“ අනාථයින් ගේ පියා” හෙවත් ඉමාම් ‘අලි’ තුමාගේ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගය

 

The martyrdom of Imam Ali, the "Father of the Orphans"

ඉමාම් අලිගේ සුවිශේෂත්වය පැන නගින්නේ  ඉස්ලාමයේ පළමු ඉමාම්වරයා ලෙසත්, මුහම්මද් තුමාගේ නීත්‍යානුකූල ආගමික හා දේශපාලනික අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙසත්, ඔහුගේ ගෞරවනීය ගුණාංග වන ධෛර්යය, අවංකභාවය සහ ඉස්ලාම් භක්තිය නිසාත්, ඔහු දූෂිත නොවන ඉස්ලාමයේ ආදර්ශයක් බවට පත් කරමිනි.

 

අලි ඔහුගේ ධෛර්යය, අවංකභාවය, ඉස්ලාම් කෙරෙහි නොනැමෙන භක්තිය, උදාරත්වය සහ සියලු මුස්ලිම්වරුන්ට සමානව සැලකීම නිසා ගෞරවයට පාත්‍ර වේ. ඔහුගේ රසිකයින් සඳහා, ඔහු දූෂිත නොවන ඉස්ලාමයේ සහ පූර්ව-ඉස්ලාමීය ධෛර්යයේ මූලාකෘතිය බවට පත්ව ඇත.

 

කුරෙයිෂ්වරු අරාබිය පුරා ශක්තිමත්ම ගෝත්‍රය වූ අතර එය හෂෙමිවරුන් සහ උමයියාද්වරුන් යන ශාඛා කිහිපයකට බෙදා තිබුණි. මෙම පවුල් දෙක ධෛර්යය, ත්‍යාගශීලීභාවය, නිර්භීතකම සහ කථිකත්වය සඳහා ප්‍රසිද්ධ විය. නමුත් හෂෙමිවරුන් ගුණවත්කම සහ පාරිශුද්ධත්වය සමඟ ප්‍රිය කරන ලද්දේ දෙවියන්ගේ අනාගතවක්තෘ මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) හෂෙමිවරුන්ට සම්බන්ධ වූ බැවිනි.

 

ඉහත සඳහන් සියලු ගුණාංග ඉමාම් අලි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන්ගේ පෞරුෂය තුළ එක්රැස් වූයේ ඔහුගේ දෙමාපියන් දෙදෙනාම හෂීම්ගෙන් පැවත එන බැවිනි.

 

ඉතිහාසඥයින් සඳහන් කළේ ‘අලි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන්ගේ ළමා කාලයේ සිටම නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන්ගේ භාරකාරත්වය යටතේ තබා ඇති බවයි. ඔහු දක්ෂ දරුවෙකු විය. ඔහුගේ ස්වාභාවික හැකියාවන් නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන්ගේ ඉගැන්වීම් මගින් වර්ධනය වීමට පටන් ගත්තේය.

 

ඔහුගේ මානසික හැකියාවන් සහ අවබෝධය කෙතරම් තියුණුද යත්, ඔහු වයස අවුරුදු නවයේදී මුහම්මද් තුමාණන් විශ්වාස කළ අතර, එම අවස්ථාවේදී විශ්වාසය අවිශ්වාසයෙන් වෙන්කර හඳුනා ගැනීමට කෙනෙකුට පහසු නොවීය. ඒ කාලයේ අලිට ලැබුණු තරම් අවස්ථාවක් වෙනත් කිසිවෙකුට ලැබී නොතිබුණි.

 

නබිතුමාගේ ඉගැන්වීම්වල ප්‍රධාන අරමුණ වූයේ නිමක් නැති දයාවේ උල්පත වන එකම දෙවියන් වහන්සේට නමස්කාර කිරීමයි.

 

ගුණවත්කම සහ දැනුම හැර පුද්ගලයන් දෙදෙනෙකු අතර වෙනසක් නොමැත. සුදු හෝ කළු වේවා, මිනිසුන් සියල්ලෝම දෙවියන් වහන්සේ ඉදිරියේ සමාන ය. ඔවුන් සියල්ලන්ම පස් වලින් නිර්මාණය කර ඇති අතර අවසානයේ ඔවුන් නැවත පොළොවට පැමිණේ.

 

මෙතැන් සිට, මිනිසා දෙවියන් වහන්සේට පමණක් නමස්කාර කළ යුතු අතර ඔහු හැර වෙනත් අය කෙරෙහි විශ්වාස කිරීම තර්කානුකූල නොවේ. කෙනෙකුගේ උතුම් උපත, පරම්පරාව හෝ පෙළපත නිසා අන් අය පාලනය කිරීමට කිසිවෙකුට අයිතියක් නැත. කිසිවෙකු ඔවුන්ගේ ධනය සඳහා ධනවතුන්ට හිස නැමිය යුතු නැත.

