Sunday, July 20, 2025

නවීන ගොවිතැනින් පෝෂණය වන ඉරානයේ කෘෂිකර්මාන්තය Iran's Agricultural renaissance with smart farming

නවීන ගොවිතැනින් පෝෂණය වන  ඉරානයේ කෘෂිකර්මාන්තය 

Iran's Agricultural renaissance with smart farming 




කෘෂිකර්මාන්තය ඉරානයේ ග්‍රාමීය ආර්ථිකයේ කොඳු නාරටිය වන අතර වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ ජාතික ආහාර සුරක්ෂිතතාවයේ වැදගත් කුළුණක් වී ඇත. ඉරානයේ විවිධ දේශගුණය සහ හෙක්ටයාර මිලියන 15 ක් පමණ පුරා පැතිරී ඇති පුළුල් වගා කළ හැකි ඉඩම්, බටහිර ආසියාවේ විභව කෘෂිකාර්මික බලාගාරයක් ලෙස එය ස්ථානගත කරයි. එහෙත්, මෙම පොහොසත් උරුමය සහ සම්පත් පදනම තිබියදීත්, මෙම අංශය ජල හිඟය, පාංශු හායනය, අඩු ඵලදායිතාව සහ දේශගුණික විපර්යාස බලපෑම් ඇතුළු සැලකිය යුතු අභියෝගවලට මුහුණ දෙන අතර එය එහි තිරසාරභාවයට තර්ජනයක් වේ.


මෑත වසරවලදී, ඉරානය ස්මාර්ට් ගොවිතැන් තාක්ෂණයන් වැළඳ ගනිමින් තම කෘෂිකර්මාන්තය නවීකරණය කිරීම සඳහා අභිලාෂකාමී ගමනක් ආරම්භ කර ඇත.කෘෂිකර්මාන්තය ඉරානයේ ආර්ථිකයට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලබා දෙන අතර මිලියන ගණනකගේ ජීවනෝපායන්ට සහාය වෙමින් සහ ආහාර ලබා ගැනීම සහතික කරයි. කෙසේ වෙතත්, සාම්ප්‍රදායික ගොවිතැන් ක්‍රම සහ ඛණ්ඩනය වූ සැපයුම් දාමයන් අකාර්යක්ෂමතාවයට සහ අඩු ඵලදායිතාවයට හේතු වී ඇත.


ප්‍රධාන ආහාර වන ධාන්‍ය, ධාන්‍ය වර්ග, පලතුරු සහ එළවළු වල උද්ධමනය සහ ඉහළ යන පිරිවැය  යෙදවුම් අඩු කරන අතරම නිෂ්පාදනය වැඩි කරන නවෝත්පාදන සඳහා අවශ්‍යතාවය තවදුරටත් තීව්‍ර කර ඇත. ස්මාර්ට් ගොවිතැන කෘතිම බුද්ධිය (AI), දේවල් අන්තර්ජාලය (IoT), ඩ්‍රෝන යානා, පාරිසරික සංවේදක, භූගෝලීය තොරතුරු පද්ධති (GIS) සහ විශාල දත්ත විශ්ලේෂණ වැනි දියුණු තාක්ෂණයන් ඒකාබද්ධ කරයි.මෙම නවෝත්පාදනයන් ජලය, පස, පොහොර සහ පළිබෝධනාශක නිරවද්‍ය ලෙස කළමනාකරණය කිරීමට, අස්වැන්න නාටකාකාර ලෙස වැඩි දියුණු කිරීමට සහ හිඟ සම්පත් සංරක්ෂණය කිරීමට ඉඩ සලසයි.


ඉරානයේ කෘෂිකාර්මික ඉඩම් විවිධ දේශගුණික කලාප හරහා බෙදා හැර ඇති හෙයින්, මෙම තාක්ෂණයන් අනුගමනය කිරීමේ ආර්ථික ප්‍රතිලාභ සැලකිය යුතු ය. ගෝලීය වශයෙන්, නෙදර්ලන්තය වැනි ජාතීන් ස්මාර්ට් ගොවිතැන සීමිත භූමියකින් අස්වැන්න උපරිම කරන ආකාරය, ජල භාවිතය අඩකින් අඩු කරන ආකාරය සහ බෝග ගුණාත්මකභාවය වැඩි දියුණු කරන ආකාරය පෙන්නුම් කර ඇත. මෙම සාර්ථකත්වයන්ගෙන් ආභාෂය ලැබූ ඉරානය ස්මාර්ට් කෘෂිකර්මාන්තයේ විභවය පෙන්නුම් කරන නියමු ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කරයි.


වරමින් හි, ආර්ද්‍රතා සංවේදක සහ ස්වයංක්‍රීය බිංදු ජල සම්පාදනයෙන් සමන්විත ස්මාර්ට් හරිතාගාර ජල පරිභෝජනය 40% කින් අඩු කර ඇති අතර, සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමවලට සාපේක්ෂව තක්කාලි අස්වැන්න තුන් ගුණයකින් වැඩි කර ඇත. කොරාසන් හි කුංකුම කෙත්වල මුල් පළිබෝධ හඳුනාගැනීම සඳහා තාප රූපකරණ ඩ්‍රෝන යානා භාවිතා කිරීම පළිබෝධනාශක භාවිතය සහ ඉසීමේ පිරිවැය 25% කින් අඩු කර ඇත. ඒ හා සමානව, කස්වින් හි, ඩිජිටල් ගොවිපලවල් හෙක්ටයාරයකට ටොන් 8 ක් දක්වා ඉරිඟු අස්වැන්නක් ලබා ගෙන ඇත . ජාතික සාමාන්‍යයට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි  ස්මාර්ට් තාක්ෂණයන්හි ලාභදායීතාවය ඉස්මතු කරයි.


