Quds Day, a special Friday dedicated to the liberation of Palestine
අල්-කුඩ්ස් දිනය යනු සරලව කිවහොත්, පලස්තීනයට සහයෝගය දැක්වීම සහ ඊශ්‍රායෙල් පලස්තීන භූමි අත්පත් කර ගැනීමට විරුද්ධ වීම සඳහා වාර්ෂික ජාත්‍යන්තර දිනයකි. සාමාන්‍යයෙන් පොදු සිකුරාදා යාඥාවෙන් පසුව ආරම්භ වන විශාල පෙළපාලි පවත්වනු ලැබේ.
ඉරානයේ පළමු උත්තරීතර ආධ්‍යාත්මික නායකයා වන රුහොල්ලා කොමේනි, ඉරාන විප්ලවයෙන් ටික කලකට පසු 1979 දී කුඩ්ස් දිනය ස්ථාපිත කළේ පලස්තීනුවන් සමඟ සහයෝගීතාවය පෙන්වීමට සහ නැගෙනහිර ජෙරුසලම ඊශ්‍රායලය අත්පත් කර ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට ය. එතැන් සිට එය ප්‍රතිරෝධයේ සංකේතයක් බවට පත්ව ඇත
මෙම වසරේ කුඩ්ස් දිනයේදී ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් ඉරාන විදේශ අමාත්‍යාංශය පැවසුවේ මෙම උත්සවය "දැන් සමස්ත මනුෂ්‍යත්වයේ එකමුතුවේ සංකේතයක් බවට පත්ව ඇති" බවයි. එය සෑම වසරකම රාමසාන් මාසයේ අවසාන සිකුරාදා දින පවත්වනු ලැබේ
අල්-කුඩ්ස්’ යන නම පැමිණියේ කොහෙන්ද?
“අල්-කුඩ්ස්” හෝ “කුඩ්ස්” යනු ජෙරුසලම සඳහා අරාබි නාමයයි. එබැවින්, මෙම සිදුවීම “ජෙරුසලම් දිනය” ලෙසද හැඳින්වේ.
අරාබි භාෂාවෙන්, “අල්-කුඩ්ස්” යන වචනය “ශුද්ධ වූ ආත්මය” ලෙස පරිවර්තනය වේ. ජෙරුසලම් නගරය ක්‍රිස්තියානි ධර්මය, ඉස්ලාම් සහ යුදෙව් ආගම යන ඒකදේවවාදී ආගම් තුනටම ශුද්ධ ස්ථානයකි. ජෙරුසලමේ අල්-අක්සා පල්ලිය ඉස්ලාමයේ තුන්වන ශුද්ධම පල්ලිය වන අතර, රාමසාන් මාසය ඇතුළුව වසර ගණනාවක් පුරා ඊශ්‍රායල හමුදා විසින් වැටලීම් සහ ප්‍රවේශ සීමාවන්ට යටත් වී ඇත
ලොව පුරා රටවල් කිහිපයක, විශේෂයෙන් ශක්තිමත් පලස්තීන ගැති ප්‍රජාවන් සිටින රටවල සාමකාමී මහජන විරෝධතා සහ රැලි පවත්වනු ලැබේ.
විශාලතම කුඩ්ස් දින රැලි පාකිස්තානය, ඉරානය, ඉරාකය, ලෙබනනය, යේමනය, ජෝර්දානය සහ වාඩිලාගෙන සිටින බටහිර ඉවුරේ පැවැත්වීමට ඉඩ ඇති අතර, පෙළපාලි ඉන්දියාව, බහරේනය, දකුණු අප්‍රිකාව සහ මොරොක්කෝව වැනි අනෙකුත් රටවල ද සිදුවිය හැකි බව ගෝලීය බුද්ධි කණ්ඩායමක් පවසයි.
පසුගිය වසරවලදී, එක්සත් ජනපදය, කැනඩාව, එක්සත් රාජධානිය, ජර්මනිය සහ ඕස්ට්‍රේලියාව ඇතුළු බටහිර රටවල ද සිය ගණනක් ජනයා විරෝධතා දක්වා ඇත.
මෙම රැස්වීම් මුස්ලිම්වරුන්ට පමණක් සීමා නොවේ. යුදෙව්වන් සහ ක්‍රිස්තියානි ආගම්වලට අයත් අය ද එක්වෙති. රැලිවලට සහභාගී වන අය සමහර විට ඊශ්‍රායල විරෝධී සහ එක්සත් ජනපද විරෝධී සටන් පාඨ ද කියමින් ඊශ්‍රායල ධජ පුළුස්සා පාගා දමති.
කුඩ්ස් දින විරෝධතා අතරතුර ප්‍රචණ්ඩත්වය හෝ නොසන්සුන්තාවයේ අවදානමක් තිබේද?
වසර 40 කට වැඩි කාලයක් සාමකාමී කුඩ්ස් දින විරෝධතා පවත්වා ඇති ලන්ඩනයේ, පලස්තීන පක්ෂපාතී සංවිධාන කිහිපයක් මෙට්‍රොපොලිටන් පොලිස් කොමසාරිස් වෙත ලිපියක් යවමින්, මෙම වසරේ පාගමනේදී “බරපතල උපක්‍රම” අත්හරින ලෙස ඉල්ලා සිටියහ.
ගාසා තීරයට එරෙහි ඊශ්‍රායල යුද්ධය ආරම්භ වූ දා සිට, පලස්තීන පක්ෂපාතී පාගමන් සහ විරෝධතා රාශියක් සිදුවී ඇත. කෙසේ වෙතත්, “මෙට්‍රොපොලිටන් පොලිසිය පලස්තීන පක්ෂපාතී විරෝධතාකරුවන්ට හිරිහැර කිරීම සඳහා තම නීතිමය බලතල අනිසි ලෙස භාවිතා කර ඇත” යනුවෙන් එක්සත් රාජධානියේ ඉස්ලාමීය මානව හිමිකම් කොමිසමේ ප්‍රකාශයක සඳහන් වේ.