 

එතැන් සිට ඔහුගේ සියලු ක්‍රියාවන් පාලනය කරන ඉගැන්වීම් සමඟ ඉමාම් ‘අලි’ නබිතුමාගේ පාසලේ අධ්‍යාපනය ලැබීය. ඔහුගේ උසස් ගුණාංගවලින් එකක් වූයේ ආත්ම විශ්වාසයයි.

 

ඔහුගේ අනාවැකිමය මෙහෙවර දිගටම කරගෙන යාම සඳහා නබිතුමාගෙන් පසු ඔහුට දෛවෝපගත වී ඇති බවක් පෙනෙන්නට තිබුණත්, කණගාටුදායක ලෙස මෙම දිව්‍ය යුතුකම ඉටු කළ හැකි එකම තැනැත්තා වූ ඔහු නිවසට සීමා වූ අතර මුස්ලිම්වරුන් ඔහුගේ ඉගැන්වීමෙන් ඈත් කරන ලදී.

 

ඇත්ත වශයෙන්ම ආත්ම විශ්වාසය යනු ධෛර්යය, නිර්භීතකම,  ත්‍යාගශීලී ස්වභාවය, සමාව දීම වැනි සියලු ප්‍රශංසනීය ගුණාංග ඇතුළත් වේ. ඉමාම් ‘අලි, ඔහුට වයස අවුරුදු දහයේදී, නබිතුමාට මෙසේ පැවසීය: “මම ඔබ කෙරෙහි විශ්වාස කරන අතර ඔබට සහාය දීමට මගේ උපරිමය කරමි

 

ඔහු එසේ පැවසුවේ කුරෙයිෂ්හි ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිසුන් නව ආගම ගැන ඇසූ විට සම්පූර්ණයෙන්ම කෝපයට පත් වූ විටය. ඉමාම් ‘අලි’ ඔහු පැවසූ සියල්ල කළ බව ඉතිහාසය සනාථ කළේය.

 

ඔහුගේ ජීවිත කාලය පුරාම ධෛර්යයේ සහ නිර්භීතකමේ බොහෝ සලකුණු සාක්ෂාත් වී තිබුණි, ඔහුගේ ක්‍රියාවන් හෝ කථා හරහා වේවා. බහුදේවවාදීන් අනාගතවක්තෘවරයා ඝාතනය කිරීමට තීරණය කළ විට, ඔහුගේ ජීවිතය බේරා ගැනීම සඳහා ඔහු රටින් පිටුවහල් කරන ලද රාත්‍රියේ නබිතුමාගේ ඇඳේ නිදා ගත්තේය. එසේ තිබියදීත්, ඔහුට විශාල අනතුරුවලට මුහුණ දීමට සිදුවිය හැකිය. ඔහු එය කළේ තම ජීවිතය අහිමි වීමේ අවදානමක් ඇතිවය.

 

මුස්ලිම්වරුන් සහ පිළිම වන්දනාකරුවන් අතර පළමු යුද්ධයේ සිට නහ්රාවාන්හි කරිජිට්වරුන්ට එරෙහි ඔහුගේ අවසන් සටන දක්වා, ඔහුට එරෙහිව සටන් කළ සියලුම සටන්කරුවන් මරා දමන ලදී හෝ ඔවුන්ගේ ජීවිත බේරා ගැනීම සඳහා පලා ගියහ.

 

ඔහු තම සතුරාට කොතරම් නිර්භීතව පහර දුන්නාද යත්, ඔහු මරණයට මුහුණ දීමට ගියාක් මෙන් හෝ ඔහුගේ ශ්‍රේෂ්ඨත්වයට බියෙන් මරණය පලා ගියාක් මෙන් පෙනුනි.

 

‘අලි ඉතා තරුණ වියේදී සහ අම්ර් ඉතා නිර්භීත පළපුරුදු රණශූරයෙකු වූ විට’ අම්ර් ඉබ්න් අබ්ද් විඩ් සමඟ ‘අලිගේ මිනිසාට මිනිසාට සටන’ පිළිබඳ කතාව ප්‍රබන්ධයක් නොවේ. ‘අලි අම්ර්ව බිම හෙළා ඔහුගේ හිස කපා දැමීමට ඔහුගේ පපුව මත වාඩි වූ විට, අම්ර් ඔහුට කෙළ ගැසුවේය.

 

ඉමාම් ‘අලි ඔහුගේ කෝපය මැඩපවත්වාගෙන, නැඟිට අම්ර්ව මරා දැමීමට පෙර පිට්ටනිය වටා පියවර කිහිපයක් ඇවිදීමට පටන් ගත්තේය. ඔහු එසේ කිරීමට හේතු වූයේ කුමක්දැයි විමසූ විට, ඔහු පිළිතුරු දුන්නේ “ඔහුගේ අවිනීත ක්‍රියාවෙන් මම කෝපයට පත් වූ අතර, මම ඒ මොහොතේ ඔහුව මරා දැමුවා නම්, මම ඔහුගෙන් පළිගන්නෙමි, නමුත් මම මගේ කෝපය සංසිඳුවා ගත්තෙමි, එවිට මම ඔහුව මරා දැමීම දෙවියන් වහන්සේ උදෙසා පමණක් වනු ඇත