තවද, ස්මාර්ට් වාරිමාර්ග ජාල 100 ක හෙක්ටයාර 10,000 ක් පුරා IoT සංවේදක යෙදවීම තිරිඟු ගොවිපලවල ජල භාවිතය 50% දක්වා අඩු කර ඇති අතර, ඒ සමඟම අස්වැන්න හෙක්ටයාරයකට ටොන් 4 සිට 6 දක්වා වැඩි කර ඇත.වී ගොවිපලවල, මෙම ප්‍රවේශය පළිබෝධනාශක පරිභෝජනය 40% කින් අඩු කර ඇති අතර, අපනයනය සඳහා සූදානම් සෞඛ්‍ය සම්පන්න භෝග නිපදවයි. ඉරිඟු වගාවල, එය අස්වැන්න 25% කින් වැඩි කර ඇති අතර ජල භාවිතය 35% කින් අඩු කර ඇත. ඩ්‍රෝන යානා මගින් පළිබෝධ පාලනය, සිටුවීම සහ සිතියම්ගත කිරීම විප්ලවීය වෙනසක් සිදු කර ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, කුංකුම වගා කරන්නන් විසින් පළිබෝධනාශක පිරිවැය 60% කින් අඩු කර ඇති අතර ඩ්‍රෝන තාක්ෂණය භාවිතයෙන් ඉසීමේ කාලය දින සිට පැය දක්වා කෙටි කර ඇත.


කුර්දිස්තානයේ කඳුකර ප්‍රදේශවල, ඩ්‍රෝන යානා පහසුවෙන් ළඟා විය හැකි ප්‍රදේශවල ඖෂධීය ශාක සිටුවීමට පහසුකම් සපයා ඇති අතර, කෘෂිකාර්මික විවිධත්වය වැඩි දියුණු කරයි. ස්මාර්ට් හරිතාගාර දේශගුණික විචල්‍යයන් ස්වයංක්‍රීයව නියාමනය කරයි, වසර පුරා ස්ථාවර නිෂ්පාදනය සහතික කරයි. ස්ට්‍රෝබෙරි අස්වැන්න හෙක්ටයාරයකට ටොන් 10 සිට 25 දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති අතර, පිපිඤ්ඤා හරිතාගාර ජල භාවිතය 60% කින් අඩු කර, තරුණයින් සඳහා තිරසාර රැකියා 50 ක් නිර්මාණය කර ඇති අතර, ගොවිතැන ලාභදායී, අඛණ්ඩ ව්‍යාපාරයක් බවට පත් කර ඇත.


ස්මාර්ට් ගොවිතැනේ ආර්ථික වාසි අස්වැන්න වැඩිවීම්වලට වඩා විහිදේ. සම්පත් භාවිතය ප්‍රශස්ත කිරීමෙන්, විශේෂයෙන් ජලය, පොහොර සහ පළිබෝධනාශක සඳහා යෙදවුම් පිරිවැය සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කර, ගොවීන්ගේ ලාභ ආන්තිකය වැඩි දියුණු කරයි.නිෂ්පාදන පිරිවැය අඩු කිරීමෙන් පාරිභෝගික මිල ස්ථාවර කිරීමට හෝ අඩු කිරීමට හැකි වන අතර, ආහාර දැරිය හැකි මිල වැඩි කරයි. වැඩිදියුණු කළ ඵලදායිතාව සහ ගුණාත්මකභාවය ජාත්‍යන්තර වෙළඳපලවල ඉරානයේ තරඟකාරිත්වය ඉහළ නංවනු ඇත, ආනයන මත යැපීම අඩු කරන අතර අපනයන වැඩි කළ හැකිය.


පාරිසරික වශයෙන්, ස්මාර්ට් කෘෂිකර්මාන්තය ඉරානයේ තීරණාත්මක ජල හිඟය සහ ඉඩම් හායනය පිළිබඳ ගැටළු විසඳයි. ස්වයංක්‍රීය වාරිමාර්ග පද්ධති සහ AI-ධාවනය කරන ලද දේශගුණික පුරෝකථනය නාස්තිය අවම කරයි, යෙදවුම් අධික ලෙස භාවිතා කිරීම වැළැක්වීම සහ පාරිසරික හානිය අඩු කරයි. උදාහරණයක් ලෙස, පුරෝකථන AI ආකෘති මඟින් ගොවීන්ට කාලගුණ අනාවැකිවලට අනුකූලව රෝපණ සහ අස්වනු නෙලීම සැලසුම් කිරීමට හැකි වන අතර, ආන්තික තත්වයන් හේතුවෙන් සිදුවන පාඩු අවම කරයි.


සාම්ප්‍රදායික දැනුම නවීන විද්‍යාව සමඟ මිශ්‍ර කරන කැපී පෙනෙන නවෝත්පාදනයක් වන්නේ මෑතකදී ඉරානයේ අත්හදා බැලූ සහල්-තාරා ගොවිතැන් ක්‍රමයයි. ජපානයේ ආරම්භ වූ මෙම ක්‍රමය, වල් පැලෑටි සහ පළිබෝධකයන් ස්වභාවිකව පාලනය කිරීමට, පස ඔක්සිජන් කිරීමට සහ රසායනික භාවිතය අඩු කිරීමට සහල් කුඹුරුවල තාරාවන් භාවිතා කරයි.තාරා පාදවල අද්විතීය ලෙස දැල්වූ හැඩය, සියුම් සහල් පැලවලට හානි නොකර ගංවතුරට ලක් වූ කෙත් හරහා පහසුවෙන් ගමන් කිරීමට ඔවුන්ට ඉඩ සලසයි. තාරාවන් ආහාර සොයන විට, ඔවුන්ගේ ස්වාභාවික හැසිරීම කෘමීන් සහ අනවශ්‍ය ශාක අනුභව කිරීමෙන් වල් පැලෑටි සහ පළිබෝධකයන් පාලනය කිරීමට උපකාරී වන අතර, රසායනික වල් නාශක සහ පළිබෝධනාශක සඳහා අවශ්‍යතාවය අඩු කරයි.



