ඉරානයේ ඔලිම්පික් උරුමය - පුරාණ සම්ප්‍රදායන්ගෙන් නූතන ජයග්‍රහණය දක්වා ගමනක්

 

Iran's Olympic legacy - A journey from ancient traditions to modern Triumph

 ඉරානයට සාම්ප්‍රදායික හා නවීන ක්‍රියාකාරකම් දෙකම විහිදෙන විචිත්‍රවත් හා විවිධාකාර ක්‍රීඩා සංස්කෘතියක් ඇත. මල්ලවපොර සහ පෝලෝ වැනි පුරාණ ක්‍රීඩා වල සිට පාපන්දු සහ වොලිබෝල් වැනි ජනප්‍රිය සමකාලීන ක්‍රීඩා දක්වා, ඉරානයේ ක්‍රීඩා ක්ෂේත්‍රය සෑම කෙනෙකුටම යමක් ලබා දෙයි.

ඉරානයේ පොහොසත් ක්‍රීඩා සංස්කෘතිය එහි ඉතිහාසය හා සම්ප්‍රදායන් තුළ ගැඹුරින් මුල් බැස ඇත. මහා අධිරාජ්‍යයන් සහ සංස්කෘතික දියුණුව සඳහා ප්‍රසිද්ධ පුරාණ පර්සියාව, ශාරීරික යෝග්‍යතාවය සහ මලල ක්‍රීඩා දක්ෂතාවය කෙරෙහි සැලකිය යුතු වැදගත්කමක් ලබා දුන්නේය. ඉරානයේ බොහෝ ක්‍රීඩා වල මූලාරම්භය, සටන් වල පැවැත්ම සහ සාර්ථකත්වය සඳහා ශාරීරික ශක්තිය සහ කුසලතා අත්‍යවශ්‍ය වූ පුරාණ කාලය දක්වා දිව යයි.

 

කොෂ්ටි" ලෙස හඳුන්වන මල්ලවපොර, ඉරාන සංස්කෘතියේ පැරණිතම සහ වඩාත්ම ගෞරවයට පාත්‍ර වූ ක්‍රීඩාවක් වන අතර, එහි භාවිතය වසර දහස් ගණනක් පැරණි බවට සාක්ෂි ඇත. බොහෝ විට වීරත්වය  සමඟ සම්බන්ධ වූ මෙම සාම්ප්‍රදායික ක්‍රීඩාව, පර්සියානු උත්සව සහ චාරිත්‍ර වාරිත්‍රවල තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඉටු කළ අතර, ජාතියේ ආත්මය සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සංකේතවත් කළේය.

 

ඉරානය පරිණාමය වන විට, එහි ක්‍රීඩා සංස්කෘතිය ද එසේ විය, සාම්ප්‍රදායික භාවිතයන් රඳවා ගනිමින් නව ආකාරයේ ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් අනුවර්තනය කර ඒකාබද්ධ කළේය. 19 වන සියවසේ අගභාගයේ සහ 20 වන සියවසේ මුල් භාගයේ නවීන ක්‍රීඩා හඳුන්වාදීම සැලකිය යුතු වෙනසක් සනිටුහන් කළේය. සමාජ ශාලා සහ ජාතික ලීග පිහිටුවීමත් සමඟ පාපන්දු  ඉක්මනින් වඩාත් ජනප්‍රිය ක්‍රීඩාව බවට පත්විය.

 

ජාත්‍යන්තර තරඟ වලදී, විශේෂයෙන් ආසියානු කුසලාන සහ ලෝක කුසලාන සුදුසුකම් ලැබීමේදී ඉරානයේ සාර්ථකත්වය, ජාතික අභිමානය සහ ක්‍රීඩාව කෙරෙහි උද්යෝගය වැඩි කළේය. පාපන්දු ක්‍රීඩාවට අමතරව, බර ඉසිලීම, වොලිබෝල් සහ පැසිපන්දු වැනි අනෙකුත් ක්‍රීඩා ජනප්‍රියත්වයට පත් වූ අතර එය රටේ විවිධ මලල ක්‍රීඩා අවශ්‍යතා පිළිබිඹු කරයි.

