සිනමාව යනු සකලවිදයයි... 
ඉරානය යනු යථාර්ථයේ විදයයි, 
චෙරි වල රසය යනු එහි අග්‍ර විදයයි..

Taste of Cherry (1997)

මේක මං කොහෙන් හරි කියවා තියන කතාවක්. එක්තරා ගමක හිටිය තරුණයෙක්. මෙයාට ජීවිතේ දුක්බර, කටුක අත්දැකීම් එකදිගට විඳින්න සිද්දවුණා. සැනසීමක් පේන මානෙක දකින්න ලැබුණෙ නෑ. දවසක් ඔහු ඒ දේවල් වලින් හොඳටම හෙම්බත් වෙලා මේ දුක් වේදනාවන් කොහොම හරි අවසාන කරගන්න හිතුව. එදා ඔහු පාරට බැස්සෙ ජීවිතය නැති කර ගැනීමෙ අරමුණෙන්. මේ ගමේ තිබුණ මහ සුවිසාල වැවක්. වැව පතුලේ තමන්ගෙ ජීවිතය දිය කර හරින්නයි ඔහු හිතුවෙ. 

තරුණයා වැව කිට්ටුවට ආව. වැව් ඉස්මත්තෙ කවුදෝ වයසක මනුස්සයෙක් වාඩි වෙලා උන්න. තරුණයත් ඒ කිට්ටුවෙන්ම ගිහින් වාඩි වුණා. තමන් වින්ද දුක්ගැහැට ගැන පීඩාකාරි සිතුවිලි ඔහුගේ හිත ඇතුලෙ තෙරපෙමින් තිබුණා. "හැම දෙයක්ම ඉක්මණින්ම ඉවර කරගන්න ඕන" ඔහු හිතුව. තරුණය අර වයසක මනුස්සය දිහා බැලුව. එයා තමන්ගෙ පාඩුවේ වාඩි වෙලා උන්න මිසක් මොනවත් කතා කලේ නෑ. තරුණයගේ හිතේ පීඩාකාරී ස්වභාවය උත්සන්න වෙමින් තිබුණා.

"මට ජීවත්වෙලා වැඩක් නෑ. මේක මහ දුක් ගොඩක්"

වයසක මනුස්සය ලඟට ආව තරුණය මහ හයියෙන් කෑගහල කිව්ව. ඒ මනුස්සය ලඟ තිබුණ ගමන් මල්ලක්. කොහෙහරි දුර බැහැරක යන කෙනෙක් වගේ. කිසි කතාවක් නැතුව ගමන් මල්ලට අත දාල එයා වීදුරු කෝප්පයක් අරගත්ත. 

"මට මේකට වතුර ටිකක් පුරවන් එන්න"

එයා කිව්ව. තරුණය ටිකක් වෙලා පුදුමෙන් වගේ බලා හිටිය. මොකක්ද මේ වෙන්නෙ කියල. මෙයාට වතුර පිපාස ඇති කියල හිතල එයා වැවෙන් වතුර ටිකක් කෝප්පෙට අරන් ගෙනත් දුන්න. 

"ඔයා ඕක බොන්න" 

මනුස්සය කිව්ව. තරුණයත් පුදුමෙන් වගේ බලා ඉඳල කෝප්පෙ තිබුණ වතුර ටික බිව්ව.

"මට තව වතුර එකක් අරගෙන එන්න" 

වයසක මනුස්සය කිව්ව. තරුණය ආයෙත් මොකවත් හිතාගන්න බැරුව කෝප්පෙට වතුර එකක් පුරවගෙන ආව. මනුසය ඒ පාර ගමන් මල්ලට අත දාල අරගත්‍ත ලුණු අහුරක්. ඒක අරන් වතුරට දාල හොඳට කලවම් කරා. 

"දැන් මේක බොන්න"

වතුර ටික කටේ තිබ්බ ගමන් තරුණයා ඒ ටික ඔක්කොම කටින් හැලුව.

"අපෝ කටේ තියන්න බෑ ලුණු රහයි"

වයසක මනුස්සය තරුණයගෙ අතින් අල්ලගෙන වැව කිට්ටුවට ආව. 

"දැන් ඔයා මේ වැවෙන් වතුර ටිකක් අරගෙන බොන්න ඕන"

"ඇයි මට මෙහෙම වතුර පොවන්නෙ. මේක මොකක් හරි සෙල්ලමක් ද"

තරුණය ඇහුවෙ තරමක කෝපයෙන්

"මම කියන්නම්. ඉස්සෙල්ල ඔයා වැවෙන් වතුර ටිකක් අරන් බොන්නකො"

තරුණයා වැවෙන් දිය දෝතක් අරන් බිව්ව.

ඉන්පස්සෙ වයසක මනුස්සය ආයෙත් ලුණු අහුරක් අරන් වැවට විසි කරා.

"දැන් ආයෙත් වතාවක් වතුර ටිකක් බීල බලන්න"

තරුණයා ආයෙත් වතාවක් වැවෙන් වතුර අරන් බිව්ව

"වෙනසක් දැනුණද?"

වයසක මනුස්සය ඇහුව.

"නැහැ කිසිම වෙනසක් නෑ"

තරුණයා උත්තර දුන්න.

ඉන්පස්සෙ ඒ වයසක මනුස්සය තරුණයාට මෙහෙම කිව්ව.

"දැන් ඔයාට තේරෙන්න ඇති මම කළේ මොකක්ද කියල. මේ වතුර ටික තමා කෙනෙකුගෙ ජීවිත අවබෝධය. දුක්, කරදර තමා ලුණු අහුර. ජීවිතේ අපි කාටත් මුහුණ දෙන්න වෙන ප්‍රශ්න බොහෝ වෙලාවට එක සමානයි. අපි හැමකෙනෙකුටම උපතින්ම මේ දේවල් උරුමයි. කාටවත් ඒකෙන් ගැලවෙන්න බෑ. ඒත් ඔයා අර වතුර වීදුරුව වගේ පටු සීමාවක හිරවෙලා ජීවිතය දිහා බලන්න පුරුදු වුණොත් ඔයාට හිතේවි මට තමා හැම දෙයක්ම වෙන්නෙ. මම තමා හැම වෙලාවෙම දුක් විඳින්නෙ කියල. ඔයාට ජීවිතේ තිත්ත වේවි. ඔයා ඉක්මණින්ම කළකිරේවි. ඍණාත්මක සිතුවිලි වලින් ඔයා පිරේවි. ඒත් ජීවිතේ ගැන හොඳට අත්දැකීම් ලබපු. ඒවයින් පන්නරය ලබපු මිනිස්සු දන්නව. දුක වේදනාව කාටත් පොදුයි කියල. කඩා වැටුණත් ආපහු නැගීහිටින්න ඒ අය දන්නව. දුක් වේදනා වලට බෑ ඒ අයව විනාශ කරන්න. ඒ නිසා කෙනෙකුගේ ජීවිත පරිමාව විශාල වෙන තරමට ජීවිතේ විඳවමින් නාස්ති කරදැමිය යුතු දෙයක් නොවන බවට අවබෝධය ලැබෙනව. ඉතින් පොඩි වතුර වීදුරුවක් වෙනවද නැත්නම් මහ වැවක් වෙනවද කියන එක ඔයාම තීරණේ කරන්න"