එමඟින් ගොවීන්ට  අස්වැන්න නෙළන අතරතුර කාබනික සහල් වගා කිරීමට, ආදායම විවිධාංගීකරණය කිරීමට සහ තිරසාරභාවය වැඩි දියුණු කිරීමට හැකියාව ලැබේ. මෙම ඒකාබද්ධ ප්‍රවේශය ඉරානයට පාරිසරික ඥානයට ගරු කරමින් නව්‍යකරණය කළ හැකි ආකාරය නිරූපණය කරයි. මේ අතර, බහු අතරමැදියන් නිසා ඉරාන ගොවීන්ට බොහෝ විට අවසාන සිල්ලර මිල ගණන් වලින් කුඩා කොටසක් ලැබේ. බ්ලොක්චේන් තාක්‍ෂණයට සැපයුම් දාම විනිවිදභාවය විප්ලවීය කළ හැකිය, ගොවිපලෙන් වෙළඳපොළට නිෂ්පාදන සොයා ගැනීම, ගුණාත්මකභාවය සහතික කිරීම සහ අතරමැදියන් අඩු කිරීම. මෙය සාධාරණ ගොවි ආදායම්, අඩු පාරිභෝගික මිල ගණන් සහ ඉරාන කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන කෙරෙහි වැඩි විශ්වාසයක් පොරොන්දු වේ.


එපමණක් නොව, මෙම පරිවර්තනය ග්‍රාමීය සංවර්ධනය පෝෂණය කරනු ඇත, නව රැකියා නිර්මාණය කරනු ඇත, සහ ජීවන තත්වයන් වැඩිදියුණු කරනු ඇත, ආර්ථික විවිධාංගීකරණයට සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවට දායක වේ. ඉරානය සම්ප්‍රදාය අති නවීන තාක්‍ෂණය සපුරාලන සන්ධිස්ථානයක සිටී. ස්මාර්ට් ගොවිතැන අනුගමනය කිරීම එහි කෘෂිකාර්මික අංශය පුනර්ජීවනය කරයි, ආහාර සුරක්ෂිතතාව සහතික කරයි, සහ ගෝලීය කෘෂිකාර්මික වෙළඳපොලේ ප්‍රධාන ක්‍රීඩකයෙකු ලෙස රට ස්ථානගත කරයි.


Wednesday, July 16, 2025

ඉරානය ලෝක මුස්ලිම්වරුන්ගේ ගෞරවය යථා තත්ත්වයට පත් කර ඇත.. Iran has restored the dignity of the world's Muslims

 ඉරානය ලෝක මුස්ලිම්වරුන්ගේ ගෞරවය යථා තත්ත්වයට පත් කර ඇත.. 


 Iran has restored the dignity of the world's Muslims 




ජාත්‍යන්තර අධිකරණය විසින් යුද අපරාධකරුවෙකු ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ඊශ්‍රායලයට ඉහළින්ම  ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ යුරෝපයේ සහාය ලැබේ. ඉරානයට එරෙහි ඊශ්‍රායලයේ නීති විරෝධී යුද්ධය ජුනි 13 වන දින අගමැති නෙතන්යාහුගේ ෆැසිස්ට් යටත් විජිත රජය විසින් දියත් කරන ලදී. පාලන තන්ත්‍ර වෙනසක් සිදුකර බටහිර ගැති රූකඩ පාලනයක් ස්ථාපිත කිරීම සහ සාමකාමී න්‍යෂ්ටික බලශක්තිය වැඩසටහන විනාශ කිරීම දිගු කලක් තිස්සේ එක්සත් ජනපදයේ සහ එංගලන්තයේ ප්‍රධාන අරමුණක් වී තිබේ.

 

ඉරානය යනු නිදහස් හා සාධාරණ මැතිවරණ හරහා තම ජනතාව විසින් තෝරා පත් කර ගන්නා ලද රජයක් විසින් පාලනය කරනු ලබන ස්වාධීන රටකි. එය ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය විසින් පාලනය කරනු ලබන ස්වාධීන මුස්ලිම් රටකි. එබැවින්, එම රටේ රජය පෙරලා දැමීමට ගන්නා ඕනෑම ක්‍රියාමාර්ගයක් හෝ ඕනෑම ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ ද මෙම උත්සාහය නීති විරෝධී ය. කෙසේ වෙතත්, යුද්ධ මත සමෘද්ධිමත් වන ඇමරිකානු, බ්‍රිතාන්‍ය, යුරෝපීය සහ ඊශ්‍රායල යුධ ලෝලීන් ඉරානය තුළ ඇති කිරීමට උත්සාහ කළේ මෙයයි.

ඉරානයේ කඩිනම් ප්‍රතිචාරය නිසා ඊශ්‍රායලයේ නගර, වරායන් සහ ගුවන්තොටුපළවල් විනාශ වූ අතර, රට ඝාතන භූමියක් බවට පත් විය. ජනතාව රටින් පලා ගියහ. එසේම බලහත්කාරයෙන් පිටවීමක් ද සිදුවී ඇත. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, එංගලන්තය සහ යුරෝපීය අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන්ගේ සියලු සහයෝගය තිබියදීත්මිලියන ගණනක් ඉවත් වෙමින් සිටිති. ඊශ්‍රායලය වේගයෙන් සෑම අතින්ම බිඳ වැටෙමින් තිබේ.