 

එය දෙවියන් වහන්සේ කෙරෙහි ඔහුගේ නිර්මල හැඟීම් යෝජනා කරයි. යුද්ධය ආරම්භ කිරීමට පෙර සාමය ඇති කර ගැනීමට ඔහු සැමවිටම යෝජනා කළ නමුත් සාමය ගැන ඔහු කලකිරුණු විට, ඔහු සටන් කිරීමට පටන් ගත්තේය, මන්ද ඔහුගේ මතය අනුව සටන ආරම්භ කරන තැනැත්තා සැබවින්ම පීඩකයෙකු වන අතර ඔහුට එරෙහිව නැගී සිටීම නීත්‍යානුකූල වනු ඇත.

 

මේ සඳහා ඔහු අල්-ජමාල් සටනේදී නිරායුධව ඉදිරියට පැමිණ සන්නද්ධව සිටි තල්හා සහ අල්-සුබයිර්ට ඔවුන් සමඟ සාකච්ඡා කිරීමට ආරාධනා කළේය

 

මෙම සටනේදී ඔහු තම වඩාත්ම මුරණ්ඩු සතුරන් පරාජය කළ අතර පසුව ඔහු ඔවුන්ගේ වැරදි සමාව දී ඔවුන් කැමති තැනකට යාමට ඉඩ හැරියේය. ඔවුන් රාත්‍රියේ බස්රාහි වලීට පහර දී ඔහුට වධ හිංසා පමුණුවා ඇති අතර ඔවුන් අහිංසක මිනිසුන් බොහෝ දෙනෙකු ද මරා දමා ඇත.

 

සටන අවසානයේ ඉමාම් අලි අයිෂාව සනසන්නට ගිය විට, සෆියා නම් ගෘහ සේවිකාව පැමිණ සටනේදී ඇගේ ස්වාමිපුරුෂයා අහිමි වූ නිසා ඉමාම් අලිට බැණ වැදුණාය. ඔහුගේ සමහර මිනිසුන් ඇයට දඬුවම් කිරීමට අවශ්‍ය වූ නමුත් ඉමාම් අලි ඔවුන්ව වළක්වා මෙසේ පැවසීය “ඇය මට බැණ වැදුණා, ඇයට දඬුවම් කරනවාද නැත්නම් ඇයට සමාව දෙනවාද යන්න මගේ අතේ.”

 

තමාට එරෙහිව කළ දේට අයිෂාට දොස් පවරනවා වෙනුවට, ඉමාම් අලි ඇයව ගෞරවාන්විතව මදීනාවට ආපසු යැවීය

 

ක්වාරිජ්වරුන් පිරිසක් චාරිත්‍රානුකූල හජ් වන්දනාව සිදු කිරීම සඳහා මක්කාවට ගියහ. චාරිත්‍ර ඉටු කිරීමෙන් පසු, ඔවුන් සමුළුවක් පැවැත්වූ අතර එහිදී ඔවුන් මුස්ලිම් ප්‍රජාවේ වත්මන් කටයුතු සහ බොහෝ මුස්ලිම්වරුන්ගේ ලේ වැගිරීමට හේතු වූ දරුණු සිදුවීම් සාකච්ඡා කළහ.

 

ඔවුන් මෙම සිදුවීම් පුද්ගලයන් තිදෙනෙකුට ආරෝපණය කළහ ඉමාම් අලි , මු’ආවියා සහ ‘අම්ර් ඉබ්න් අල්-’ආස් යන පුද්ගලයින් ය. මේ අනුව, මෙම පුද්ගලයින් තිදෙනා ඝාතනය කළ යුතු බව ඔවුන් නිගමනය කළහ.

 

අබ්දුල්-රහ්මාන් ඉබ්න් මුල්ජිම් ඉමාම් අලි ගේ ඝාතනය කිරීමේ කාර්යය භාර ගත්තේය. ඉන්පසු සම්මන්ත්‍රණකරුවන් ඔවුන්ගේ මෙහෙවර ඉටු කිරීම සඳහා නිශ්චිත කාලයක් නියම කළහ, එය රාමසාන් මාසයේ දහඅටවන දින රාත්‍රියේ උදාවන යාඥාව සිදු වූ වේලාවයි.

 

උමයියාද්වරු සහ ඉමාම් අලි ඝාතනය

ඓතිහාසිකවාදීන් ඉමාම් අලි  තුමාගේ ඝාතනය කවාරිජ්වරුන්ට පමණක් ආරෝපණය කළද, මෙම ගැටලුව පිළිබඳ ගැඹුරු පරාවර්තනයක් ඔප්පු කරන්නේ උමයියාද්වරුන්ට මෙම ක්‍රියාවලියේ කාර්යභාරයක් තිබූ බවයි.

