අසල්වැසි රටවල් සමඟ සබදතා ශක්තිමත් කිරීම ඉරාන නායකයාගේ මූලික ප්‍රතිපත්තියයි

Deepening ties with neighbors a priority of Raisi’s foreign policy

අපේ විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ ප්‍රමුඛතාවය නම් අපේ අසල්වැසියන් සමඟ සබඳතා ගැඹුරු කර ගැනීමයි - ජනපති රයිසි

ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයේ ඉබ්‍රාහිම් රයිසිගේ පරිපාලනයෙන් පෙන්නුම් කෙරෙන්නේ එහි මූලධර්ම හා භාවිතයන් තුළ සිය අසල්වැසියන් හා කලාපීය රටවල් සමඟ සබඳතා වැඩිදියුණු කර ගැනීමට දැඩි ආශාවක් ඇති බවයි. මෙම ප්‍රතිපත්තිය සෙසු පාර්ශවයන් කැමති නම් කලාපය තුළ ස්ථාවර ස්ථාවරත්වයක් සහ ආරක්‍ෂාවක් ඇති කිරීමට හේතු වේ.

පසුගිය ජුනි මාසයේ පැවති ජනාධිපතිවරණයේදී රයිසි ජයග්රහණය කළ දා සිට නිලධාරින් පවසා ඇත්තේ රයිසි ඔහුගේ පළමු අවස්ථාව ලෙස විදේශ ප්‍රතිපත්තිය සහ සබදතා වඩාත් පුළුල් කිරීමට කටයුතු යොදා ඇති බවයි.

කැබිනට් මණ්ඩලයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, ඔවුන් තම  ස්ථාවරයන් සමඟ බටහිර ප්‍රතිපත්ති සඳහා මාවත සකසා ඇති අතර එය බටහිරට වඩා අසල්වැසි සහ කලාපීය රටවල් හරහා යන මාවතක් බව ඉර්නා  ප්‍රවෘත්ති ඒජන්සිය වාර්තා කළේය.

ඔහුගේ අදහස් දැක්වීමේදී රයිසි නිතරම අවධාරණය කළේ කලාපයේ අර්බුද සහ ගැටලු සංවාදය තුළින් විසඳන ලෙසයි. විදේශ ප්‍රතිපත්ති ක්ෂේත්‍රයේ වත්මන් පරිපාලනයේ මෙම උපායමාර්ගය රයිසි ජනාධිපති ලෙස වැඩ භාරගැනීමේදී පැහැදිලි විය.

ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය තම අසල්වැසියන් තම 'ඥාතීන්' ලෙස සලකන අතර අසල්වැසියන් සමඟ සබඳතා වර්ධනය කර ගැනීම එහි විදේශ ප්‍රතිපත්තියේ වැදගත්ම සහ ප්‍රමුඛතම ප්‍රමුඛතාවය වන අතර ඔවුන්ගේ ගෞරවය ආරක්ෂා වන අයුරින් ක්‍රියා කිරීමට අවශ්‍ය බව ජනාධිපතිවරයා අවධාරණය කළේය.

ඉරානයේ නව පරිපාලනය සිය කටයුතු ආරම්භ කර දින කිහිපයකට පසු "ඉරාකයට සහයෝගය දැක්වීමේ කලාපීය සමුළුවක්" පැවැත්විණි. මෙම හමුවට රටවල් 9 ක් සහභාගී වී සිටියහ. එයට ඊජිප්තුව, ඉරානය, සෞදි අරාබිය, ජෝර්දානය, කටාර්, එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය, කුවේට්, තුර්කිය සහ ප්‍රංශය සහභාගී වූහ.