මේ අතර, ඉරාන න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථානය විනාශ කිරීමට ඇමරිකානු, යුරෝපීය සහ ඊශ්‍රායල ක්‍රියාමාර්ග නැවත වරක්  ඔප්පු කලේ ඔවුන් සතු කැකෑරෙන කුහකකමයි. ඒ සමඟම ඉරානය සතුව අහිතකර න්‍යෂ්ටික බෝම්බ නොමැත. ඉරාන න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන සාමකාමී අරමුණු සඳහා ය. ඉරානය න්‍යෂ්ටික අවි ව්‍යාප්තිය වැළැක්වීමේ ගිවිසුමට (NPT) අත්සන් කළ රටකි. ඒ සමඟම, ඊශ්‍රායලය තම න්‍යෂ්ටික පහසුකම් NPT පරීක්ෂාවන්ට යටත් කිරීමට ඉඩ සලසන ගිවිසුම් අත්සන් කර ඇත.නැතහොත් පරීක්ෂාවට විවෘත නොවේ.


ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ ඊශ්‍රායලය ඉරානයට බෝම්බ හෙලා මැද පෙරදිග ගිනි තැබුවේ එවැනි තත්වයක් තුළ ය. ඒ සමඟම, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය,ටෙහෙරාන්අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමණයට කොන්දේසි විරහිතව යටත් වන ලෙස ද එය ඉල්ලා සිටියේය. ජුනි 22 වන ඉරිදා, එක්සත් ජනපදය ඉරාන න්‍යෂ්ටික ස්ථාන තුනකට ගුවන් ප්‍රහාර එල්ල කළේය. ෆෝඩෝව්, නටාන්ස් සහ ඉස්ෆහාන්පූර්ණ පරිමාණ ප්‍රහාරයක් දියත් කරන ලදී. 'මධ්‍යම රාත්‍රියේ හැමර් මෙහෙයුම' ලෙස නම් කරන ලද මෙම ඒකාබද්ධ ප්‍රහාරයට, බංකර් බිඳ දැමීමේ සහ න්‍යෂ්ටික පහසුකම් විනාශ කිරීම සඳහා ගැඹුරු භූගතව විනිවිද යන සාම්ප්‍රදායික බෝම්බවල එකතුවක් ඇතුළත් විය. පසුව මහත් සතුටින් ඒවා විනාශ වුණා,"යි ට්‍රම්ප් අවධාරනය කළේය.

  

කෙසේ වෙතත්, මෑත කාලීන වාර්තාවලින් පෙනී යන්නේ ඉරානයට එල්ල කළ ඇමරිකානු ප්‍රහාරවලින් භූගත පහසුකම් විනාශ කිරීමට නොහැකි වී ඇති බවයි. පෙන්ටගනයේ බුද්ධි අංශය වන ආරක්ෂක බුද්ධි ඒජන්සිය (DIA) විසින් සකස් කරන ලද රහසිගත එක්සත් ජනපද බුද්ධි වාර්තාවකට අනුව, න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන මාස කිහිපයකින් පමණක් පසුපසට තල්ලු කර ඇත.ප්‍රධාන එක්සත් ජනපද ප්‍රවෘත්ති ආයතන විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද "ඉතා රහසිගත" ලේඛනය, ප්‍රහාර පිළිබඳ ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ ප්‍රකාශයන්ට පටහැනි බව තක්සේරුවෙන් හෙළි වී තිබේ. ප්‍රතිප්‍රහාරය තියුණු විය. එබැවින් ට්‍රම්ප් තමාගේම මුලපිරීම මත යුද්ධය අවසන් කිරීමට ඉක්මන් විය. එක්සත් ජනපදය තවදුරටත් ගැටුමට සම්බන්ධ නොවන බව ඔහු නෙතන්යාහුට ද පැවසීය.


ප්‍රහාරයෙන් පැය 24ක් ඇතුළත කටාර්හි අල් උබයිඩ් හමුදා කඳවුරට බෝම්බ හෙලීමෙන් එක්සත් ජනපදය ප්‍රතිචාර දැක්වීය. ඉරානය ප්‍රති ප්‍රහාර වශයෙන් ඊශ්‍රායල ඉලක්ක වෙත නව මිසයිල ප්‍රහාර එල්ල කලේය. මෙය හැරවුම් ලක්ෂ්‍යයක් විය. පළමු වතාවට ඉරානය සහ එක්සත් ජනපදය අතරමැදියන් නොමැතිව යුධ පිටියේදී එකිනෙකාට මුහුණ දුන්හ .මෙය සිදුවී ඇති සිදුවීමයි. මෑත ඉතිහාසයේ පළමු වතාවට, ඉරානයට එරෙහිව එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ යුද්ධයක් අවුලුවාලීම සඳහා ඊශ්‍රායලය දිගු කලක් තිස්සේ ගෙන ගිය ව්‍යාපාරය ද සාර්ථක වී තිබේ.