 

ඉමාම් අලි  ගේ ප්‍රභූ ගෝලයෙකු වන අබුල්-අස්වද් අල්-දුආලි, ඉමාම්  ඝාතනයට උමයියාද්වරුන් වගකිව යුතු බව ප්‍රකාශ කළේය. ඔහු මුස්ලිම්වරුන්ට ඉමාම් අලි  තුමාගේ අහිමි වීම අත්විඳීමට සැලැස්වූ බවට මුආවියාට චෝදනා කරන කාව්‍යමය පද කිහිපයක් රචනා කළේය. කෙසේ වෙතත්, අබුල්-අස්වද් මෙම ඝාතනය මුආවියාට ආරෝපණය කළ බවට තර්ක කළ හැක්කේ ඔහු ඉමාම්ගේ රජයට එරෙහිව කවාරිජ්වරුන්ගේ පැමිණීම සහ කැරැල්ල පිටුපස හේතුව වූ බැවිනි.

 

එමනිසා, කවාරිජ්වරුන් කළ සියලු පාප සහ අපරාධ මූලික වශයෙන් මුආවියාට ආරෝපණය කර ඇත.

ප්‍රසිද්ධ ඉතිහාසඥයෙකු වන නුමාන් අල්-මිස්රි පවසන්නේ, ‘මුආවියා ඉබ්නු මුල්ජිම්ගෙන් මිලදී ගෙන ඉමාම් මරා දැමීමට ඔහුට අල්ලස් දුන් බව කියනු ලැබේ.

 

සර්වබලධාරී අල්ලාහ් සියලු මිනිසුන්ට දයාව සහ මග පෙන්වීම ලෙස ශුද්ධ වූ කුර්ආනය හෙළි කළ ශුද්ධ වූ රාමසාන් මාසයේ නව සඳ දර්ශනය වූ අතර, ඉමාම් අලි මේ මාසයේ මෙලොවින් සමුගෙන පූජනීය මළුවට එක්වන බවට කිසිදු සැකයක් නොතිබුණි. මේ අනුව ඔහු වඩාත් වෙහෙස මහන්සි වී වැඩ කළ අතර බාර්ලි පාන් ගෙඩියක් සහ තලා දැමූ ලුණු සමඟ උපවාසය අත්හැරියේය.

 

ඔහු මුළු රාත්‍රියම නමස්කාර ක්‍රියාවන් සහ යාඥාවන් සමඟ ගත කළේය. ඔහුගේ සැබෑ ස්ථාවරය ප්‍රතික්ෂේප කළ සහ ඔහුගේ වටිනාකම් සහ ප්‍රතිපත්ති අවඥාවෙන් සැලකූ ප්‍රජාවෙන් තමාව බේරා ගන්නා ලෙස ඔහු සර්වබලධාරී අල්ලාහ්ගෙන් අවංකවම අයැද සිටියේය. සර්වබලධාරී අල්ලාහ් හමුවීමට ඉමාම්ගේ ආශාව තවත් වැඩි කළේ ඔහුගේ හමුදාව පෞද්ගලික අභිලාෂයන් නිසා බෙදී ගොස් ද්වේෂ සහගත කටකතා නිසා දිරාපත් වූ පසු ඔවුන්ගේ කැරැල්ල සහ කැරැල්ලයි.

 

රාමසාන් දහනව වන රාත්‍රියේදී ඉමාම් අලි තුමාට විපතේ පීඩාව දැනුණු බව පවසයි. ඔහු මෙම වචන පුනරුච්චාරණය කරමින් සිටියදී ඔහු ශෝකයෙන් යටපත් විය:

 

අල්ලාහ් විසින්, මම බොරු නොකියමි, මට බොරු නොකියමි. එය මට පොරොන්දු වූ රාත්‍රියයි

 

එම රාත්‍රියේදී, ඔහු මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් ඉදිරියේ ඔහුගේ අරගලයේ අවස්ථා සහ කුරෙයිෂ්හි බහුදේවවාදී ජනයා අතින් ඔහු විඳි දුක් වේදනාවල අනෙකුත් අවස්ථා සිහිපත් කළේය

 

ඉමාම්ගේ දියණිය වන උම්මු-කුල්තුම් ආර්යාව වාර්තා කළ පරිදි  ඇය මෙසේ පැවසූ බව වාර්තා වේ,

 

රාමසාන් දහනව වන රාත්‍රියේ, මම මගේ පියාට බාර්ලි පාන් රොටි දෙකක්, කිරි බඳුනක් සහ තලා දැමූ ලුණු ප්‍රමාණයක් අඩංගු පිඟානක් සමඟ පිළිගැන්වූවෙමි. ඔහු තම යාච්ඤාව අවසන් කළ පසු, ඔහු උපවාසය බිඳ දැමීමට වාඩි විය. මා ඔහුට පිළිගැන්වූ දේ දුටු විට, ඔහු හිස වනමින්, හඬා වැලපෙමින් මට මෙසේ පැවසීය,

 

ඔබ දැන් කළ දේ දුටු විට, ඔහු හිස වනමින්, හඬා වැලපෙමින්, මට මෙසේ පැවසීය,කිසිම දියණියක් තම පියාට ඔබ කළ ආකාරයටම නුසුදුසු ලෙස සලකනවා මම කවදාවත් හිතුවේ නැහැ!