ඉරානයෙ මහා සිනමාකරු අබ්බාස් කියරොස්තාමි ගෙ Taste of Cherry චිත්‍රපටයෙ ඇතුළත් වෙන කතාව මේකම නොවුණත් සිනමාපටයෙ හරය මම අහල තියන මේ කතාව එක්ක සෑහෙන සමාන බවයි මට දැනුණෙ. 1997 දි ප්‍රංශයෙ කාන්ස් සම්මාන උළලෙ Palme d'Or සම්මානයෙන් පිදුම් ලබන Taste of Cherry මෙතෙක් නිමැවුණු හොඳම කලාත්මක බවින් ඉහළම චිත්‍රපට අතර ඉහළින්ම රැඳවෙනව (Palme d'Or දිනුව මුල්ම ඉරාන චිත්‍රපටය Taste of Cherry මතක විදිහට). කියරොස්තාමි බොහෝම අවමවාදී ශෛලියක් භාවිත කරන්නෙ මේ චිත්‍රපටය නිර්මාණය කරද්දි. සීමිත චරිත ප්‍රමාණයක්, එකම දර්ශන තල. එකම Long takes ඇතුළෙ දීර්ඝ සංවාද, මුල මැද අද නැති අසම්පූර්ණ කතාපුවතක් වගේ ස්වල්ප දේවලින් ඔහු මේක නිර්මාණය කර තිබෙන්නෙ. ඒවගේම නිශ්චිත පිටපතක් වත් චිත්‍රපටයට තිබිල නැහැ. ඒ ඒ අවස්ථාවල චරිත අතරෙ හුවමාරු වෙන සංවාද ආශ්‍රයෙනුයි මේ වෙන්නෙ මොකක්ද කියන දෙය නරඹන්නෙකුට වටහගන්න සිද්දවෙන්නෙ. නමුත් මේ කුඩා දේවල් ටිකකින් ඔහු මවන ජීවිත ගැඹුර මහ සුවිසාල එකක්. 

ඉරානයෙ ටෙහෙරාන් නගරයෙ දූවිලි පිරුණු කඳුපාරවල් දිගේ ඔලිව් ගස් අතරින් හුදෙකලාව වාහනය පදවාගෙන යන එක් මිනිසෙක්. ඔහුට මුණගැහෙන අනික් මිනිස්සු අතර ඇති වෙන සංවාද. Taste of Cherry සමන්විත වෙන්නෙ මේවයින්. එකම ප්‍රශ්නය වුණත් මිනිස්සු තම තමන් පැළඳ ඉන්න පාට කණ්නාඩි වලට පේන ආකාරය අනුව විග්‍රහ කරගන්න හැටි මේ චිත්‍රපටයෙන් අපූරුවට දැක ගන්න පුලුවන්. අත්දැකීම් එක්ක දැනුම අවබෝධය ලැබෙන තරමට මනුස්සයෙක් පරිණත බව ලබන්නෙ කොහොමද කියන දේ ඒ ආශ්‍රයෙන් වටහගන්න පුලුවන්. Taste of Cherry කියන්නෙ ඒවගේ වතාවක් නැරඹුව කෙනෙකුට නිකම්ම ආපහු නැගිටල යන්නෙ නැතුව මොකක්ද මම බැලුවෙ කියල තමන්ගෙ පරිකල්පනය මෙහෙයවල හිතන්න පොළඹවන සිනමාවක්. වර්තමානයෙදි වාණිජත්වයම අරමුණු කරගත්ත රසවින්දනාත්මක චිත්‍රපට වැඩියෙන් නිර්මාණය වෙන යුගයක ඒ ජනප්‍රියවාදී සළුපිලි උනා දමල ජීවිතේ ඒ අයුරින්ම දකින්න පොළඹවන Taste of Cherry වගේ කලාත්මක සිනමාපට මේ වෙළඳ ඝෝෂාව ඇතුළෙ සැඟවී යන්න ඉඩ නොතැබිය යුතුයි කියල මම හිතනව.

Where is the friends home? (1987)

පුංචි අහමඩ් දුවගෙන ගියා. එයාට පුලුවන් උපරිම වේගයෙන්. ආපහු හැරී නොබලාම. මොහොතකට වත් නොනැවතී. එයාගෙ අතේ තිබ්බ සටහන් පොතක්. ඒකත් අතින් අරගෙන රළු ගල් පොලව මතින් එයා දිව්ව. වංගු ගැහි ගැහි පාර තවත් ඈතට ඇදුණ. ඒත් අහ්මඩ් ඒ පාර දිගේ දිව්ව. කන්ද උඩින්, ඔලිව් ගස් ගොන්න මැද්දෙන්. නගරය දක්වාම. එයා හොයා යමින් හිටිය ඒ නගරය. එයා හොයා යමින් හිටිය එයාගෙ මිත්‍රයව. ඒත් එයා ඉන්නෙ කොහෙද? මේ නගරෙ එයා ඉන්න බව අහමඩ් දැනගෙන උන්නත් හරියටම කොතනද කියන්න එයා දන්නෙ නෑ. කෙළවරක් නැති ගෙවල්, කඩ වීදි මේව අතරෙ කොතනක හරි එයා ගෙ යාලුව ඉන්නම ඕන. 

ඒත් ඇයි අහමඩ් තමන්ගෙ යාලුව  හොයාගෙන දිව්වෙ? මේතරම් හදිස්සියකින්? යාලුවයි එයයි දෙන්නම හිටියෙ ඉසකෝලෙ එකම පන්තිය‍ෙ. එකලඟ, එහාපැත්ත මෙහා පැත්ත පුටුවල. යාලුවට දෙපාරක්ම ගෙදර වැඩ කරන් එන්න බැරි වුණ නිසා පන්තියෙ ගුරුතුමා එයාට බොහොම තදින් බැණවැදිල තිබ්බ. තුන් වෙනි වතාවටත් ගෙදර වැඩ කරන් ආවෙ නැත්තන් එයාව පන්තියෙන් එළියට දාල තියනව කියල ගුරුතුමා තදින්ම යාලුවට තර්ජනය කළා. ඉතින් එදා වැරදීමකින් එයා යාලුවගෙ සටහන් පොත අරගෙන ඇවිත් කියල අහමඩ් දැක්කෙ සුපුරුදු විදිහට ඉස්කොලෙ ඉවර වෙලා ගෙදර ආවට පස්සෙ. අදත් යාලුවට ගෙදර වැඩ කරන්න වෙන්නෙ නෑ. හෙට නං ගුරුතුමා යාලුවාට හොඳටම බනීවි. එයාට කිව්ව වගේ පන්තියෙන් එලියට දමාවි. එහෙම වෙන්න දෙන්න බෑ. එයා මගෙ යාලුව. මේ දැන්ම කොහොම හරි යාලුවගෙ ගෙදර හොයාගෙන ගිහින් එයාට පොත දෙන්න ඕන. යාලුවගෙ ගෙදර තිබ්බෙ කොයි නගරෙද කියල අහ්මඩ් දැනගෙන හිටියත් ඒ නගරෙ හරියටම කොතනද කියන්න අහ්මඩ් දැනගෙන උන්නෙ නෑ. අනිත් එක එයාගෙ අම්ම එයාට ගෙදරින් එලියට බහින්න දුන්නෙත් නෑ. "ඉස්කෝල වැඩ කරල පාඩුවෙ සෙල්ලමක් කරගෙන ඉන්න" අහමඩ් ගෙ අම්ම එයාට කිව්ව එහෙම. ඒත් අහමඩ්ට නම් කොයි විදිහකටවත් පාඩුවෙ ඉන්න පුලුවන් කමක් තිබ්බෙ නෑ. ඇයි. එයා වැරදිලා එයාගෙ යාලුවගෙ පොත ගෙදර ගෙනාව නිසා අද යාලුවට ගෙදර වැඩ  කරන්න වෙන්නෙ නෑ. හෙට එයාට සිද්ද වෙනව ඒකට දඩුවම් විඳින්න. එහෙම වෙන්න දෙන්න බැ. වටපිට බලල අම්ම ලගපාතක නැති බව සැක හැර දැනගත්ත අහ්මඩ් යාලුවගෙ පොතත් අරගෙන වේගයෙන් දුවන්න පටන් ගත්ත. එයා ඉන්න තැනක් නොදැන. ඒත් කොහොම හරි හොයාගැනීමේ අරමුණෙන්.