 

ඉරාන පහසුකම්වලට බෝම්බ හෙලීම සඳහා ජාත්‍යන්තර පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සියේ (IAEA) තොරතුරු භාවිතා කළ බව රුසියානු විදේශ අමාත්‍යාංශ ප්‍රකාශක පවසයි. "ඉරාන න්‍යෂ්ටික මධ්‍යස්ථානවලට ප්‍රහාර එල්ල කිරීම සඳහා සැලසුම් කිරීම සඳහා ඒජන්සියේ තොරතුරු භාවිතා කිරීමෙන් එක්සත් ජනපදය සහ ඊශ්‍රායලය ජාත්‍යන්තර පරමාණුක බලශක්ති ඒජන්සියේ විශ්වසනීයත්වය අඩපණ කරමින් සිටී" යනුවෙන් මාරියා සකාරෝවා පැවසීය. ඔවුන් තක්සේරු කර ඇති බව ද ඔහු පැවසීය. ඉරානයට න්‍යෂ්ටික අවියක් තැනීමට "විධිමත් සැලැස්මක්" ඇති බවට කිසිදු සාක්ෂියක් නොමැති බව ග්‍රාසි සති දෙකකට පෙර පිළිගත්තේය. නමුත් ටෙහෙරානය යුරේනියම් 60% ක සංශුද්ධතා මට්ටමකට පොහොසත් කරමින් සිටී යි ඔහු කනස්සල්ල පළ කළේය. මේ සම්බන්ධයෙන්, 'Middle East Eye' හි ප්‍රධාන කර්තෘ ඩේවිඩ් හර්ස්ට් මෙසේ පැවසීය, ඉරානයට එරෙහි ඊශ්‍රායල ප්‍රහාරය උපායමාර්ගික අසාර්ථකත්වයක් දක්වා පිරිහී ඇත. දින 12 ක් තුළ ඊශ්‍රායලයේ කිසිදු යුද අරමුණු සාක්ෂාත් කර ගෙන නොමැත. ඉරානයේ න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන විනාශ කර ඇත," ට්‍රම්ප් පැවසීය. නමුත්, එක්සත් ජනපදය බුද්ධි අංශ ඉක්මනින් එය ප්‍රතික්ෂේප කළේය. ඉරානයේ ප්‍රධාන යටිතල පහසුකම් නොනැසී පැවතුනි. ප්‍රහාරවලට පෙර ප්‍රධාන සැපයුම් වෙනත් තැනකට ගෙන යන ලදී. ඉරානය දැනටමත් වෙනත් තැනක ගැඹුරු පහසුකම් ඇත.


ඉරානයේ මිසයිල අවි ගබඩාව විනාශ කිරීමට ඊශ්‍රායලය ද අසමත් විය. ට්‍රම්ප් සටන් විරාමයක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසු ඉරානය නව   ප්‍රහාර එල්ල කලේය.  බියර්ෂෙබා සහ ඊශ්‍රායලය පුරා උපායමාර්ගික ස්ථානවලට පහර දුන්හ. මෙම හානිය වෙනත් ඕනෑම හානියකට වඩා විශාලයි," ඔහු පැවසීය. එක්සත් ජනපදය ඉරානයට බෝම්බ හෙලීම ඊශ්‍රායලයේ දුර්වලතාවය හෙළි කළේය. තීරු රචක සෞමයා ඛනෝෂි, එය නිරාවරණය වූ ආකාරය යන මාතෘකාව යටතේ ලිපියක මෙසේ පවසයි.


"අරාබි පාලන තන්ත්‍රයන්ට හිස නැමිය හැකිය. ඔවුන්ට සම්මුතියක් ඇති කර ගත හැකිය. ඔවුන්ට යටත් විය හැකිය. නමුත් ඔවුන්ගේ ජනතාව එසේ නොකරති. ඕනෑම අරාබි හෝ මුස්ලිම් වීදියක නිරීක්ෂණය කරන්න. බලන්න, ස්පන්දනය තවමත් පාලනයකින් තොරව ස්පන්දනය වන ආකාරය ඔබට පෙනෙනවා. දැල්ල තවමත් දැල්වෙනවා. යටත් වූ සෑම සිහිනයක්ම දුමෙන් දැවී යයි. පැරණි එකඟතාව මිය යමින් තිබේ...එක්සත් ජනපදයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් අතර පලස්තීනුවන්ට ලැබෙන සහයෝගය ඊශ්‍රායලයට ලැබෙන සහයෝගය ඉක්මවා ගොස් තිබේ. තරුණ රිපබ්ලිකන් පක්ෂය අතරත් එම වෙනසම ආරම්භ වෙමින් තිබේ. ට්‍රම්ප්ගේ අත්තිවාරම ද බිඳ වැටෙන්නට පටන් ගෙන තිබෙනවා."


The Palestine හි මාධ්‍යවේදී සහ කතුවරිය '' "සියලුම මිලිටරි තක්සේරු කිරීම් සහ භූ දේශපාලනික නාට්‍ය මධ්‍යයේ, එක් කරුණක් කැපී පෙනේ,"යි ප්‍රකාශ කර ඇත. ක්‍රොනිකල් හි කර්තෘ රැම්සි බැරූට් පවසයි. "එය ඉතා වැදගත් අවස්ථාවක් ය. ඉරාන ජනතාව වැදගත් ලෙස එක්සත්ව සිටියහ.නෙතන්යාහු ටෙහෙරානයේ පාලන තන්ත්‍ර වෙනසක් අත්කර ගත්තේ නැත. ඔහුගේ වසර ගණනාවක මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතුවල සැබෑ අරමුණ මෙයයි. ඒ වෙනුවට, ඔහු නිර්භීත හා එක්සත් ඉරානයක් අමු අමුවේ දුටුවේය. එය නිරවද්‍යතාවයෙන් හා විනයකින් ප්‍රතිචාර දැක්වීය.