 

මෙම වෙනස්කම් පුරාම, ඉරානය නූතන ක්‍රීඩා ප්‍රවණතා එහි ගැඹුරු මුල් බැසගත් සම්ප්‍රදායන් සමඟ සමතුලිත කිරීමට සමත් වී ඇත. සටන් කලාවන්, ශක්ති පුහුණුව සහ කැලිස්තීන විද්‍යාවේ අද්විතීය සංයෝජනයක් වන "වර්ෂේෂ්-ඊ පහ්ලවානි" (වීර ක්‍රීඩාව) භාවිතය, පුරාණ පර්සියානු මලල ක්‍රීඩාවාදයේ කල් පවතින උරුමය සංකේතවත් කරමින් අඛණ්ඩව දියුණු වෙමින් පවතී.

 

පැරණි හා නව ක්‍රීඩා භාවිතයන්ගේ මෙම මිශ්‍රණය ඉරානයේ ක්‍රීඩා සංස්කෘතියේ ගතික ස්වභාවය ඉස්මතු කරයි, නූතනත්වය වැළඳ ගනිමින් සම්ප්‍රදායට ගරු කිරීමේ හැකියාව ප්‍රදර්ශනය කරයි

ඉරානය රටේ පොහොසත් සංස්කෘතික උරුමය සහ කලාපීය විවිධත්වය පිළිබිඹු කරන විවිධ සාම්ප්‍රදායික සහ කලාපීය ක්‍රීඩා වලින් පොහොසත් ය. මෙම ක්‍රීඩා හුදෙක් ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් වලට වඩා වැඩි ය. ඒවා ප්‍රජා ජීවිතයට අත්‍යවශ්‍ය වන අතර බොහෝ විට දේශීය උත්සව, ඓතිහාසික ආඛ්‍යාන සහ සමාජ රැස්වීම් සමඟ සම්බන්ධ වේ.

 

ඉරානයට පොහොසත් ක්‍රීඩා ඉතිහාසයක් ඇත, විශේෂයෙන් මල්ලවපොර සහ බර ඉසිලීම වැනි සටන් කලාවන්හි පමණක් නොව, පාපන්දු වොලිබෝල් සහ පැසිපන්දු ක්‍රීඩාවන්හි ද. ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා සහ ආසියානු ක්‍රීඩා ඇතුළු කලාපීය සහ ජාත්‍යන්තර තරඟවලදී රට සැලකිය යුතු සාර්ථකත්වයක් අත්කර ගෙන ඇත.

 

ඉරානය එහි ඉතිහාසය හා සම්ප්‍රදායන් තුළ ගැඹුරින් මුල් බැසගත් පොහොසත් ක්‍රීඩා සංස්කෘතියක් ගැන පුරසාරම් දොඩයි. මල්ලවපොර වැනි පුරාණ භාවිතයන්හි සිට පාපන්දු සහ බර ඉසිලීමේ නවීන සාර්ථකත්වයන් දක්වා, ක්‍රීඩා ඉරාන සමාජයේ අනිවාර්ය අංගයකි. ජාත්‍යන්තර වේදිකාවේ ජාතියේ ජයග්‍රහණ ගෝලීය පිළිගැනීමක් ලබා ඇති අතර, එහි ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් තරුණ පරම්පරාවට ආස්වාදයක් ලබා දෙයි.

 

ඉරානයේ වඩාත් ජනප්‍රිය ක්‍රීඩා

ඉරානයේ ක්‍රීඩා සංස්කෘතිය එහි ඓතිහාසික මූලයන් සහ සමකාලීන අවශ්‍යතා යන දෙකම පිළිබිඹු කරයි.

මල්ලවපොර - ඉරානයේ ජාතික ක්‍රීඩාව ලෙස සැලකෙන මල්ලවපොර ක්‍රීඩාවට පුරාණ පර්සියාව දක්වා දිවෙන දිගු ඉතිහාසයක් ඇත. ග්‍රීක-රෝමානු සහ නිදහස් විලාසිතා මල්ලවපොර ක්‍රීඩාව ඉතා සමරනු ලබන අතර, ඉරාන මල්ලවපොර ක්‍රීඩකයින් ගෝලීය තරඟවල ආධිපත්‍යය දරයි.

 

පාපන්දු -  ඉරානයේ වඩාත්ම පුළුල් ලෙස අනුගමනය කරන ක්‍රීඩාව පාපන්දු ය. ටීම් මෙලී ලෙස හැඳින්වෙන ජාතික කණ්ඩායම, FIFA ලෝක කුසලානය සඳහා කිහිප වතාවක් සුදුසුකම් ලබා ඇති අතර, පක්ෂපාතී රසික පිරිසක් උපයා ඇත.

 

බර ඉසිලීම - ඔලිම්පික් ශූරයන් සහ ලෝක වාර්තා හිමියන් බිහි කරමින් ඉරානය නිරන්තරයෙන් විශිෂ්ටත්වය අත්කර ගෙන ඇති ක්‍රීඩාවකි.

 

වොලිබෝල් -  මෑත වසරවලදී, ඉරානයේ වොලිබෝල් කණ්ඩායම ජාත්‍යන්තර ප්‍රමුඛතාවයක් ලබා ඇති අතර, ලෝක ලීගය සහ අනෙකුත් ප්‍රධාන තරඟාවලි සඳහා තරඟ කරයි.

 

ටයිකොන්ඩෝ -  ඉරාන ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් ගෝලීය ශූරතා සහ ඔලිම්පික් උළෙලවල පදක්කම් නිතිපතා දිනා ගන්නා සටන් කලාවකි.

ගෝලීය වේදිකාවේ නොමැකෙන සලකුණක් තැබූ ලෝක මට්ටමේ ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් බිහි කිරීමේ පොහොසත් සම්ප්‍රදායක් ඉරානයට ඇත. මෙම ක්‍රීඩා චරිත ඔවුන්ගේ සුවිශේෂී දක්ෂතා ප්‍රදර්ශනය කරනවා පමණක් නොව, ඉරානය තුළ සහ ඉන් ඔබ්බට මිලියන ගණනකට ආස්වාදයක් ලබා දෙමින් නොපසුබට උත්සාහයේ ආත්මය ද මූර්තිමත් කරයි.

 

ඉරානයේ ජාතික අභිමානය සහ එකමුතුකම පෝෂණය කිරීමේදී ක්‍රීඩාව වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. ඒවා ප්‍රජාවන් එකට ගෙන එයි, විවිධ පරම්පරා සහ සමාජ පසුබිම් හරහා ඇති හිඩැස් පියවයි. ක්‍රීඩා සංවර්ධනය සඳහා රටේ කැපවීම යටිතල පහසුකම් සහ ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන් පුහුණු වැඩසටහන් සඳහා එහි වර්ධනය වන ආයෝජනයෙන් පැහැදිලි වේ.

ඉරානයේ පොහොසත් ක්‍රීඩා ඉතිහාසය සහ අඛණ්ඩ ජයග්‍රහණ ජාතියේ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහ අධිෂ්ඨානය ඉස්මතු කරයි. ඉරාන ක්‍රීඩක ක්‍රීඩිකාවන්ට සහාය වීමෙන් සහ ඔවුන්ගේ ජයග්‍රහණ සැමරීමෙන්, ක්‍රීඩා රසිකයින්ට ආශ්වාදයක් සහ ආඩම්බරයක් ලබා දෙන මූලාශ්‍රයක් ලෙස පවතින බව සහතික කළ හැකිය.

 

වර්තමාන අධ්‍යයනයේ අරමුණ වන්නේ මේ දක්වා ඔලිම්පික් උළෙලේ ප්‍රථම ඉරාන කාන්තා පදක්කම්ලාභියාගේ සමාජීය ඇඟවුම් හඳුනා ගැනීමයි.  ‘කාන්තා ක්‍රීඩා සහ දේශීය-ගෝලීය ප්‍රතිපත්තියේ ගතිකත්වය’, ‘බලාපොරොත්තුව සහ අධිෂ්ඨානය’, ‘හිජාබ් ආලෝකයේ ආඩම්බරය’ සහ ‘අර්ථවත් හා ඓතිහාසික පදක්කම’. මෙම පදක්කම් දිනා ගැනීමේ සමාජීය ඇඟවුම් ඉරාන සමාජය තුළ පදක්කමේ ගුණාත්මක භාවයට වඩා වැදගත් බව නිගමනය විය. ඉරාන ක්‍රීඩිකාවන් ඔවුන්ගේම සමාජ-සංස්කෘතික සන්දර්භය තුළ සිටිමින් ලෝක වාර්තා බිහි කිරීමට තරම් සමත් ව ඇත.

ඉරානයේ කාන්තා ක්‍රීඩාව

1930 ගණන්වලදී, පාසල්වල අනිවාර්ය ක්‍රීඩාව පිළිබඳ නීතියක් ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව විසින් සම්මත කරන ලද අතර එයට ඉරාන ගැහැණු ළමයින් ද ඇතුළත් විය. 1940 ගණන්වල මුල් භාගයේදී, ඉරාන කාන්තාවන් ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා ඉසව්වලට සහභාගී වීමට පටන් ගත් අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වැදගත් ජයග්‍රහණ කිහිපයක් (උදා: 1966 ආසියානු ක්‍රීඩා උළෙලේ වොලිබෝල් ලෝකඩ පදක්කම)

එවැනි සාකච්ඡාවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, ඉරාන කාන්තාවන්ට ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා තරඟ සඳහා නැවත සහභාගී වීම ආරම්භ කළ හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස, 1990 ආසියානු ක්‍රීඩා උළෙලේදී, ඉරාන කාන්තා වෙඩික්කරුවන් ජාත්‍යන්තර ක්‍රීඩා තරඟ සඳහා පශ්චාත් විප්ලවවාදී ඉරානය නියෝජනය කළ පළමු කාන්තා ක්‍රීඩිකාවන් බවට පත්විය (SmallMedia, 2013). එතැන් සිට විවිධ ක්‍රීඩා විෂයයන්ගෙන් පැමිණි ඉරාන කාන්තා ක්‍රීඩිකාවන් විවිධ ජාත්‍යන්තර තරඟවලදී පදක්කම් ලබා ගැනීමට සමත් වී ඇත. ජාතික වෙඩි තැබීමේ කණ්ඩායම 2002 ආසියානු ක්‍රීඩා උළෙලේදී කාන්තා ක්‍රීඩා සඳහා පළමු පදක්කම ලබා ගත්තේය (Dana, 2017). සොහෙයිලා, එලාහේ සහ ෂහර්බානෝ මන්සූරියන් වූෂු හි ආසියානු සහ ලෝක පදක්කම් 30 ක් දිනා ගත්හ (Iffnews, 2017). කරාතේ ක්‍රීඩිකාව වන හමිදේ අබ්බාසාලි රට වෙනුවෙන් ලෝක සහ ආසියානු කරාතේ ශූරතාවලියේදී පදක්කම් කිහිපයක් ද ලබා ගත්තාය (Salari, 2017). ආසියානු කාන්තා ෆුට්සල් ශූරතා දෙකක ශූරිය (අල්බාවාබා, 2018) ජාතික කාන්තා ෆුට්සල් කණ්ඩායම මෙන්ම 2018 ආසියානු ක්‍රීඩා උළෙලේදී පළමු වරට ශූරතාව දිනාගත් ජාතික කබඩි කණ්ඩායම (rferl, 2018) යන සියල්ල ජාත්‍යන්තර තරඟාවලිවල සාර්ථක ඉරාන කාන්තා ක්‍රීඩිකාවන්ගේ සාමාන්‍ය උදාහරණ වේ.

 

පොදුවේ ගත් කල, ඉරාන කාන්තාවන් පසුගිය වසරවල  ක්‍රීඩා සඳහා සහභාගී වීමට සමත් වී ඇත.ආසියානු සහ ලෝක කුසලාන තරඟාවලියේ ඉරාන කාන්තාවන්ගේ ජයග්‍රහණ පසෙක තබා, විශේෂයෙන් ටයිකොන්ඩෝ ඔලිම්පික් ක්‍රීඩිකාවක් වන කිමියා අලිසාඩේ, 2016 ඔලිම්පික් ක්‍රීඩා උළෙලේ පළමු ඉරාන කාන්තා පදක්කම්ලාභියා බවට පත්වීමත් සමඟ  විදේශීය මාධ්‍යය තුළ ඇයගේ සාර්ථකත්වය සැලකිය යුතු අවධානයක් දිනා ගැනීමට සමත් විය.