 

ඉමාම් ඉබ්නු මුල්ජිම්ගේ පහරදීමෙන් බේරෙන්නේ නැති බව වෛද්‍යවරුන් තීරණය කළ විට, ඉමාම්  තම පුතුන්ට ඔහුගේ අවසන් කැමැත්ත ප්‍රකාශ කිරීමට පටන් ගත්තේය. ඇඳේ වැටී සිටි ඉමාම් අලි  ඉමාම් අල්-හසන් සහ ඉමාම් අල්-හුසේන් ට මෙසේ පැවසීය,

 

අල්ලාහ්ට බිය වන ලෙසත්, මේ ලෝකයේ සැප සම්පත් පසුපස හඹා නොයන ලෙසත් මම ඔබ දෙදෙනාටම උපදෙස් දෙමි. මේ ලෝකයේ ඔබට අහිමි වූ කිසිම දෙයක් ගැන කණගාටු නොවන්න. සත්‍යය කතා කරන්න, විපාක අපේක්ෂාවෙන් ක්‍රියා කරන්න. පීඩකයාගේ සතුරෙකු සහ පීඩිතයාගේ සහායකයෙකු වන්න

 

මම ඔබටත්, මගේ සියලුම දරුවන්ටත්, මගේ පවුලේ සාමාජිකයින්ටත්, මගේ ලිවීමෙන් ලැබෙන සියලු දෙනාටත්, අල්ලාහ්ට බිය වන ලෙසත්, ඔබේ කටයුතු පිළිවෙලට තබා ගන්නා ලෙසත්, ඔබ අතර යහපත් සබඳතා පවත්වා ගන්නා ලෙසත් උපදෙස් දෙමි. මන්ද, ඔබේ සීයා වන මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන් මෙසේ පවසනු මම අසා ඇත්තෙමි, 'අන්‍යෝන්‍ය වෙනස්කම් වැඩිදියුණු කිරීම සාමාන්‍ය යාඥාවන් සහ උපවාසයට වඩා හොඳය.'

 

අල්ලාහ්ට බිය වන්න, අනාථ දරුවන් සම්බන්ධයෙන් අල්ලාහ් ඉදිරියෙහි තබන්න. එබැවින්, ඔවුන් කුසගින්නේ සිටීමට ඉඩ නොදෙන්න, එවිට ඔවුන් ඔබ ඉදිරියේ විනාශ නොවිය යුතුය.

 

අල්ලාහ්ට බිය වන්න, මන්ද ඔවුන් ඔබේ අසල්වැසියන් සම්බන්ධයෙන්, ඔවුන් නබිතුමාගේ උපදෙස්වලට යටත් වූ බැවිනි. උරුමයෙන් ඔවුන්ට කොටසක් ලබා දෙනු ඇතැයි අපි සිතන තුරු ඔහු ඔවුන්ට පක්ෂව උපදෙස් දෙමින් සිටියේය.

 

අල් කුර්ආනය සම්බන්ධයෙන්, අල්ලාහ් ඉදිරියෙහි තබන්න. ඒ අනුව ක්‍රියා කිරීමේදී කිසිවෙකු ඔබට වඩා උසස් නොවිය යුතුය. යාච්ඤාව සම්බන්ධයෙන්, අල්ලාහ් ඉදිරියෙහි තබන්න, මන්ද එය ඔබේ ආගමේ කුළුණයි.

 

අල්ලාහ්ට බිය වී ඔබේ ස්වාමියාගේ නිවස එනම් ශුද්ධ වූ ක’බාව සම්බන්ධයෙන් අල්ලාහ්ව ඉදිරියෙහි තබා ගන්න. ඔබ ජීවත්ව සිටින තාක් කල් එය අත් නොහරින්න, මන්ද එය අත්හැරියහොත් ඔබට ගැලවීමක් නොලැබෙනු ඇත.

 

අල්ලාහ්ට බිය වී අල්ලාහ්ගේ මාර්ගයේ ඔබේ දේපළ, ජීවිත සහ භාෂා ආධාරයෙන් ජිහාඩ් කාරණයේදී අල්ලාහ්ව ඉදිරියෙහි තබා ගන්න

 

ඔබ ඥාතිත්වයට ගරු කළ යුතු අතර අන්‍යයන් වෙනුවෙන් වියදම් කළ යුතුය. එකිනෙකාගෙන් ඈත් වීමෙන් හා අන්‍යෝන්‍ය සබඳතා බිඳ දැමීමෙන් වළකින්න. යහපත සඳහා ඉල්ලුම් කිරීම සහ අයහපතෙන් තහනම් කිරීම අත් නොහරින්න, එවිට දුෂ්ටයන් ඔබ කෙරෙහි ස්ථාන ලබා ගනී, එවිට ඔබ යාච්ඤා කරන්නේ නම්, යාච්ඤා ඉටු නොවනු ඇත.