මේ සියල්ල තුළ දැකිය හැකි ඉතා වැදගත් වර්ධනයක් තිබේ. එය හුදෙක් මිසයිල පමණි.  නැතහොත් එය මරණ සංඛ්‍යාවෙන් පමණක් මැනිය නොහැක. ඒ ඉරානය තුළ ජාතික සමගියේ නැගීම සහ අරාබි සහ මුස්ලිම් ලෝකය පුරා එයට ලැබෙන පුළුල් සහයෝගයයි. බැග්ඩෑඩ් සිට බීරූට් දක්වා, අම්මාන් සහ කයිරෝ වැනි දේශපාලනික වශයෙන් ප්‍රවේශම් සහගත අගනගරවල පවා, ඉරානයට සහයෝගය වර්ධනය විය. මෙම එකමුතුව එය ඊශ්‍රායලයට ද වඩා ප්‍රබල අභියෝගයක් වනු ඇත. යුද්ධය ඉරානය තුළ ප්‍රතිසංස්කරණවාදීන් සහ ගතානුගතිකයින් අතර තිබූ ගැඹුරු බෙදීම් මකා දමා ඇත. සියලු හමුදා තක්සේරු කිරීම් සහ භූ දේශපාලනික නාට්‍ය මධ්‍යයේ, එක් සත්‍යයක් පමණක් කැපී පෙනේ.  ඒ සැබෑ ජයග්‍රාහකයින් ඉරාන ජාතිකයන් ය.ජනතාව ඒ යථාර්ථයයි.


වැදගත්ම කාරණයට පැමිණි විට, ඔවුන් එකමුතුව සිටියහ. ඇතුළත විදේශීය ආක්‍රමණවලට එරෙහි වීම ගැටුමට වඩා වැදගත් බව ඔවුන් තේරුම් ගත්හ. සමස්තයක් වශයෙන්, ඉරානය ලොව පුරා මුස්ලිම්වරුන් නින්දෙන් අවදි කළේය. ඔවුන්ගේ විශ්වාසය සහ ගෞරවය නැවත ලබා ගත්හ. ට්‍රම්ප් සහ ඊශ්‍රායලය ඔවුන්ගේ පැවැත්ම වෙනුවෙන් සතුටු කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස, ඔවුන් තමන්ගේම ජනතාව සහ ඔවුන්ගේ පිරිසිදු ආගම විනාශ කර තිබේ. එය ඉස්ලාමය සහ මුස්ලිම්වරුන් අසාර්ථක කළ අරාබි ඒකාධිපතියන් හෙළිදරව් කළේය. "මෙම පාලන තන්ත්‍රයන් "බොහෝ දේශපාලන විචාරකයින් එය කාලයත් සමඟ කඩා වැටෙනු ඇතැයි බිය වෙති," ඔහු පැවසීය.


Sunday, July 13, 2025

පර්සියානු භාෂාවේ අලංකාරය - The Beauty of Persian Language

 පර්සියානු භාෂාවේ අලංකාරය  - The Beauty of Persian Language 



පර්සියානු භාෂාව, බොහෝ විට ෆාර්සි  ලෙස ද හැඳින්වේ, එය භාෂාවක් පමණක් නොව සංස්කෘතිය, ඉතිහාසය සහ හැඟීම් සැමරීමකි. සෑම අක්ෂරයක්ම සහ ස්වරයෙන්, ෆාර්සි විචිත්‍රවත් පින්තූර පින්තාරු කරයි, පුරාණ කාලයේ, වීරයන්ගේ, පෙම්වතුන්ගේ සහ කවියන්ගේ කථා ප්‍රතිරාවය කරමින් එහි මිහිරි ශබ්ද කන්වල දෝංකාර දෙයි .මෙම මනරම්  භාෂාවට රිද්මයක් සහ ප්‍රවාහයක් ඇත.එය හරියට නිම්න හරහා ගලා බසින මෘදු දිය පහරක් මෙනි. ඔබේ ආත්මයට කෙලින්ම කතා කරන බව ඔබට හැඟෙන තරමට ඔබ කවදා හෝ සංගීත ඛණ්ඩයකට ආකර්ෂණය වී තිබේද? ඒ මායා ෆාර්සි වියමනයි. මේ පුරාණ භාෂාවෙන් හදවත හසු කර ගන්නා සහ මනස ආකර්ෂණය කර ගන්නේ කුමක් ද?


අධිරාජ්‍යයන් හැඩගැසෙමින් ශිෂ්ටාචාර තරුණ වූ කාලයේ සිට ෆාර්සි පුරාණ පර්සියාවේ හදවතෙහි සිය ගමන ආරම්භ කළේය.  ෆාර්සි එම සංවේදනය එහි කථිකයන් මිථ්‍යාවන් බිහි වූ සහ ජනප්‍රවාද ඇති වූ කාලයකට සම්බන්ධ කරයි. එය වචන සහ වාක්‍ය ඛණ්ඩවලට වඩා වැඩි ය. එය අතීත යුගයකට ද්වාරයකි. පර්සියාවේ ස්වර්ණමය යුගය උදාවන විට, ඉන්දියාවේ එක් එක් නිම්නවල සිට ඊජිප්තුවේ ශ්‍රේෂ්ඨත්වය දක්වා විශාල භූමි ප්‍රදේශ හරහා ඔවුන්ගේ සීමාවන් තල්ලු කරමින් රාජධානි පුළුල් විය. මෙම භූමි ප්‍රදේශ වර්ධනය වන විට ෆාර්සි භාෂාවේ බලපෑම ද වර්ධනය විය.


එය හුදෙක් නිවසේ කතා කරන භාෂාවක් පමණක් නොවේ. ෆාර්සි යනු විවිධ සංස්කෘතීන් සම්බන්ධ කරන පාලමක් ලෙස රජවරුන් සහ විද්වතුන් සන්නිවේදනය කරන මාධ්‍යය සහ අධිරාජ්‍යයක් බැඳ තබන සාරය බවට පත් විය . අධිරාජ්‍යය සමෘද්ධිමත් වූ විට, ෆාර්සි  භාෂාව සමාජය තුළම වියන ලද, වර්ධනය වෙමින්, අනුවර්තනය වෙමින් සහ පරිණාමය වෙමින්, නමුත් කිසි විටෙකත් එහි මූලික සාරය නැති කර ගත්තේ නැත.


ෆාර්සි භාෂාව කතා කිරීම සෑම අස්සක් මුල්ලක් නෑරම සිත් ඇදගන්නාසුළු රටා හෙළිදරව් කරන අලංකාර ලෙස විසිතුරු මාලිගාවකට ඇතුළු වීම හා සමානයි. දකුණේ සිට වමට මනරම් ලෙස ගලා යන එහි පිටපත භාෂාවේ කලාත්මක ස්වභාවයට සාක්ෂියකි. ඉංග්‍රීසි සහ වෙනත් බොහෝ භාෂා වල භාවිතා වන ලතින් හෝඩිය මෙන් නොව, ෆාර්සි පර්සියානු අක්ෂර භාවිතා කරයි, අරාබි අක්ෂර මාලාවේ වෙනම අක්ෂර කට්ටලයක් ඇත. මෙම වෙනස් හෝඩිය, එහි කලාත්මක පිටපත සමඟ ඒකාබද්ධව, දෘශ්‍ය සංග්‍රහයක් ලබා දෙනවා පමණක් නොව, එහි අභිරහස් ඉගෙන ගැනීමට සහ විකේතනය කිරීමට වාග් විද්‍යාඥයින්ට සහ උද්යෝගිමත් අයට අභියෝග සහ පොළඹවයි.


ප්‍රහේලිකාවක් සංකීර්ණ මෝස්තර එකට එකතු කරන විට ඇති වන ත්‍රාසය ගැන සිතන්න. ෆාර්සි භාෂාව ඉගෙන ගන්නන් සඳහා ඇති ආකර්ෂණය එයයි.




අසංඛ්‍යාත වර්ණවලින් පිරුණු චිත්‍ර ශිල්පියෙකුගේ තාලයක් මෙන්, ෆාර්සි භාෂාවේ වචන මාලාව විශාල, පොහොසත් සහ ප්‍රබෝධමත් ය. එහි ඉතිහාසය හා සංස්කෘතිය තුළ ගැඹුරින් මුල් බැස ඇති බොහෝ වචන හුදු යෙදුම් පමණක් නොව ඒවා තුළම කතන්දර වේ. උදාහරණයක් ලෙස 'පාරාදීසය' යන  'pardis' යන ෆාර්සි වචනයෙන් ව්‍යුත්පන්න වූ එය මුලින් සංවෘත උද්‍යාන හෝ රාජකීය උද්‍යාන වෙත යොමු විය. කාලයාගේ ඇවෑමෙන්, අර්ථය පරිණාමය වූ අතර, වෙනත් භාෂා සහ සංස්කෘතීන් කෙරෙහි ෆාර්සි භාෂාවෙහි බලපෑම පිළිබඳ සාක්ෂියකි. මෙම පොහොසත්කම භාෂාව පුරා විසිරී ඇත, එය වචන පමණක් නොව, අතීතයේ සිට විචිත්‍රවත් රූප, හැඟීම් සහ කථා වල කැන්වස් සිතුවමකි.


ෆාර්සි කාව්‍ය හා සාහිත්‍ය ලෝකය මනරම් උද්‍යානයකට පා තැබීමක් වැනිය, එහිදී සෑම පදයක්ම සුවඳැති මලක් මෙන් පිපෙන අතර, සෑම කතාවක්ම මෘදු දිය පහරක් මෙන් ගලා බසී, මිනිස් හැඟීම්වල විශාල භූ දර්ශන හරහා ගමන් කරයි. ෆාර්සි භාෂාව සාහිත්‍යය දේශසීමා සහ කාලය ඉක්මවා ගිය කෘතිවලින් පිරී තිබේ. රූමි, හෆීස් සහ සාදි වැනි කීර්තිමත් පර්සියානු කවියන් ආදරය, අධ්‍යාත්මිකත්වය සහ මානව අත්දැකීම් යන තේමාවන් ආමන්ත්‍රණය කරමින් ගැඹුරින් අනුනාද වන පද රචනා කර ඇත. සූක්ෂම සැලකිල්ලකින් සකස් කරන ලද ඔවුන්ගේ වචන, ගැඹුරු හැඟීම් ඇති කිරීමට, පාඨකයන්ට සහ සවන්දෙන්නන්ට පරාවර්තනය කිරීමට, සිහින දැකීමට සහ බොහෝ විට සැනසීම ලබා ගැනීමට බලය ඇත. ශතවර්ෂ ගණනාවක් තිස්සේ, මෙම සාහිත්‍ය විශිෂ්ට කෘති, විවිධ සංස්කෘතීන්හි මිනිස් චෛතසිකයන් හැඟීම් සහ පරාවර්තනයන් හරහා සම්බන්ධ කරන පාලමක් වී ඇත.



ඔවුන්ගේ කවියක් කියවන විට ඔබට කවදා හෝ ඔබේ හදවතේ ගැඹුරුම තැන ස්පර්ශ කරනවා මෙන් දැනී තිබේද? එය ගෝලීය සාහිත්‍යයේ නිධානයේ අගනා මැණිකක් බවට පත් කරමින් ෆාර්සි සාහිත්‍යය ගෙතෙන මායාවයි.