අගෝස්තු 28 වෙනිදා බැග්ඩෑඩ් හි පැවති සමුළුවක දී විදේශ ඇමති හුසේන් අමීර් අබ්දුල්ලා පැවසුවේ, "අද අපට අවශ්‍ය වන්නේ වෙන කවරදාටත් වඩා තිරසාර කලාපීය ආරක්‍ෂාවක්" යනුවෙනි. "ආරක්‍ෂාව සාක්‍ෂාත් කර ගත හැක්කේ කලාපීය රටවල් අතර අන්‍යෝන්‍ය විශ්වාසය තුළින් පමණි. මෙය සාක්‍ෂාත් කර ගත හැක්කේ ජාතික හැකියාවන් කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීම, සංවාදය ශක්තිමත් කිරීම සහ විදේශ මැදිහත්වීම් වලින් තොර යහපත් අසල්වැසි ප්‍රතිපත්තියක් තුළින්" යනුවෙන් ඔහු පැවසීය.

තම අසල්වැසියන් හා කලාපය සමඟ ගැඹුරු සහයෝගීතාවයකට ප්‍රමුඛතාවයක් ලබා දෙන බව ඉරානය මෙතෙක් ප්‍රායෝගිකව පෙන්වා දී ඇත.

මැද පෙරදිග කලාපයේ කලාපීය ආරක්‍ෂාව සහ ස්ථාවරභාවය සහ ආරක්‍ෂාව සඳහා නැක්සලම් සමඟ හවුල්කාරිත්වයන් මාවත විවර කරනු ඇත. ඒ අතරම, බටහිර ආසියාවේ, විශේෂයෙන් පර්සියානු ගල්ෆ් කලාපයේ එක්සත් ජනපද සහ යුරෝපීය හමුදා සිටීම අවසන් කිරීමට ඔවුන්ට උදව් කළ හැකිය.

ඉරාකයේ ඉරානයේ සහයෝගිතාවය දැන් කලාපීය සහයෝගීතාවයේ අවධානයට ලක් වී ඇති අතර මෑත වසරවලදී ඉස්ලාමීය ඉරාන ජනරජය සහ ඉරාක ජනරජය අතර වෙළඳාම ඩොලර් බිලියන 12 ඉක්මවා ඇති බව සඳහන් කළ යුතුය. දෙරට අතර දේශසීමා හරස් මාර්ග අටක් සක්‍රීයයි. සියලුම හරස් මාර්ග හරහා වෙළඳ ගනුදෙනු අඛණ්ඩව සිදු කෙරේ. කොරෝනා වෛරසයේ තර්ජනය මධ්‍යයේ වුවද දෙරට අතර ආර්ථික සබඳතා අඛණ්ඩව පවතී.

තවද ඉරාකය පසුගිය වසර කිහිපය තුළ කාර්මික හා ඉංජිනේරු සේවා, ගෑස් සහ විදුලිය අපනයනය කිරීමෙන් ඉරාකයේ ආර්ථික හා වෙළෙඳ සබඳතා වැඩිදියුණු කිරීමට සැලකිය යුතු දායකත්වයක් ලබා දී ඇත. මේ අතර ත්‍රස්තවාදයට එරෙහි සටනේදී ඉස්ලාමීය ජනරජය ඉරාකයට ලබා දිය හැකි සෑම සහයක්ම ලබා දී ඇත.

සාක්ෂි වලින් පෙනී යන්නේ ඉරානය සහ කලාපයේ අනෙකුත් අරාබි රටවල් සබඳතා වැඩිදියුණු කිරීමට කැපවී සිටින බවත් ඔවුන්ගේ දැඩි කැමැත්ත බැග්ඩෑඩ් හි නැවත එක්වීමට හේතු වී ඇති බවත් ය. නිසැකවම, සෑම පැත්තකින්ම කැමැත්තක් තිබේ නම්, එය කලාපීය රටවල් අතර වෙනස්කම් විසඳීම සහ දුක්ගැනවිලි ඉවත් කිරීමේ බලාපොරොත්තුව ප්‍රකාශ කරයි.ඉරාක මැදිහත් වීම තුළින් ඉරාන-සෞදි අරාබියේ සාකච්ඡා නැවත ආරම්භ කිරීම කලාපීය සහයෝගීතාවයේ සාධනීය ලකුණකි.

සමුළුවෙන් පසුව ඉරාකයේ ඉරාන තානාපති රාජ් මස්ජි  නිවේදනය කළේ ඉරානය සහ සෞදි අරාබිය අතර සිව්වන වටයේ සාකච්ඡා පැවැත්වෙන බවයි.

"ඉරාක රජයේ සහයෝගයෙන් අපි සෞදි අරාබිය සමඟ බැග්ඩෑඩ්හිදී සාකච්ඡා වට තුනක් පැවැත්වූ අතර එහි සිව්වන වටය නව ඉරාන පරිපාලනයක් පිහිටුවීමෙන් පසුව පැවැත්වෙනු ඇත," ඔහු පැවසීය

බැග්ඩෑඩ් සමුළුව පැවැත්වීමට පෙර ඉරාන සහ සෞදි බලධාරීන් අතර විධිමත් සාකච්ඡා පැවැත්වීම පිළිබඳව සමපේක්ෂන පැවති නමුත් කෙසේ වෙතත් එය සිදු නොවීය.

කෙසේ වෙතත්, හමුවෙන් දින කිහිපයකට පසු ඉරාන විදේශ ඇමති රූපවාහිනී සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී කියා සිටියේ බැග්ඩෑඩ් සමුළුව අතරතුරදී සෞදි විදේශ ඇමතිවරයා සමඟ කෙටියෙන් කතා කළ බවයි

"මෙම සමුළුවේදී මම සෞදි විදේශ ඇමති සමඟ කතා කළා. සෞදි පාර්ශවය නව පරිපාලනයට සුබ පැතූ අතර ඉරානය සමඟ සබඳතා ආරම්භ කරන බව පැවසුවද සමුළුව අතරතුරදී සෞදි සමඟ කිසිදු සාකච්ඡාවක් පැවැත්වුනේ නැත."

සමහර විශ්ලේෂකයින් විශ්වාස කරන්නේ මෑත වසරවලදී බටහිර (අරාබි රටවල්) විශ්වාස කිරීමට නොහැකි වීම පිළිබඳ අත්දැකීම් රයිසි පරිපාලනයට අසල්වැසි සහ කලාපීය රාජ්‍යයන් සමඟ වඩා හොඳ සබඳතා පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය වීමට එක් හේතුවක් බවයි.

විශේෂයෙන් ඉස්ලාමීය විප්ලවයේ නායක අයතුල්ලා අලි කමේනි මෑතකදී කළ අදහස් දැක්වීමේදී රවුහානි පරිපාලනය බටහිර රටවල් කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීම විවේචනය කළේය (එම ගිවිසුම්වලට ගරු කළ යුතුය).නායක තුමා අගෝස්තු 18 වෙනිදා මෙසේ පැවසීය, "ඔබ බටහිරයන් විශ්වාස කරමින් අපේ කාර්යය ඉටු කළා. ඔබ අසාර්ථකයි. මෙම පාලනය යටතේ බටහිර කෙරෙහි විශ්වාසය වැඩ කරන්නේ නැත. ඔබ බටහිරට දේවල් අතහැර ඇමරිකාව සමඟ සාකච්ඡා කළ සෑම විටම ඔබ අසමත් වී ඇත. "

ප්‍රවීණයන් විශ්වාස කරන්නේ රයිසි පරිපාලනය ජාත්‍යන්තර කටයුතු සහ විදේශ ප්‍රතිපත්තිය පිළිබඳව පසුගිය පාලනයට වඩා වෙනස් මතයක් දරනු ඇති බවයි. එම නිසා රයිසි පරිපාලනය අසල්වැසි රටවල් සහ කලාපය කෙරෙහි වැඩි අවධානයක් යොමු කරමින් චීනය සමඟ වසර 25 ක මූලෝපායික හවුල්කාරිත්වය සහ රුසියාව සමඟ වසර 20 ක පුළුල් සහයෝගීතාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. බ්‍රසීලයේ රයිසි කළමනාකරණය, ඉන්දියාව දකුණු අප්‍රිකාව වැනි නැගී එන බලවතුන්    එහි අවධානය යොමු කිරීමට අපේක්‍ෂා කෙරේ.

https://www.tehrantimes.com/news/464786/Deepening-ties-with-neighbors-a-priority-of-Raisi-s-foreign-policy