අබ්බාස් කිරොස්තාමි ගේ Where is the friends home ? (1987) ඉරාන සිනමාව ලෝකයට හදුන්වාදෙන්න මුල්තැනක් ගත්ත පුරෝගාමී නිර්මාණයක් බව අද හඳුන්වනව. 70, දශකයේ ඉරානය තුළ සිද්ධවුණ දේශපාලන පෙරළියත් එක්ක ඉරාන සිනමාවේත් විප්ලවීය පෙරළියක් සිදුවුණා. යුරෝපයේ ඉතා දියුණු මට්ටමක තිබුණු කලාත්මක සිනමාවෙ අනුප්‍රාණයෙන් ඉරාන සිනමාකරුවන් තම රටේ දේශපාලන සංස්කෘතික වාතාවරණයන් සිනමාවට ගෙන එන්න පටන් ගත්‍ත. අබ්බාස් කිරොස්තාමි එතැනදි ඉතාම වැදගත් කාර්‍යභාරයක් කල සිනමාකරුවෙක් විදිහට හඳුනා ගැනෙනව. ඔහුගෙ Where is the friends home ? චිත්‍රපටය ලොව පුරා සිනමා විචාරකයන්, රසිකයන් අතින් පැසසුමට ලක්වුණා. ඉන්පස්සෙ ඔහු මේ චිත්‍රපටයට මුල් වෙන koker ගම් ප්‍රදේශය පසුබිම් කරගෙන තව සිනමාපට දෙකක් නිර්මාණය කරනව. Life and nothing more (1992), Through the olive trees (1994). මේ චිත්‍රපට ත්‍රිත්වය Koker trialogy නමින් හඳුන්වනව.

අහමඩ් දුවන හැටි බලන් හිටපු වැඩිහිටියෙක් සෑහෙන දොෂාරෝපණයක් කලා. දැන් කාලෙ පොඩි උන්ගෙ නැහැදිච්ච කම් ගැන. උන්ට හොදට ගහල හදන්න ඕන. එතකොටයි උන්ට විනයක් ඇතුව වැඩකරන්න පුරුදුවෙන්නෙ. සිරිත් විරිත් අපේ සංස්කෘතිය මේ දරුවන්ට කියල දෙන්න ඕන. එතකොට තමයි ඒව පවතින්නෙ. ඒකයි මේ වැඩිහිටිය ගෙ අදහස. අහමඩ් දුවන්නෙ මේ ගතානුගතික සීමාවන් කඩාබිඳ ගෙන. හදවතේ නීතිය වෙන කිසිම දේකට වඩා ඉහළ බව කියමින්. තවත් කෙනෙක් වෙනුවෙන් යමක් කරන්න හැකි නම් ඒක ඒ මොහොතෙම කළ යුතු බව කියමින්. අපි අවට සමාජය ලෝකය වඩා යහපත් තැනක් බවට පත්කරන්න අපිට හැකිවෙන්නෙ එහෙමයි. පුංචි දරුවෙක් අපිට කියා දෙන ලොකු කතන්දරේ අන්න ඒකයි.

ඉරානයේ රජයේ සතිය 

සහ ඉමාම් කොමෙයිනි තුමාගේ දේශපාලන දැක්ම

ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයේ "රජයේ සතිය" සෑම වසරකම අගෝස්තු 24 සිට 31 දක්වා සමරනු ලැබේ. මෙම සතිය තුළ රජයේ ක්‍රියාකාරකම් ජනතාවට සහ ප්‍රභූන්ට පැහැදිලි කිරීමට නියමිතය. පරිපාලකවරුන්ගේ අදහස්, ජනතා අදහස් ලබාගෙන ප්‍රවීණයන්ගේ උපදෙස් සැලකිල්ලට ගනිමින්; රජයේ පරිපාලනයේ යම් අඩුපාඩුවක් ඇත්නම් එය නිවැරදි කිරීමට සුදුසු ක්‍රියාමාර්ග ගනු ලබයි. ඉරාන විප්ලවයේ නියමු සහ.සමාජවාදි.දූරදර්ශී දේශපාලන දැක්මක් ගෙනගිය ඉමාම් කොමේනි තුමා තම හදවත දෙවියන් වහන්සේට සම්බන්ධ කළ අතර ඔහුගේ මුළු ජීවිතයම මිනිසුන්ට සේවය කිරීම සදහා කැප කලෝය.

පසුගිය අඟහරුවාදා උදෑසන ඉමාම් කොමෙයිනි තුමා ගේ සොහොන් කොත වෙත ගොස් ඉමාම්ගේ මූලධර්ම සහ ඉස්ලාමීය විප්ලවය කෙරෙහි විශ්වාසය අලුත් කරමින් සිටියදී අයතුල්ලාහ් සෙයිද් රසි ප්‍රාණ පරිත්‍යාගිකයින් සහ විශේෂයෙන් දිවි පිදූ රාජායි සහ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගික බහොනාර් සිහිපත් කළේය.

මෙහිදී ආමන්ත්‍රණය කරමින්, “අපේ උත්තුන්ග යාවජීව  වීරයාගේ දේහය මිහිදන් කල ස්ථානයේ සිට රජයේ සතියේ පළමු දිනයේ රජයේ සාමාජිකයන් ඉදිරියේ ඉමාම් කුමේනි (රලි) තුමා සමඟ ඇති කරගත් මෙම ගිවිසුම (බයිඅත්) ඉතා සුවිශේෂී සහ වටිනා ගිවිසුමක් ලෙස රජය සලකයි. 

ඉමාම් කොමෙයිනි තුමාගේ හදවත සැමවිටම දිව්‍යමය ස්මරණයෙන් පිරී ගිය බව ප්‍රකාශ කළ ජනාධිපතිතුමා, “ඉමාම් කොමෙයිනි  තුමාගේ මුළු ජීවිතයම දෙවියන් වහන්සේට කැප කළ එකක්. අවස්තාවාදීත්වයෙන් තොරව සෑමවිටම අනෙකාගේ දුක හදවතින් ස්පර්ශ කළ උතුම් ආත්මයක්.තම ආත්මයේ තෘප්තිය පතා ජනතාවට සේවය කිරීමට සැදී පැහැදී සිටි  බැවින් එතුමා සමඟ ඇති  කරුණාව ඉතා හොඳ  යයි, ”ඔහු පැවසීය.

මිනිසුන්ට සේවය කිරීමෙන් සර්වබලධාරී දෙවියන් ට සමීප වීමට කිසිදු බාධාවක් නොමැති බවට ඉමාම් රීසා  ගේ පැහැදිලි කිරීම ගැන සඳහන් කරමින්, "අද බොහෝ විදේශිකයන්ගෙන් 'ඔබ මෙහි කරන්නේ කුමක්දැයි' අසනු ලබන අතර ඔවුන් සේවය කිරීමට පැමිණි බව පවසති. නමුත්, .

ඔවුන් කරන්නේ සේවයක් නොව ආත්මාර්ථකාමී බව ඇත්තයි," ආචාර්ය රයිසි පැවසීය.