2017 දී ලන්ඩන් නගරාධිපති සාදික් ඛාන්, කුඩ්ස් දින පෙළපාලි තහනම් කරන ලෙස ස්වදේශ කටයුතු ලේකම් ඇම්බර් රඩ්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. කෙසේ වෙතත්, ඇය එම ඉල්ලීම ප්‍රතික්ෂේප කරමින් කියා සිටියේ, "මේවා අපෙන් බහුතරයකට කොතරම් අපහසුතාවයක් වුවද" සාමකාමීව විරෝධතා දැක්වීමට සහ ඔවුන්ගේ අදහස් ප්‍රදර්ශනය කිරීමට මිනිසුන්ට ඉඩ දිය යුතු බවයි.
මෙම උත්සවය ප්‍රථම වරට
ඉරාන විප්ලවයෙන් ටික කලකට පසුව 1979 දී ඉරානයේ දී පවත්වන ලදී.
ඉරානයේ, මෙම දිනය සනිටුහන් වන්නේ "ඊශ්‍රායලයට මරණය, ඇමරිකාවට මරණය" යන ගීත නිතර නිතර ගායනා කරන පුළුල් කථා සහ රැලි මගින් වන අතර, සෙනඟ ඊශ්‍රායල ධජ පාගා දමා පුළුස්සා දමති. කුඩ්ස් දින රැලිවල අනෙකුත් රටවලට සහ හේතූන්ට එරෙහිව පෙළපාලි ද ඉදිරිපත් කර ඇත.
ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයේ පළමු විදේශ අමාත්‍ය ඊබ්‍රහිම් යස්ඩි විසින් ඉරාන විප්ලවයේ නායක ඉමාම් රුහොල්ලා කොමේනි වෙත යෝජනා කරන ලදී. එකල එහි ප්‍රමුඛ සන්දර්භය ඊශ්‍රායලය සහ ලෙබනනය අතර ගැඹුරු වන ආතතීන් හා සම්බන්ධ විය. කොමේනි යස්ඩිගේ අදහස අනුගමනය කළ අතර, 1979 අගෝස්තු 7 වන දින, ඔහු සෑම රාමසාන් දිනයකම අවසාන සිකුරාදා "කුඩ්ස් දිනය" ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කළේය, එහිදී ලොව පුරා මුස්ලිම්වරු ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව සහයෝගීතාවයෙන් සහ පලස්තීනුවන්ට සහාය දැක්වීමට එක්සත් වනු ඇත. ජෙරුසලමේ "විමුක්තිය" සියලුම මුස්ලිම්වරුන්ට ආගමික යුතුකමක් බව ඉමාම් කොමේනි ප්‍රකාශ කළේය
ශුද්ධ වූ රාමසාන් මාසයේ අවසාන සිකුරාදා අල්-කුඩ්ස් දිනය ලෙස කැප කරන ලෙසත්, පලස්තීනයේ මුස්ලිම් ජනතාවගේ නීත්‍යානුකූල අයිතිවාසිකම්වලට සහාය දැක්වීම සඳහා මුස්ලිම්වරුන්ගේ ජාත්‍යන්තර* *සහයෝගීතාවය ප්‍රකාශ කරන ලෙසත් මම ලොව පුරා සිටින මුස්ලිම්වරුන්ට ආරාධනා කරමි. අද වන විට පලස්තීන සහෝදර සහෝදරියන්ට එරෙහිව ම්ලේච්ඡ ප්‍රහාර තීව්‍ර කර ඇති සහ විශේෂයෙන් දකුණු ලෙබනනයේ* *පලස්තීන අරගලය තලා දැමීමේ අපේක්ෂාවෙන් පලස්තීන නිවාසවලට නිරන්තරයෙන් බෝම්බ හෙලන කොල්ලකාර ඊශ්‍රායලය විසින් එල්ල කරන ලද අනතුර පිළිබඳව මම වසර ගණනාවක් තිස්සේ මුස්ලිම්වරුන්ට දැනුම් දෙමින් සිටිමි. මෙම* *කොල්ලකාරයාගේ සහ එහි ආධාරකරුවන්ගේ අත කපා දැමීමට එක්වන ලෙස මම ලෝකයේ සියලුම*
*මුස්ලිම්වරුන්ගෙන් සහ මුස්ලිම් රජයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමි. ශුද්ධ වූ රාමසාන් මාසයේ අවසාන සිකුරාදා අල්-කුඩ්ස් දිනය ලෙස තෝරා ගන්නා ලෙස මම ලෝකයේ සියලුම මුස්ලිම්වරුන්ගෙන්* *ඉල්ලා සිටිමි. එයම*
*කාලපරිච්ඡේදය තීරණය* *කරන අතර පලස්තීන ජනතාවගේ* *ඉරණම තීරණය කරන්නා ද විය හැකිය සහ ලොව පුරා මුස්ලිම්වරුන්ගේ සහයෝගීතාවය පෙන්නුම් කරන උත්සවයක් හරහා, මුස්ලිම් ජනතාවගේ* *නීත්‍යානුකූල අයිතිවාසිකම් සඳහා ඔවුන්ගේ සහයෝගය ප්‍රකාශ කරන්න* . *නොඇදහිලිවන්තයන්ට එරෙහිව මුස්ලිම්වරුන්ගේ ජයග්‍රහණය සඳහා මම සර්වබලධාරි දෙවියන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමි.
ආයතුල්ලහ් රුහොල්ලා කොමේනි, 1979