Wednesday, July 9, 2025

නූතන ඉරානයේ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ, අධ්‍යාපනය සහ සෞඛ්‍ය අංශවල කාන්තාවන් ගේ දායකත්වය Women in Scientific researches, Education, and Health Sector in Modern Day Iran

නූතන ඉරානයේ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ, අධ්‍යාපනය සහ සෞඛ්‍ය අංශවල කාන්තාවන් ගේ දායකත්වය

Women in Scientific researches, Education, and Health Sector in Modern Day Iran


මෑත වසරවලදී, ඉරානය විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ, අධ්‍යාපනය සහ සෞඛ්‍ය අංශවල කාන්තාවන්ගේ සහභාගීත්වයේ සැලකිය යුතු ප්‍රගතියක් අත්කර ගෙන ඇත. නූතන ඉරාන කාන්තාවන් ජාතියේ සංවර්ධනයට සහ නවෝත්පාදනයට දායක වෙමින් මෙම ක්ෂේත්‍රයන්හි කැපී පෙනෙන ප්‍රගතියක් ලබා ඇත. ඉරාන කාන්තාවන් ආකර්ෂණීය අධ්‍යාපනික සන්ධිස්ථාන අත්කර ගෙන ඇත. මෑත සංඛ්‍යාලේඛනවලට අනුව, ඉරානයේ විශ්ව විද්‍යාල උපාධිධාරීන්ගෙන් 50% කට වඩා කාන්තාවන් වේ. මෙම ප්‍රවණතාවය විද්‍යාව, තාක්‍ෂණය, ඉංජිනේරු විද්‍යාව සහ ගණිතය (STEM) වැනි ක්ෂේත්‍රවල විශේෂයෙන් පැහැදිලි වේ. මෙම විෂයයන් තුළ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන් සංඛ්‍යාව වැඩි වීම උසස් අධ්‍යාපනයේ වැඩි ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවක් කරා මාරුවීමක් ඉස්මතු කරයි.

 

වැඩි වූ විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රවේශය

 

බොහෝ අධ්‍යයන ක්ෂේත්‍රවල, විශේෂයෙන් වෛද්‍ය සහ ඉංජිනේරු විද්‍යාලවල කාන්තාවන් ඉරානයේ පිරිමින් අභිබවා බහුතරය බවට පත්ව ඇත . ජාතික හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් උසස් උපාධි හදාරන කාන්තාවන්ට සහාය වීම සඳහා විවිධ මුල පිරීම් දියත් කර ඇත. ඉරානයේ කාන්තාවන් විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ සහ නවෝත්පාදන සඳහා සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලබා දෙයි. ඔවුන් අති නවීන ව්‍යාපෘති සඳහා ක්‍රියාකාරීව සම්බන්ධ වී සිටින අතර ඔවුන්ගේ වැඩ සඳහා ජාත්‍යන්තර වේදිකාවල පිළිගැනීමට ලක්ව ඇත.

 

පර්යේෂණ ප්‍රකාශන

 ඉරාන කාන්තා පර්යේෂකයන් කීර්තිමත් ජාත්‍යන්තර සඟරාවල ලිපි ගණනාවක් ප්‍රකාශයට පත් කර ඇත.

නායකත්ව භූමිකාවන්  බොහෝ කාන්තාවන් වැදගත් විද්‍යාත්මක ව්‍යාපෘති මෙහෙයවමින් පර්යේෂණ ආයතනවල සහ විශ්වවිද්‍යාලවල ප්‍රධාන තනතුරු හොබවනු ලබති. ඉරානයේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය මහජන සෞඛ්‍ය ප්‍රතිඵල වැඩිදියුණු කිරීමේදී තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කරන කාන්තා වෘත්තිකයන් සංඛ්‍යාවක් වර්ධනය වී තිබේ. වෛද්‍යවරුන්, හෙදියන් සහ සෞඛ්‍ය පරිපාලකයන් අතර කාන්තාවන් වැඩි වැඩියෙන් නියෝජනය වේ.

 

සෞඛ්‍ය සේවා සැපයීම

 

විශේෂයෙන්ම ග්‍රාමීය සහ අඩු පහසුකම් සහිත ප්‍රදේශවල සෞඛ්‍ය සේවා සැපයීමේදී කාන්තාවන් ඉදිරියෙන්ම සිටී. මහජන සෞඛ්‍ය මුලපිරීම් කාන්තා සෞඛ්‍ය වෘත්තිකයින් මාතෘ සෞඛ්‍යය සහ රෝග නිවාරණය වැනි තීරණාත්මක කරුණු සම්බන්ධයෙන් ප්‍රචාරණ ව්‍යාපාර මෙහෙයවයි.

 

ප්‍රතිපත්ති ප්‍රතිසංස්කරණ

 


ප්‍රතිපත්ති වෙනස්කම් සඳහා අඛණ්ඩව පෙනී සිටීම බාධක ඉවත් කිරීමට සහ මෙම අංශවල කාන්තා සහභාගීත්වයට සහාය විය හැක. ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාව ගෝලීය හවුල්කාරිත්වයන්හි නිරත වීමෙන් ඉරාන කාන්තාවන්ට වැඩි අවස්ථා සහ සම්පත් ලබා දීම සිදු කරමින් පවතී. ඉරානයේ කාන්තාවන් විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ, අධ්‍යාපනය සහ සෞඛ්‍යයේ අනාගතය හැඩගැස්වීමේදී වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ඔවුන්ගේ දායකත්වය රටේ ප්‍රගතිය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන අතර ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවයේ තවදුරටත් ප්‍රගතිය සඳහා ඇති හැකියාව පෙන්නුම් කරයි. මෙම ධනාත්මක ගමන් පථය පවත්වා ගැනීම සඳහා ඔවුන්ගේ උත්සාහයන් සඳහා අඛණ්ඩ සහයෝගය සහ පිළිගැනීම ඉතා වැදගත් වනු ඇත.