 

අබ්දුල්-මුත්තලිබ්ගේ පුත්‍රයෙනි, ඔබ විශ්වාසවන්තයින්ගේ නායකයා මරා දමා ඇති බවට කෑගසන මුස්ලිම්වරුන්ගේ රුධිරයට දැඩි ලෙස ඇද වැටෙනු දැකීමට මම කැමති නැත. පරිස්සම් වන්න! මගේ මිනීමරුවා හැර මා වෙනුවෙන් මරා නොගන්න.

 

ඔහුගේ එනම් ඉබ්නු මුල්ජිම් ඇති පහරින් මම මිය යන තෙක් රැඳී සිටින්න. ඉන්පසු, ඔහුගේ පහරට ඔහුට එක පහරක් ගසන්න, මිනිසාගේ අත් පා කපා නොගන්න, මන්ද අල්ලාහ්ගේ දූතයා (සල්) මෙසේ පවසනු මම අසා ඇත්තෙමි, 'එය පිස්සු බල්ලෙකු වුවද අත් පා කැපීමෙන් වළකින්න.

 

තවත් අවස්ථාවක, ඉමාම් අලි සියලු මිනිසුන්ට සාමාන්‍යයෙන් ආමන්ත්‍රණය කරන ලද තවත් කැමැත්තක් ප්‍රකාශ කළේය. මෙම කැමැත්තෙහි ඔහු මෙසේ පැවසීය,

 

ජනයෙනි, සෑම කෙනෙකුම පලා යාමෙන් වළක්වා ගැනීමට කැමති දේට මුහුණ දිය යුතුය. මරණය යනු ජීවිතය ගෙන යන ස්ථානයයි. එයින් පලා යාම යනු එය අල්ලා ගැනීමයි. මෙම කාරණයේ රහස සෙවීමට මා ගත කළ දින බොහෝය, නමුත් අල්ලාහ් එහි සැඟවීමට හැර ඉඩ දුන්නේ නැත

 

අහෝ! එය වටිනා දැනුමකි. මගේ අවසාන කැමැත්ත සම්බන්ධයෙන්, අල්ලාහ් සම්බන්ධයෙන්, ඔහුට සහකරුවෙකු විශ්වාස නොකරන්න, සහ මුහම්මද් (සල්) සම්බන්ධයෙන්, ඔහුගේ සම්ප්‍රදායන් නොසලකා හරින්න එපා. මෙම කුළුණු දෙක තබාගෙන මෙම පහන් දෙක දල්වන්න. ඔබ බෙදී නොයන තුරු, කිසිදු නපුරක් ඔබට නොපැමිණෙනු ඇත

 

ඔබ සැමට තමන්ගේම බර දරාගත යුතුය. එය නූගත් අයට සැහැල්ලුවෙන් තබා ඇත. අල්ලාහ් දයානුකම්පිතය. ඇදහිල්ල සෘජුය. මුහම්මද් නබිතුමා දැනුමේ හිමිකරුය. ඊයේ මම ඔබ සමඟ සිටියෙමි; අද මම ඔබට පාඩමක වස්තුව බවට පත්ව සිටිමි, හෙට මම ඔබ හැර යන්නෙමි. අල්ලාහ් ඔබට සහ මට සමාව දෙනු ඇත!

 

මෙම ලිස්සන සුළු ස්ථානයේ පාදය ස්ථිරව පවතී නම්, එය හොඳය.නමුත් පාදය ලිස්සා ගියහොත්, මෙයට හේතුව අපි අතු සෙවන යට, සුළං ගමන් කරන ස්ථානයේ සහ අහසේ ස්ථර විසිරී ඇති සහ පෘථිවියේ සලකුණු අතුරුදහන් වූ වලාකුළු වියන යට සිටින බැවිනි. මම ඔබේ අසල්වැසියා විය.

 

මගේ ශරීරය දින කිහිපයක් ඔබව ඇසුරු කළ අතර ඉක්මනින් ඔබට මගේ හිස් ශරීරයක් හමුවනු ඇත, එය එහි සියලු චලනයන්ගෙන් පසු ස්ථාවර වන අතර කතාවෙන් පසු නිහඬ වනු ඇත, එවිට මගේ සන්සුන්කම, මගේ ඇස් වැසීම සහ මගේ අත් පා වල නිශ්චලතාවය ඔබට උපදෙස් ලබා දිය හැකිය, මන්ද එය වාචික කථාවක් සහ සූදානම් වචනයකට වඩා එයින් පාඩමක් ඉගෙන ගන්නා අයට උපදෙසක් වේ.

 

මම ඔබෙන් සමුගන්නේ යමෙකු හමුවීමට ආශාවෙන් සිටින කෙනෙකු මෙන් ය. හෙට ඔබ මගේ දින දෙස බලනු ඇත, එවිට මගේ අභ්‍යන්තර පැත්ත ඔබට හෙළි වනු ඇත, මගේ ස්ථානයෙන් පිටව ගොස් වෙනත් කෙනෙකු එහි වාඩිලා ගැනීමෙන් පසු ඔබ මාව තේරුම් ගනු ඇත.

 

තම වැඩිමහල් පුත් ඉමාම් අල්-හසන්  ට උපදෙස් දෙමින්, ඉමාම් අලි තම ජීවිතයේ අවසාන පැය කිහිපයේදී මෙම වචන පැවසීය

 

ආරම්භයේදී, අල්ලාහ් හැර වෙනත් දෙවියෙකු නොමැති බවත්, මුහම්මද් ඔහුගේ දූතයා බවත්, ඔහුගේ සේවකයන් අතරින් වඩාත්ම තෝරාගත් තැනැත්තා බවත් මම සාක්ෂි දරමි. ඔහු තම දැනුමේ ශක්තියෙන් ඔහුව තෝරාගෙන ඇති අතර, ඔහුගේ තේරීමේ ශක්තියෙන් ඔහුව පිළිගෙන ඇත. හදවත් තුළ සැඟවී ඇති දේ ඔහු දන්නා බැවින්, සොහොන්වල සිටින අයව ඔවුන්ගේ ක්‍රියාවන් පිළිබඳව ප්‍රශ්න කිරීමට අල්ලාහ් නැවත නැඟිටුවන බවටද මම සාක්ෂි දරමි.

 

හසන්, මම ඔබට උපදෙස් දෙමි - ඔබ මගේ කැමැත්ත පිළිපැදීමට ප්‍රමාණවත් තරම් හොඳම තැනැත්තාය  අල්ලාහ්ගේ දූතයා මට දුන් උපදෙස්ම මා ඔබට පවසමි. ලෝකය ඔබේ ලොකුම සැලකිල්ල ලෙස නොසලකන්න

 

පුතේ, මම ඔබට උපදෙස් දෙන්නේ ඔවුන්ගේ වේලාවන්හි සලාත් ඉටු කරන ලෙසත්, ඔවුන්ගේ ප්‍රතිලාභීන්ට සහ ඔවුන්ගේ නිසි වේලාවන්හි සකාත් (බදු) ගෙවීමට, සැක සහිත අවස්ථාවන්හිදී නිහඬව සිටීමට, තෘප්තිය සහ කෝපය ඇති අවස්ථාවන්හිදී මධ්‍යස්ථව හා සාධාරණ වීමට, අසල්වැසියන්ට කරුණාවන්තව කටයුතු කිරීමට, ඔබේ අමුත්තන්ට ගරු කිරීමට, පීඩාවට පත් සහ අවාසනාවන්ත පුද්ගලයින්ට දයාව දැක්වීමට, ඔබේ ඥාතීන් සමඟ යහපත් සබඳතා සලකා බැලීමට, දුප්පතුන්ට ආදරය කිරීමට සහ ඔවුන් සමඟ වාඩි වීමට ආදරය කිරීමට, නිහතමානීව සිටීමට, මන්ද එය සියලු භක්තිමත් ක්‍රියාවන්ගෙන් හොඳම දේ වන බැවින්, අපේක්ෂාවන් නොසලකා හැරීමට, නිතර මරණය සිහිපත් කිරීමට සහ ලෞකික සැප සම්පත් වලින් වැළකී සිටීමටයි.

 

මන්ද ඔබ අවසානයේ මරණයට, අවාසනාවන්ට සහ රෝගවලට නිරාවරණය වන බැවිනි.

 

පුතේ, ඔබේ වේගය මධ්‍යස්ථව තබාගෙන, ඔබට සැමවිටම කළ හැකි භක්තිමත් ක්‍රියාවට ඇලී සිටීමෙන් ඔබේ භක්තිමත් ක්‍රියාවන්හි සාධාරණ මාවත අනුගමනය කරන්න. නිශ්ශබ්දව සිටින්න, එවිට ඔබ ආරක්ෂිත වනු ඇත. ඕනෑම ක්‍රියාවක් කිරීමට පෙර ඔබ එහි ජයග්‍රහණය දිනා ගැනීම සඳහා හිතාමතාම සිතන්න. ඔබ දැනුමැති වන පරිදි යහපත් කරුණු ඉගෙන ගන්න. සෑම තත්වයක් යටතේම අල්ලාහ් සිහිපත් කිරීමේ අඛණ්ඩ තත්වයක සිටින්න.

 

ඔබේ පවුලේ සාමාජිකයින්ගේ කුඩා දරුවන්ට අනුකම්පා කරන්න සහ ඔවුන් අතර සිටින වැඩිහිටියන්ට ගරු කරන්න. ඔබ එයින් කොටසක් දානය ලෙස දීමට පෙර කිසිදු ආහාරයක් අනුභව නොකරන්න. නිරාහාරව සිටින්න, මන්ද එය ශරීරයේ දානය වන අතර එය නිරීක්ෂණය කරන අයට ආරක්ෂක පලිහයි. ඔබටම එරෙහිව සටන් කරන්න, ඔබ සමඟ වාඩි වී සිටින තැනැත්තා ගැන විමසිල්ලෙන් සිටින්න, ඔබේ සතුරාගෙන් වළකින්න, සර්වබලධාරී අල්ලාහ් ගැන සඳහන් කිරීමේ සැසිවලට නිතර සහභාගී වන්න, හැකි තරම් නැවත නැවතත් ඔහුට යාච්ඤා කරන්න. දැන්, මගේ පුතේ, මම ඔබට උපදෙස් දීමට අපොහොසත් වී නැත. මෙය ඔබ සහ මා අතර වෙන්වීමයි

 

තම පියාගේ මෙම වචන ඇසූ විට, උම්මු-කුල්තුම් ආර්යාව දැඩි ලෙස හැඬුවාය. ඉමාම්  ඇය අමතමින්,

 

ඔබ අඬන්නේ ඇයි?

 

ඇය පිළිතුරු දුන්නේ, ‘ඔබ ඉතා ඉක්මනින් අප හැර යන බව ඔබ කියන විට මම නො හඬන්න කොහොමද?’

 

ඉමාම් පැවසුවේ,

අනේ දුවේ, අඬන්න එපා. අල්ලාහ් මත දිව්‍ය ප්‍රකාශය, ඔබේ පියාට දැන් දැකිය හැකි දේ පමණක් ඔබට දැකිය හැකි නම්’

 

‘අනේ ඇදහිලිවන්තයන්ගේ නායකයාණෙනි, ඔබට දැන් දැකිය හැක්කේ කුමක්ද?’ හබීබ් ඇසුවේය. ඉමාම් පිළිතුරු දුන්නේ,

 

ඕ හබීබ්, මට ස්වර්ගයේ දේවදූතයන් සහ අනාගතවක්තෘවරුන් මාව පිළිගැනීමට එකින් එක ඔවුන්ගේ පාද මත සිටගෙන සිටිනු දැකිය හැකිය. මගේ ආදරණීය සහෝදර මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමා මා අසල වාඩි වී, ‘අප වෙත එන්න, මන්ද ඔබ දැන් සිටින දෙයට වඩා ඔබට අත්විඳිය හැකි දේ හොඳයි’ යැයි පවසනු මට පෙනේ

 

ඉමාම්ගේ තුවාල පිළිබඳ පුවතෙන් මවිතයට පත් වූ අල්-අස්බාග් ඉබ්න් නුබාතා, ඉමාම්ගේ කැපවූ සහචරයින් පිරිසක් සමඟ ඔහුගේ නිවසට ඉක්මනින් ගොස් දොර පිටුපස වාඩි විය. ඔවුන්ට විලාප සහ අඬන හඬ ඇසුණු විට, ඔවුන් ද දැඩි ලෙස හැඬුවෝය. ඉමාම් අල්-හසන්  පිටතට පැමිණ ඉමාම් අලිගේ ආපසු ගෙදර යන ලෙස කළ නියෝගය ඔවුන්ට දැනුම් දුන්නේය.

 

ඉමාම්ගේ නිවසේ දොර පිටුපස වාඩි වී සිටි අල්-අස්බාග් හැර අනෙක් සියල්ලෝම පිටව ගියහ. ඉමාම්ගේ පවුලේ සාමාජිකයන් අඬන හඬ ඇසූ විට, අල්-අස්බාග් ඔහුට ඇසෙන තරමට හයියෙන් හැඬුවේය. ඉමාම් අල්-හසන්  නිවසින් පිටතට පැමිණ අල්-අස්බාග්ට මෙසේ පැවසීය: ‘මම ඔබට යන්න කිව්වා. ‘මට එහෙම නේද?’

අල්ලාහ්ගේ දූතයාගේ පුත්‍රය, මට යන්න බැහැ, විශ්වාසවන්තයින්ගේ නායකයා දකින්න කලින් මගේ පාදවලට මාව උස්සගෙන යන්නත් බැහැ’ කියලා අල්-අස්බාග් ඉමාම්ට පැවසීය

 

ඉමාම් අල්-හසන්  ඇතුළට ගොස් අල්-අස්බාග් ගැන තම පියාට කීවේය. එබැවින්, ඉමාම් අලි  අල්-අස්බාග්ට තමා බැලීමට අවසර දුන්නේය. ඉමාම්ගේ තත්වය විස්තර කරමින් අල්-අස්බාග් මෙසේ පැවසීය, ‘ඉමාම් අලිගේ ලේ ගලන හිස කහ පැහැති හිස්වැස්මකින් ඔතා තිබූ අතර ඔහුගේ මුහුණ සුදුමැලි වී තිබුණි. ඉමාම්ගේ මුහුණේ වර්ණය ඔහුගේ හිස්වැස්මේ වර්ණයෙන් වෙන්කර හඳුනා ගැනීමට මට නොහැකි විය. මේ අනුව මම ඔහුගේ ශරීරය මතට වීසි වී, ඔහුව නිතර සිප ගනිමින්, අඬන්නට පටන් ගත්තෙමි......