එහිදී වැඩිදුරටත් අදහස් දැක්වූ ජනාධිපතිවරයා, “මේ අය වැඩ කරන්නේ තමන්ගේ වාසියට, ඇහුවම කියන්නේ තමන්ගේ වාසිය බලාගෙන ඉන්නවා කියලා. ඔවුන් රටට, අපේ ප්‍රතිපත්තියට, අපේ ව්‍යාපාරයට කිසිම දෙයක් කරන්නේ නැහැ, උත්සාහයක්වත් ගන්නේ නැහැ. මේ අනුව, ආත්මාර්ථකාමීත්වය යනු ඔවුන් පිරිනමන සේවාව පිළිබඳ භෞතිකවාදී දැක්ම බව ඔහු පැවසීය.

මහජන සුබසාධන සේවාවක් ලෙස ඔහු විස්තර කළ තවත් සේවාවක් තිබේ, එය දේශප්‍රේමය නිසා කරන සේවයකි. පරාර්ථකාමී සේවය කරන බොහෝ දෙනෙක් ලෝකයේ  සිටිති. මෙම සේවාව මානුෂීය හා මානව කේන්ද්‍රීය දෘෂ්ටිකෝණයකින් ව්‍යුත්පන්න වේ". අයතුල්ලා රයිසි එය පැහැදිලි කළේය.

ඉමාම් කොමෙයිනි තුමා අපට ඉගැන්වූයේ සේවය දෙවියන් වහන්සේට කරන සේවයක් බව, ජනාධිපතිතුමා පැවසුවේ, "මෙම පදනම මත

සියලු ක්‍රියාකාරකම් සහ මුලපිරීම් වල ප්‍රමාද නොවන්න. මක්නිසාද යත් මෙවැනි සේවයක් කවුරු කළත් එය කළ යුත්තේ දෙවියන්ගේ තෘප්තියට පමණක් බැවිනි. මෙම වැදගත් කරුණ ඉමාම් කොමෙයිනි  විසින් ඉස්ලාමීය ඉරානයේ ජනතාවට සහ දේශපාලනඥයන්ට ඉගැන්වූ බව ඔහු සඳහන් කළේය.

ආචාර්ය රයිසි පැවසුවේ, “ඉමාම් කොමෙයිනි තුමා  ගේ මෙම මතය සමාජයේ සියලු ස්ථාරයන් සඳහා දිව යන එකක් බවයි.

සර්වබලධාරී දෙවියන් වෙත ළඟා වීමේ පදනම ලෙස මිනිසුන්ගේ තෘප්තිය ලබා ගැනීම ඉලක්ක කර ගනිමින් සහ සැලකේ. එය ජනතාව තුළ විශේෂයෙන්ම තරුණයන් තුළ තබා ඇති සැබෑ විශ්වාසය වන අතර එය ඉමාම් කොමෙයිනි  තුමාගේ යහපාලන මාර්ගයයි. ජනතාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම, ජනතාව කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීම සහ ජනතාව වෙනුවෙන් රට පාලනය කිරීම සඳහා මෙම පරිපාලනය සිය කාර්යයේ ප්‍රමුඛතාවය ලෙස සලකණු ලබයි.

ඉමාම් කොමෙයිනි තුමා රටේ ආරක්‍ෂාව වෙනුවෙන් ජනතාව සහ තරුණයන් කෙරෙහි විශ්වාසය තැබූ බව පෙන්වා දුන් ජනාධිපතිතුමා, “ඉමාම් තුමා ජනතාව සහ තරුණයන් කෙරෙහි තැබූ විශ්වාසය ඉස්ලාමීය ක්‍රමය ස්ථාවර කළ විප්ලවයට සහ විප්ලවයේ සාර්ථකත්වයට හේතු විය. එබැවින් අපි ඉමාම් කොමේනිගේ මඟ පෙන්වීම අනුගමනය කර අපගේ ක්‍රියාකාරකම් ජනතාව සහ තරුණයින් වෙත යොමු කරමු

එතුමාගේ ජීවිතයේ සහ ඉගැන්වීම්වල තවත් වැදගත් අංගයක් වන යුක්තිය ක්‍රියාත්මක කිරීම ගැන අයතුල්ලා රයිසි සඳහන් කර ඇති අතර, "මෙම මූලධර්මය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා දිවංගත ඉමාම් සමඟ ඇති ගිවිසුම ඉතා වැදගත් යැයි පරිපාලනය සලකන" බව පැවසීය.

"ඉමාම් කොමෙයිනි තුමාගේ සහ තවත් සමහර දේවධර්මවාදීන් අතර වෙනස වන්නේ සමකාලීන මිනිසුන්

සමාජය තුළ ආගම පිළිපැදිය යුතු බව ඔහු විශ්වාස කළේය. රජයට සහ දේශපාලනඥයන්ට මෙය පදනමක් විය යුතු බවද ජනාධිපතිවරයා වැඩිදුරටත් පැහැදිලි කළේය.

ඉමාම් සමග අපගේ අනෙක් ගිවිසුම නම්, ඔහු මෙන්ම, ඉස්ලාම් ද මනුෂ්‍ය සමාජයට විසඳුමක්, සතුට ඇති කරන බවයි.

අපි ඖෂධ ද සලකා බලමු; වෛද්‍ය රයිසි පැවසුවේ එය ප්‍රජාව තුළ නිසි ලෙස ක්‍රියාත්මක කළ යුතු බවයි.

හජ් කාසිම් සුලෙයිමානි වැනි ප්‍රාණ පරිත්‍යාගිකයකු ද මේ දිශාවට ගමන් කර ජනතාවගේ අවධානය දිනාගත් අයෙක් බව පෙන්වා දුන් ජනාධිපතිතුමා, “මහා නායක හිමිපාණන්ගේ අර්ථකථනය අනුව රණශූර සුලෙයිමානි පාසලක් ලෙස සලකන්නේ මේ නිසා” යැයි ද පැවසීය.

"ඉස්ලාමීය විප්ලවයේ ජයග්‍රහණයෙන් පසු, ඉමාම්  ඔහුගේ ඉගැන්වීම් සහ පොත්වල ඉස්ලාමීය යහපාලනය සමාජගත කලේය.

මූලික වශයෙන් යුක්තිය ඉටු කළ හැකි බව ඔහු නිතරම අවධාරණය කළේය. යුක්තිය ස්ථාපිත කළ හැක්කේ යුක්තියට ආදරය කරන මිනිසුන්ට පමණක් බව ඉමාම් අවධාරණය කළේය. එබැවින් ඔහු සැමවිටම අවධාරනය කළේ යුක්තිය සඳහා හොඳම මානව ගුණාංග ඇති සහ විශේෂයෙන් උසස් චරිතයක් ඇති අය  ගැනීමයි කියා අයතුල්ලා රයිසි සඳහන් කළේය.

අද අපට ඉමාම් ගේ මාර්ගය අනුගමනය කිරීමට අවශ්‍ය නම්, අපට වත්මන් ඉස්ලාමීය විප්ලවයේ නායකයා (අයතුල්ලාහ් සෙයිදාලි කමේනි) උදාහරණයක් ලෙස පෙන්වා දුන් ජනාධිපතිතුමා, "ඉමාම් ගේ යුක්තිය ක්‍රියාත්මක කිරීම වැදගත් ලෙස අඔඅ කවදත් සලකනවා. ඒ නිසා අපි හැමෝම සාධාරණ ප්‍රවේශයකට අවධානය යොමු කළ යුතුයි. ඔහු එසේ කීවේය.

මෙම රජයේ සතිය පිළිබඳ විශ්වාසය පළ කරමින් ඔහු කියා සිටියේ දෙවියන්ගේ තෘප්තිය, රාජ්‍ය සේවය සහ යුක්තිය යන ඉතා වැදගත් මූලධර්ම කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම රජයේ සියලුම වැඩසටහන් වලදී නිරීක්ෂණය කරන බවයි.

අපි මෙම දිශාවට පියවරක් තැබුවොත්, ඉමාම් කොමෙයිනි  තුමාගේ සහ දිවි පිදූවන්ගේ පාඩම් මිනිසුන්ගේ තෘප්තිය සහ විශ්වාසය වැඩි කරන මාර්ගය වන මෙම මාවතේ සාර්ථකත්වයට උපකාරී වනු ඇති බවට අපට සැකයක් නැත.

ඉස්ලාමීය රාජ්‍යය කෙරෙහි ජනතාවගේ විශ්වාසය දෙවියන්ගේ ආශිර්වාදයක් වන අතර එය සැමවිටම ආරක්ෂා කළ යුතු සහ දිනෙන් දින වැඩි කළ යුතු විශාල සම්පතක්" යැයි අයතුල්ලා රයිසි පැවසීය.

රජයේ සතිය තුළ සියලුම රාජ්‍ය නායකයින් සහ විධායක ක්‍ෂේත්‍රයේ තම සගයන් දරන වෙහෙස සහ උත්සාහය අගය කළ ජනාධිපතිතුමා මෙම සතියේ රජයේ ක්‍රියාකාරකම් ජනතාව සහ ප්‍රභූවරුන් සඳහා වන බව පැවසීය.

පරිපාලකයින්ගේ සහ ප්‍රභූවරුන්ගේ අදහස්, මහජන අදහස් සහ විශේෂඥ උපදෙස් සැලකිල්ලට ගන්නා අතර විවේචකයන්ගේ විවේචනවලින් අපට ප්‍රතිලාභ ලැබෙනු ඇත," ජනාධිපතිතුමා පැවසීය.

“රජය අන් අයගේ, විශේෂයෙන් ප්‍රභූන්ගේ අදහස් ආශිර්වාදයක් ලෙස සලකන අතර, අපි සැමවිටම අන් අයගේ අදහස් සහ යෝජනා සාදරයෙන් පිළිගනිමු, මන්ද රජයඅපි විශ්වාස කරනවා අප සියල්ලෝම නැවක ගමන් කරනවා වගේ ගමන් කරනවා කියලා. එහි දෝෂයක් ඇත්නම් එහි චලනයට බාධාවක් නොවන අයුරින් එය පිළිසකර කළ යුතු බව වෛද් ය රයිසි අවධාරණය කළේය.

ආසියාවේ වැඩිම ශරීර අවයව බද්ධ කරන 

රට බවට ඉරානය පත්වේ

ලෝකයේ අදවනවිට අවයව බද්ධ  කිරීම වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ප්‍රාතිහාර්යක් බවට පත්ව ඇත. එය මිනිසා ලැබූ  වැදගත් ජයග්‍රහණයක් වන අතර ලොව පුරා වෛද්‍ය මධ්‍යස්ථානවල ප්‍රගතිය සහ හැකියාව පිළිබඳ ලකුණකි. රජයන්, ජනගහනය, වෛද්‍ය ප්‍රජාව සහ සංස්කෘතිය, කලාව සහ මාධ්‍යවලට සම්බන්ධ පුද්ගලයින් සියල්ලන්ටම අවයව පරිත්‍යාග කිරීමේ සංස්කෘතියේ තීරණාත්මක කාර්යභාරයක් ඇත, එය මොළය මිය ගිය පුද්ගලයෙකුගේ නිරෝගී අවයව වලට දිගටම ක්‍රියා කළ හැකි බවට සහතික විය හැකි එකම ක්‍රමයයි. ඉන්ද්‍රියන් බද්ධ කිරීමට අවශ්‍ය පුද්ගලයින්ගේ ජීවිත බේරා ගැනීම, මොළය මිය යාමේ සංසිද්ධිය සහ ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේදී එහි යෙදිය හැකි යෙදුම, රෝගීන් ගණනාවකගේ ගැලවීම සඳහා නව බලාපොරොත්තුවක් ලබා දෙන අතරම, බොහෝ සදාචාරාත්මක, සංස්කෘතික සහ නීතිමය කටයුතුවලට හේතු වී තිබේ.බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රජාවන්ගේ විශ්වාසයන්, සංස්කෘතිය සහ සම්ප්‍රදායන් වැනි බොහෝ සමාජ සාධක හේතුවෙන් අවයව බද්ධ කිරීමේදී සදාචාරාත්මක ගැටළු ඉතා සංකීර්ණ වේ. සජීවී හෝ මළ සිරුරු ප්‍රභවයක ශරීරයෙන් අවයව ඉවත් කිරීමේ සදාචාරාත්මක හා නීතිමය කරුණු, මොළයේ මරණය පිළිබඳ නිර්වචනය, පරිත්‍යාගශීලියාගේ සහ ලබන්නාගේ සදාචාරාත්මක හා නෛතික තත්ත්වයන් සහ ඔවුන් සහ තවත් බොහෝ අය අතර මූල්‍ය සම්බන්ධතා යන සියල්ල තීරණාත්මක කරුණු වේ. අවයව බද්ධ කිරීමේදී. මෙම ගැටළු සඳහා පැහැදිලි විසඳුමක් නොමැති විය හැකි නමුත්, ඒවා විශේෂඥයින් විසින් දැඩි ලෙස සලකා බැලිය යුතුය. ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේ බාධාවන් ක්‍රමානුකූලව ඉවත් කිරීමට සහ ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේ ගැටලු විසඳීමට දරන ප්‍රයත්නයන් මගින් මොළය මිය ගිය රෝගීන් නඩත්තු කිරීමේ පිරිවැය අඩු කිරීමට සහ ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමට අවශ්‍ය රෝගීන් දිරිමත් කිරීමට පමණක් නොව දුරාචාර හා නීති විරෝධී ක්‍රියාකාරකම් වළක්වා ගත හැකිය.

ලොව පුරා වසර 60 කට වැඩි කාලයක් තිස්සේ අවයව බද්ධ කිරීම සාර්ථකව සිදු කර ඇත. ඉරානයේ, සජීවී හෝ මළ සිරුරු ප්‍රභවයකින් අවයව බද්ධ කිරීම සහ බද්ධ කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන තිබීම ඇතුළු අවයව බද්ධ කිරීමේ හොඳ ප්‍රගතියක් මෑත දශක කිහිපය තුළ සිදු වී ඇත. අනෙක් අතට, අධි රුධිර පීඩනය, දියවැඩියාව, තරබාරුකම සහ වකුගඩු රෝග වැනි නිදන්ගත රෝගවල ඉහළ සහ ඉහළ යන සිදුවීම් ඉදිරි වසරවලදී ඉරානයේ අවයව බද්ධ කිරීමේ අවශ්‍යතාවය බෙහෙවින් වැඩි කරනු ඇත, එබැවින් අනාගතය සඳහා සුසංයෝගී සහ ඉලක්කගත සැලසුම් සකස් කළ යුතුය. මෙම නිදන්ගත රෝග බොහෝමයක් අවසානයේ ඉන්ද්‍රියයන් (වකුගඩු, අක්මාව, හෘදය සහ යනාදිය) ක්‍රියා විරහිත වීමට හේතු වන අතර එමඟින් ශාරීරික ආබාධ හෝ මරණය සිදු වේ. ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීම මෙම සංකූලතා සඳහා හොඳම ප්‍රතිකාරයයි 

මොළයේ මරණය ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත්තේ මොළයේ කඳේ  ඇතුළුව මොළයේ සියලුම ක්‍රියාකාරකම් ආපසු හැරවිය නොහැකි ලෙස අහිමි වීමයි. මොළය මිය ගිය පසු හදවත, අක්මාව සහ වකුගඩු වැනි අනෙකුත් අවයව තවමත් ක්‍රියා කරයි, නමුත් ඒවා ක්‍රියාත්මක වන්නේ කෙටි කාලයක් සඳහා පමණි. නවීන ICU (දැඩි සත්කාර ඒකකය) තාක්‍ෂණය අනෙකුත් අවයව දිගු කාලයක් තබා ගැනීමට යම් තරමකට උපකාරී වුවද, මොළය මිය ගිය රෝගීන්ගේ හදවත, වකුගඩු, පෙනහළු සහ අනෙකුත් අවයවවල ආයු කාලය දීර්ඝ කිරීමට ඇත්තේ එක් ක්‍රමයක් පමණි: එනම් ඉන්ද්‍රියයි. පුද්ගලයාගෙන් ඉන්ද්‍රිය අවශ්‍ය රෝගියාට බද්ධ කිරීමයි.

අවයව බද්ධ කිරීමේ හැකියාව ඉතිහාසය පුරා මානව වර්ගයාගේ දිගුකාලීන පැතුමක් වූ අතර අද වෛද්‍ය ලෝකය මෙම අභිලාෂය කරා ළඟා වී ඇත . ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීම චීන, ඉන්දියානු, ඊජිප්තු, බැබිලෝනියානු සහ ඉස්ලාමීය යුගවල ආරම්භයේ සිටම පැවතුනි. 1905 දී Eduard Zirm විසින් සිදු කරන ලද මුල්ම සාර්ථක මානව බද්ධ කිරීමේ සිට , වෛද්‍ය දැනුමේ දියුණුවත් සමඟ අද දක්වා, oocyte සෛල, හදවත, වකුගඩු, පෙනහළු සහ ශරීරයේ බොහෝ පටක හුවමාරු කර බද්ධ කර ඇත. 

ඉරානයේ සාර්ථක ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේ ක්‍රියාවලියට දිගු ඉතිහාසයක් ඇත. ඉරානයේ ජීවත්ව සිටින පුද්ගලයෙකුගෙන් සහ මොළය මිය ගිය රෝගීන්ගෙන් අවයව බද්ධ කිරීම වෛද්‍ය විද්‍යාවේ වේගවත් දියුණුව මගින් සක්‍රීය කරන ලද වර්තන රෝගවලට ප්‍රතිකාර කිරීමේ ඵලදායී ක්‍රමයකි. වකුගඩු බද්ධ කිරීම සඳහා ජීවමාන පරිත්‍යාගශීලීන් භාවිතා කළ හැකිය. කෙසේ වෙතත්, හදවත, පෙනහළු සහ අක්මාව සඳහා සහ කෝනියා පටක සඳහා, මළ සිරුරේ අවයව / පටක බද්ධ කිරීම අවශ්ය වේ. අද වන විට, ඉන්ද්‍රිය හා පටක බද්ධ කිරීමේ ක්ෂේත්‍රයේ දැනුම හා තාක්‍ෂණයේ දියුණුව ඉතා වැදගත් වන අතර  සහ ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීම් පිළිබඳ සදාචාරාත්මක ගැටළු ද කැපී පෙනෙන ලෙස වෙනස් වී ඇති බව සලකන විට බද්ධ කිරීම සම්බන්ධ නව මාතෘකා  සදාචාරාත්මක දාර්ශනිකයන්ගේ අවධානය ආකර්ෂණය කර ඇත; සමාජවල විවිධ සංස්කෘතීන් සහ ආගම් ද සදාචාරාත්මක තීරණ ගැනීම සහ අවයව බද්ධ කිරීම කෙරෙහි විශාල බලපෑමක් ඇති කරයි

ඉරානයේ සාර්ථක අවයව බද්ධ කිරීම වසර හතළිහකට වැඩි ඉතිහාසයක් ඇත වසර ගණනාවකට පෙර සිට ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේ සංකල්පය ස්ථාපිත වූයේ අවයව පරිත්‍යාග කිරීමේ නීතිය අනුගමනය කිරීමෙනි. මෙම මානුෂීය ක්‍රියාව සදාචාරාත්මක කරුණු සහිතව ගොඩනැගීමට බොහෝ උත්සාහයන් ගෙන ඇති නමුත් මොළය මිය ගිය පුද්ගලයින්ගේ සංඛ්‍යාවට සාපේක්ෂව ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග අනුපාතය ඉතා අඩුය. 2017 වසරේ ඉරාන ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග වාර්තාව මත පදනම්ව, වසරකට මොළයේ මරණ 5 සිට 8 දහස දක්වා. ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග කරන්නන් සංඛ්‍යාව 2500 සිට 4000 දක්වා වන අතර සත්‍ය පරිත්‍යාග අනුපාතිකය 808 කි. මීට අමතරව ඔවුන් වාර්තා කර ඇත්තේ රටේ සාමාන්‍ය පවුල්වල කැමැත්තෙහි ප්‍රතිශතය 70% ක් වන අතර බද්ධ කිරීමේ ලැයිස්තුවේ රෝගීන් 25,000 කට වඩා වැඩි බවයි.

ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග සංස්කෘතියක් නොමැතිකම, මොළයේ මරණය ප්‍රමාද වී හඳුනාගැනීම සහ ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේ හැකියාව ඇති විශේෂිත පහසුකම් හෝ පහසුකම් සහිත රෝහල් නොමැතිකම මෙම ක්ෂේත්‍රයේ අභියෝග වේ. කෝමා තත්වයේ මොළයේ ක්‍රියාකාරිත්වය, ශාකමය තත්ත්වය, මොළයේ මරණය සහ ආශ්‍රිත ආබාධ

දරුණු මොළයට හානි වූ රෝගීන්ගේ උද්දීපනය සහ දැනුවත්භාවය පිළිබඳ සත්‍ය සහ විශ්වාසදායක තක්සේරුවක් ඔවුන්ගේ කළමනාකරණය සඳහා ඉතා වැදගත් වේ. දැඩි සත්කාර ප්‍රගතිය දරුණු උග්‍ර මොළයට හානි සහිතව ජීවත්ව සිටින රෝගීන් සංඛ්‍යාව වැඩි කර ඇත

හානියෙන් පසු පළමු දින කිහිපය තුළ රෝගීන්ගෙන් බහුතරයක් කෝමා තත්ත්වයෙන් සුවය ලැබුවද, අනෙක් අය වැඩි කාලයක් ගත වන අතර කෝමා, නිදන්ගත කෝමා (ඉතා දුර්ලභ), අගුලු දමා ඇති සින්ඩ්‍රෝමය, ශාකමය තත්ත්වය (අවම වශයෙන් සවිඥානක) වැනි විවිධ අවධීන් හරහා ගමන් කරනු කෝමා යනු උද්දීපනයක් නොමැතිකම සහ ඒ අනුව විඥානය ද වර්ගීකරණය කර ඇත: කෝමා යනු රෝගියා ඇස් වසාගෙන සිටින, අවදි කළ නොහැකි සහ තමන් ගැන හෝ තම වටපිටාව ගැන අවබෝධයක් නොමැති ප්‍රතිචාර නොදක්වන තත්වයකි. කෝමා තත්වයේ සිටින රෝගීන්ගේ ස්වයංසිද්ධ අවදියේ සහ ඇස් විවෘත කිරීමේ කාල පරිච්ඡේදයන් උත්තේජනය කිරීමෙන් සිදු නොවේ. 

ශාකමය තත්වයක සිටින රෝගීන් අවදියෙන් සිටින නමුත් තමන් ගැන හෝ තමන් අවට පරිසරය ගැන නොදැන සිටිති .ස්ථීර ශාකමය තත්වයක් යනු උග්‍ර කම්පන සහගත හෝ කම්පන නොවන මොළයේ තුවාලයකින් පසු මාසයක් හෝ ඊට වැඩි කාලයක් ඉතිරි වන ශාකමය තත්වයක් ලෙස අර්ථ දක්වා ඇති අතර එය ආපසු හැරවිය නොහැකි බව අනුමාන නොකරයි. ස්ථිර ශාකමය තත්වයක් ආපසු හැරවිය නොහැකි ය. ශාකමය තත්ත්වයෙන් පෙළෙන රෝගීන් තුළ, මොළයේ කඳ සාමාන්‍යයෙන් ඉතිරි වන අතර මස්තිෂ්ක අර්ධගෝල දෙකෙහිම අළු සහ සුදු කරුණු පුළුල් ලෙස හා දැඩි ලෙස හානි වේ. සමස්තයක් වශයෙන්, ශාකමය තත්වයක සිටින රෝගීන්ගේ බාහික පරිවෘත්තීය සාමාන්‍ය අගයන් වලින් 40-50% කි. ස්ථිර ශාකමය තත්වයකදී (කම්පනයට ලක් නොවන මාස 3කට පසු හෝ කම්පන සහගත මොළයේ හානියෙන් වසරකට පසුව), මොළයේ පරිවෘත්තීය අගයන් සාමාන්‍ය අගයන් පරාසයෙන් 30-40% දක්වා පහත වැටේ

රෝගියාගේ මරණය ලෙස මොළයේ මරණය පිළිබඳ සංකල්පය බොහෝ දුරට පිළිගෙන ඇත. බොහෝ රටවල් මොළයේ මරණය හඳුනා ගැනීම සඳහා නිර්දේශ ලබා දී ඇත, නමුත් රෝග විනිශ්චය නිර්ණායක රටින් රටට වෙනස් වේ  සමහරක් මොළයේ කඳේ මරණය මත පමණක් රඳා පවතී , අනෙක් අයට මොළයේ කඳෙන් සමන්විත මුළු මොළයේම මරණය අවශ්‍ය වේ  එසේ වුවද, මොළයේ මරණය පිළිබඳ සායනික තක්සේරු කිරීම් සමාන වේ: මොළයේ සියලුම ප්‍රත්‍යාවර්ත අහිමි වීම සහ නොකඩවා කෝමා තත්වයේ සිටින රෝගියෙකු තුළ අඛණ්ඩ apnea ප්‍රදර්ශනය කිරීම අවශ්‍ය වේ 

ඉස්ලාමීය සම්මන්ත්‍රණ සංවිධානයේ ඉස්ලාමීය ෆික් ඇකඩමි සහ මුස්ලිම් වර්ල්ඩ් ලීගය, උතුරු ඇමරිකාවේ ඉස්ලාමීය වෛද්‍ය සංගමය සහ අනෙකුත් ඇදහිලි වලින් සමන්විත බොහෝ වෛද්‍ය සංවිධාන සහ මුස්ලිම් විද්වතුන් විසින් මොළයේ මරණය සැබෑ මරණය නියෝජනය කරන බව පිළිගෙන ඇති බව ඔවුහු නිදර්ශනය කළහ. මෙම ප්‍රතිවිරෝධය මොළයේ මරණය පිළිබඳ සංවාදයට සංකල්පීය අනුකූලතාවයක් ගෙන දෙනවා පමණක් නොව, එය ප්‍රායෝගික ඇඟවුම් ද ඇත. එසේම, කලින් මොළයේ මරණය ජීව විද්‍යාත්මක යථාර්ථය මත පදනම් නොවූ සමාජ ගොඩනැගීමක් ලෙස හඳුනාගෙන ඇති බවත්, ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග කරන්නන් සහ ලබන්නන් යන දෙඅංශයටම වඩා හොඳින් සහාය විය හැකි ආකාරයෙන් සමාජ ගොඩනැගීම වෙනස් කිරීමේ සම්භාවිතාව ඔවුන් විසින් නිරූපණය කරන ලදී

මොළයේ මරණය හැර වෙනත් ආබාධ සහිත විඥානයේ තත්වයන් පිළිබඳ සාකච්ඡාව අවකල රෝග විනිශ්චය කිරීමේ අරමුණ සඳහා පමණක් බව අපි අවධාරණය කරමු. මරණය තීරණය කිරීම සහ අවයව පරිත්‍යාග කිරීම අදාළ වන්නේ මොළයේ මරණයට මිස අදාළ තත්වයන්ට නොවේ.

කෝමා, වෘක්ෂලතා තත්ත්වය, මොළයේ මරණය සහ ඒ ආශ්‍රිත ආබාධ ඇතුළු උග්‍ර මොළයේ ආබාධයකින් පසු විවිධ අවස්ථාවන්හිදී රෝගියෙකුගේ ලක්ෂණ වගුව 2 හි සාරාංශ කර ඇත. මෙම ලක්ෂණ සෑම රෝගියෙකු තුළම දක්නට නොලැබේ .පරිත්‍යාගශීලියෙකුගෙන් සහ මොළය මරණයට පත්වන පරිත්‍යාගකරුවෙකුගෙන් අවයව බද්ධ කිරීම පිළිබඳ දළ විශ්ලේෂණය

සජීවී පරිත්‍යාගශීලි බද්ධ කිරීම යනු සජීවී පුද්ගලයෙකුගේ අවයවයක් හෝ පටකයක් ඉවත් කර, ඉන්ද්‍රිය තවදුරටත් නිවැරදිව ක්‍රියා නොකරන වෙනත් පුද්ගලයෙකුගේ ශල්‍යකර්ම ක්‍රියාවලියකි. බද්ධ කිරීම සඳහා අවයව සඳහා වැඩිවන අවශ්‍යතාවය සහ ප්‍රවේශ විය හැකි මියගිය පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ අවයව හිඟකම හේතුවෙන් මියගිය අවයව පරිත්‍යාග කිරීම සඳහා ආදේශකයක් ලෙස සජීවී-ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාගයේ කීර්තිය මෑත වසරවල කැපී පෙනෙන ලෙස ඉහළ ගොස් ඇත. පුද්ගලයන්ට තම වකුගඩු දෙකෙන් එකක් පරිත්‍යාග කළ හැකි අතර ඉතිරි වකුගඩුවට වැදගත් කාර්යයන් ඉටු කිරීමට හැකි වේ. සජීවී-පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ ක්‍රියා පටිපාටියේ වඩාත් සුලභ ආකාරය වන්නේ සජීවී-වකුගඩු පරිත්‍යාග කිරීමයි. මීට අමතරව, ජීවතුන් අතර සිටින පරිත්‍යාගශීලීන්ට තම අක්මාවෙන් කොටසක් පරිත්‍යාග කළ හැකි අතර ඉතිරි අක්මාව සාමාන්‍ය පරිදි ක්‍රියා කරන අතරම නැවත එහි මුල් ප්‍රමාණයට වර්ධනය වේ. සජීවී පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ ඉන්ද්‍රිය ක්‍රියා පටිපාටි වකුගඩු සහ අක්මාවට පමණක් සීමා නොවේ (සජීවී පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ අවයව බද්ධ කිරීමේ වඩාත් සුලභ ප්‍රභේද) සහ ජීවත්වන පුද්ගලයින්ට බද්ධ කිරීම සඳහා රුධිරය, සම සහ ඇටමිදුළු වැනි පටක ද පරිත්‍යාග කළ හැකිය.

මොළයේ මරණය රෝහලේදී තීරණය කරනු ලබන්නේ මොළයේ මරණය තීරණය කිරීමට වරප්‍රසාද ලත් එක් වෛද්‍යවරයකු හෝ කිහිප දෙනෙකු විසින් වන අතර ඔවුන් බද්ධ කිරීමේ කණ්ඩායම සමඟ සම්බන්ධ නොවේ [4]. මොළයේ මරණයට විවිධ හේතු ඇතුළත් වන්නේ මස්තිෂ්ක වාහිනී තුවාල (උදාහරණයක් ලෙස, ආඝාතය හෝ aneurysm), මොළයේ කම්පනය (මෝටර් වාහන අනතුරක් නිසා ඇති වූ දරුණු හිස තුවාල, වෙඩි වැදීමෙන් තුවාල, වැටීම හෝ හිසට පහරක් වැනි), anoxia ( දියේ ගිලීමකදී හෝ හෘදයාබාධයකින් රෝගියා පණ ගැන්වී ඇත, නමුත් මොළයට රුධිර ප්‍රවාහය/ඔක්සිජන් හිඟවීම මොළයේ මරණයට හේතු වීමට පෙර නොවේ) සහ මොළයේ ගෙඩි. ඉහත සඳහන් කළ හේතු ප්‍රධාන හේතු කිහිපයක් වේ, නමුත් මොළය මිය යාමට තවත් හේතු තිබේ.

සජීවී අවයව පරිත්‍යාග කරන්නන් පිළිබඳ දිගුකාලීන පසු විපරම් තොරතුරු සීමා කර ඇති අතර අධ්‍යයන අර්ධ වේ. සාමාන්‍යයෙන්, ප්‍රවේශ විය හැකි තොරතුරු පෙන්නුම් කරන්නේ අවයව පරිත්‍යාග කරන්නන් දිගු කාලීනව ඉතා හොඳින් කටයුතු කරන බවයි. සජීවී පරිත්‍යාගයෙන් පසු කෙටි හා දිගු කාලීන අවදානම් පසු විපරම් කිරීම දැනුවත් කැමැත්තට විශ්වාසයෙන් සහාය වීමට සහ ජීවන පරිත්‍යාගය කෙරෙහි මහජන විශ්වාසය ලබා දීමට වැදගත් වේ

ඉන්ද්‍රියයක් පරිත්‍යාග කිරීමෙන් පසු ඍණාත්මක මානසික ගැටලු ද ඇති විය හැක. පරිත්යාගශීලියාට සහ/හෝ ලබන්නාට ශල්යකර්ම සංකූලතා ඇති විය හැක. බද්ධ කළ ඉන්ද්‍රිය වහාම ක්‍රියා නොකරනු ඇත. එය කිසිසේත්ම ක්‍රියාත්මක නොවන අවස්ථාද ඇත. ශල්‍යකර්මයෙන් පසු පරිත්‍යාගශීලීන්ට කනස්සල්ල, දුක, කෝපය හෝ අමනාපය දැනිය හැකිය. ජීවී පරිත්‍යාගශීලීන් ඉන්ද්‍රියයක් පරිත්‍යාග කිරීමට කැමැත්ත පළ කිරීමට පෙර එහි ඇති කායික හා මානසික අවදානම් පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම වැදගත් වේ. පරිත්‍යාගයේ වර්ගය අනුව, ජීව අවයව පරිත්‍යාග කිරීම හා සම්බන්ධ දන්නා සෞඛ්‍ය අවදානම් වෙනස් වේ. අවදානම් අඩු කිරීමට පරිත්‍යාග කරන්නාට සහ ලබන්නාට පරිත්‍යාග කිරීමට ඔවුන්ගේ සුදුසුකම් සහතික කිරීම සඳහා පුළුල් පරීක්‍ෂණයක් අවශ්‍ය වේ.

දැනට ලෝකයේ මිලියනයකට අධික ජනතාවක් ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේ ප්‍රතිකාරයෙන් ප්‍රතිලාභ ලබන අතර, මෙම රෝගීන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් වසර 25 කට වැඩි කාලයක් ජීවත් වී ඇත .මොළය මිය ගිය රෝගීන් බද්ධ කිරීමේ වැදගත් කරුණ වන්නේ අවයව බද්ධ කිරීමේ ස්වර්ණමය කාලයයි. අවයව බද්ධ කිරීම සඳහා ස්වර්ණමය කාලය පැය කිහිපයක් සිට දින කිහිපයක් පමණි - විවිධ අවයව සඳහා නිශ්චිත කාලසීමාව වෙනස් වේ. ඉන්ද්‍රිය දායක කාඩ්පතක් නොමැති මොළය මිය ගිය රෝගියෙකුගේ පවුලේ සාමාජිකයින්ගෙන් පරිත්‍යාග කැමැත්ත ලබා ගැනීමේ අවශ්‍යතාවය ඉරානයේ ක්‍රියාවලිය පහසු කර ඇත. බොහෝ අවස්ථා වලදී, පවුල් පහසුවෙන් අවයව පරිත්‍යාග කිරීමට කැමැත්ත නොදක්වන අතර, ඔවුන්ගේ ගැටළු තෘප්තිමත් කිරීමේ ක්‍රියාවලියට සමහර විට දින හතරක් දක්වා ගත විය හැකි අතර, එම කාලය තුළ පෙනහළු ඇතුළු සමහර වැදගත් අවයව පරිත්‍යාග කිරීමේ ස්වර්ණමය කාලය අතුරුදහන් වේ. කෙසේ වෙතත්, දියුණු හෘදය සහ අක්මාව අකර්මණ්‍ය වීම සහ ඒ හා සමාන රෝගීන්ගේ පැවැත්ම සඳහා ඇති එකම අවස්ථාව ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමයි. දැනට, හදවත, වකුගඩු, අක්මාව, ඇට මිදුළු, පෙනහළු සහ අනෙකුත් අවයව/පටක සඳහා මධ්‍යස්ථාන වැනි බොහෝ අවයව බද්ධ කිරීමේ මධ්‍යස්ථාන ඉරානයේ ක්‍රියාකාරී වේ.

අවයව බද්ධ කිරීම වෛද්‍ය ආචාර ධර්ම ක්ෂේත්‍රයේ වැදගත් මාතෘකාවක් වන අතර එය වර්තමානයේ බොහෝ රටවල බහුලව දක්නට ලැබේ විවිධ සාධක නිසා අවයව බද්ධ කිරීමේදී සදාචාරාත්මක ගැටළු ඉතා සංකීර්ණ වේ. සමාජයේ පවතින මත සංස්කෘතිය සහ සම්ප්‍රදායන් මෙම සාධක අතර වන අතර, එය වෛද්‍ය ආචාර ධර්ම පිළිබඳ විද්‍යාත්මක සාකච්ඡාව සහ එනීතිමය සාකච්ඡාව සමඟ දැකිය යුතුය.

ඥාතියෙකු හෝ ඥාතියෙකු නොවන ජීවියෙකුගