගික, ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය සහ පද්ධතිමය වෙනස්කම් කිරීම් විසුරුවා හැරීම සිදුව ඇත.

අඩු වැටුප් සේවා රැකියා වල වැඩ කරන වර්ණ සහිත පුද්ගලයින් - විශේෂයෙන් කාන්තාවන් සහ සංක්‍රමණිකයන් - අවදානමට ලක්ව ඇත. තවත් ස්ථානගත කර ඇත. පද්ධතිමය වෙනස්කම් කිරීමේ එක් උදාහරණයක් නම් විවිධ ඇමරිකානු ආන්ඩු පක්ෂව දක්වන ප්‍රතිපත්ති ය මේ රටේ වාර්ගික, වාර්ගික සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ ව්‍යුහයන් උසස් ය. උදාහරණයක් ලෙස, කොරෝනා ව්‍යාප්ත වූ දා සිට, ආසියානු ඇමරිකානුවන් බොහෝ වෙනස්කම්වලට ගොදුරු වී ඇත.

ඇමරිකාවේ මානව හිමිකම් කඩවීම් පිළිබඳ සිද්ධීන් දේශීය පමණක් නොවේ. විවිධ ආණ්ඩු මේක පාලනය කර මානයන්හි රට ඔවුන්ගේ සමාජ හා දේශපාලන ක්‍රියාවලින් ඔවුන් ලෝකයේ බොහෝ මිනිසුන්ගේ මානව හිමිකම් අහිමි කර ඇත. ඒකපාර්ශ්වික ක්රියා ඇමරිකාව ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් විවිධ මානයන්ගෙන් මානව හිමිකම් කඩ කර ඇත. යුද්ධයේ මානව හානි විවිධ මානයන්ගෙන් මේ රටේඅත්තනෝමතිකත්වය මෙන්ම, කොල්ලකන සියොන්වාදී තන්ත‍්‍රයේ අපරාධවලට සහය දීම මෙන්ම පියවරමාන ව හිමිකම් යටපත් කරන ඒකාධිපති ආන්ඩු ඇමරිකාවේ මානව හිමිකම් විරෝධී ක්‍රියාමාර්ගවල කොටස් පමණි. 

2021 වසර ද මේ සම්බන්දව අඛණ්ඩව පවතී.2021 දී ගාසා තීරයේ ජනතාව සමඟ කොල්ලකෑමේ සියොන්වාදී පාලන තන්ත්‍රයේ දින 12ක යුද්ධය නැවත වරක් අයිතිවාසිකම් විරෝධී ප්‍රවේශයකි. මෙම වාඩිලාගෙන සිටින පාලනයට සහාය දීමෙන් ඇමරිකාව නිසරු මනුෂ්‍යත්වය පෙන්වීය. ජෝ බිඩෙන් පැහැදිලි කළේ "ආරක්ෂාව" යනුවෙන් ප්‍රකාශ කිරීමෙනි. එය සියොන්වාදී රෙජීමයේ නීත්‍යානුකූල අයිතියයි", ඔහු මෙම පාලනයේ අමානුෂික ක්‍රියාවන්ට අන්ධ ලෙස සහයෝගය දැක්වීම දිගටම කරගෙන ගියේය. ගැටුම අතරතුර තම සගයා වන වාඩිලාගෙන සිටින්නාට සහය දැක්වීම සඳහා බිඩෙන් ඩොලර් මිලියන 735 ක් වටිනා ආයුධ විකිණීමට පවා ඉදිරිපත්  විය.

ඇමරිකානුවා සියොන්වාදී හමුදාවට ද ඉදිරිපත් විය. මේ ආකාරයෙන් ඔහු රෙජීමය සම්බන්ධයෙන් තම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රායෝගිකව පෙන්වීය සියොන්වාදී මානව හිමිකම්-විරෝධී ඇමරිකානු රජයන්ට වඩා බොහෝ වෙනස් නොවේ.එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද සංඛ්‍යාලේඛනවලට අනුව, 2022 ආරම්භය දක්වා, රටේ ජනගහනයෙන් අඩකට වඩා වැඩි යේමන පුරවැසියන් මිලියන 20 ක් පමණ සාගතයෙන් පෙළෙනු ඇත.

ඔවුන් දැඩි කුසගින්නෙන් පෙළෙන අතර තවත් මිලියන 4.7 ක ජනතාවක් දරුණු සාගතයේ අද්දර සිටියහ. පොදු සේවාවන් විනාශ වී ඇත, සෞඛ්‍ය මධ්‍යස්ථානවලින් සියයට 51ක් පමණක් සම්පූර්ණයෙන් ක්‍රියාත්මක වන අතර ඖෂධ සහ උපකරණ සීමිතය. යේමන වැසියන්ගෙන් සියයට 80 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් තම ආහාර අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට නොහැකිව දරිද්‍රතාවයේ ජීවත් වෙති. කෙසේ වෙතත්, 2021 දී, ජෝ බයිඩන්, ට්‍රම්ප් මෙන්, සෞදි සහ එමිරාටි ජනතාවට එරෙහිව අන්ධ ලෙස සහයෝගය ලබා දුන්නේය
 
තවද  ඔහු පැමිණීමේ සංවත්සරයේදී ඔහු මාලිගාවට ඇතුළු වූ කාරණය ඇතුළුව අන්සරුල්ලාගේ නම එක්සත් ජනපද අසාදු ලේඛනයට නැවත පැමිණීම සමාලෝචනය වෙමින් පවතින බව සෙෆීඩ් නිවේදනය කළේය. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංඛ්‍යාලේඛනවලට අනුව, දැනට මිලියන 4.82 ක ජනතාවක් යුද්ධය, හිරිහැර, ප්‍රචණ්ඩත්වය සහ උල්ලංඝනයන් හේතුවෙන් අවතැන්ව සිටිති.

ඔවුන්ගේ රටේ මානව හිමිකම් හෝ බාධා කිරීම් බලහත්කාරයෙන් වෙනත් ස්ථානයකට ගෙන ගොස් ඇත. 2021 වන විට බව වාර්තා පෙන්වා දෙයි. ඇෆ්ගනිස්ථානයෙන් ඇමරිකානු හමුදා සම්පූර්ණයෙන් ඉවත් වීමට පෙර, නිල ඇස්තමේන්තු වලට අනුව මිලියන 36 ක පමණ ජනතාවක් ඇමරිකාවේ ක්‍රියා සහ අපරාධ හේතුවෙන් ජාත්‍යන්තරව සහ නිල නොවන ඇස්තමේන්තු මත මෙම සංඛ්‍යාව දෙගුණයක් පමණ ඔහුට ඔවුන් පදිංචි ස්ථානය හැර ගොස් ඇත. කොරෝනා වසංගතය ඇමරිකානු ප්‍රතිපත්තිවල ක්‍රමානුකූල වෙනස්කම් කිරීම වඩාත් පැහැදිලි කර ඇත. ඇමරිකාව මෑත වසරවලදී සහ කොරෝනා වසංගතයේ උච්චතම අවස්ථාවෙහිදී, සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රවල එහි සම්බාධක පීඩනය වැඩි කිරීමෙන්,සම්බාධකයේ අමානුෂිකත්වය ලෝකයේ බොහෝ මිනිසුන්ට විවිධ ආකාරවලින් භාවිතා කිරීමට සහ ජීවත් වීමට ඇති අයිතිය අහිමි කර ඇත.
 

ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය ද එක්සත් ජනපදයේ කුරිරු සහ අමානුෂික සම්බාධකවලට ගොදුරු වූ එකකි. එරෙහිව ඇමරිකාවේ ක්‍රියා පරාසය ඉරානය, ඖෂධ තහනමේ සිට බැංකු අන්තර්ක්‍රියා සහ හුවමාරු සීමා කිරීම සහ අවහිර කිරීම වැනි සම්බාධක දක්වා සම්පූර්ණයෙන්ම ඔවුන් සෘජුවම ඉලක්ක කර ඇත්තේ ජීවත්වීමට ඇති අයිතිය, ආරක්ෂාවට ඇති අයිතිය සහ සමාජ සංවර්ධනය වැනි මූලික මානව හිමිකම් ය. බලධාරීන් ඇමරිකානුවන් දණ්ඩනීය විදේශ ප්‍රතිපත්තියක් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ලෝක ව්‍යාප්ත බැංකු පද්ධතිය භාවිතා කර ඇත.

හරිතාගාර වායු විමෝචනය කරන දෙවන විශාලතම විමෝචකය ඇමරිකාවයි. හරිතාගාර වායු විමෝචනයේ ඉහළම සාන්ද්‍රණය මේ රටේ මිලිටරි හමුදාවන් (සියයට 80 ක් පමණ) සහ ව්යුහයන් (පදනම), අපද්රව්ය සහ නිර්වචනය ඉන්ධන යන අංශ තුනෙහි බවට පත් වේ.

ඇමරිකානු හමුදා කඳවුරු ලොව පුරා ප්‍රචලිතව ඇත්තේ පරිසර දූෂක ස්ථාන ලෙසය. 60 ගණන් දෙකේදී පමණි. තවද 1970 දී එක්සත් ජනපද නාවික හමුදාව විසින් Permvarbor නාවික කඳවුරේ විකිරණශීලී අපද්‍රව්‍ය ගැලුම් මිලියන ගණනක් බැහැර කරන ලදී. දැනට, එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව සතුව ගොඩනැගිලි 560,000කට වඩා, අභ්‍යන්තර කඳවුරු 6,000ක් සහ කඳවුරු 1,000ක් පමණ ඇත. හරිතාගාර වායු වලින් 40% ක් වන ලෝකයේ රටවල් 80 ක විදේශීය (නිශ්චිත සංඛ්‍යාලේඛන පිළිබඳ මතභේදයක් ඇත) ඇත.

එය ඔවුන් තුළ නිපදවනු ලැබේ. මෙම සියලු කඳවුරු සඳහා ඔවුන්ගේ මෙහෙයුම් සිදු කිරීම සඳහා ෆොසිල ඉන්ධන විශාල ප්‍රමාණයක් අවශ්‍ය වේ. ඇති. විවිධ රටවලට එරෙහිව සම්බාධක යෙදීම තවමත් මානව හිමිකම් විරෝධී ප්‍රතිපත්තිවල වැදගත්ම උදාහරණයකි. ඇමරිකාව ගණන් කර ඇත. මේ වන විට එක්සත් ජනපදය ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයට එරෙහිව පුළුල් සම්බාධක පනවා ඇත.

සුඩානය, කියුබාව සහ වෙනිසියුලාව සහ ඇෆ්ගනිස්ථානය, බෙලරුස්, බුරන්ඩි යන රටවල නිශ්චිත සම්බාධක, මධ්‍යම අප්‍රිකානු ජනරජය, චීනය, අයිවරි කෝස්ට්, කොමරෝස්, කොංගෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ජනරජය, ඉරාකය, ලෙබනනය, කිර්ගිස්තානය, ලාඕසය, ලයිබීරියාව, ලිබියාව, මොරිටේනියාව, මියන්මාරය, නිකරගුවාව, පලස්තීනය, පැපුවා නිව්ගිනියාව, සෝමාලියාව, දකුණු සුඩානය, ශ්‍රී ලංකාව, තුර්කිය, ටර්ක්මෙනිස්තානය, යේමනය සහ සිම්බාබ්වේ යන රටවල් පුද්ගලයන්ට සහ ආයතනවලට එරෙහිව ක්‍රියා කර ඇත. සමස්තයක් වශයෙන්, අමාත්‍යාංශ එක්සත් ජනපද භාණ්ඩාගාරය, වාණිජ හා රාජ්ය දෙපාර්තමේන්තුව, එය සම්බාධක ඇති අවම වශයෙන් රටවල් 30ක් හෝ ප්‍රදේශ ලැයිස්තුගත කරයි.

පසුගිය දශක දෙක තුළ වෙනත් රටවල රජයන්ට, සමාගම්වලට සහ නිලධාරීන්ට එරෙහිව එක්සත් ජනපද සම්බාධක සංඛ්‍යාව 10 ගුණයකින් වැඩි වී තිබේ. සාමාන්‍යයෙන්, 2021 දී එක්සත් ජනපදයේ කාර්ය සාධනය සනාථ කරන්නේ පසුගිය වසරවල මෙන් මේ රට ද විවිධ මට්ටම්වල මූලික හා මූලික මානව හිමිකම් පුළුල් ලෙස උල්ලංඝනය කර ඇති අතර ජාත්‍යන්තර වාර්තා කිහිපයක් බොහෝ විට පක්ෂග්‍රාහී වීමට උත්සාහ කරන තරමට ය. 

එක්සත් ජනපදයේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීම සහ එය සාධාරණීකරණය කිරීම, පොලීසිය අත්තනෝමතික ලෙස ඝාතනය කිරීම වැනි ඇමරිකානු රජයේ සමහර ක්‍රියා නොසලකා හැරීමට ඔවුන්ට හැකි වේ. එහි අධිකරණ පද්ධතියේ අත්තනෝමතික ක්‍රියා සහ පලස්තීනයේ, යේමනයේ සහ ඇෆ්ගනිස්ථානයේ මානව ඛේදවාචක සිදුවී නොමැත.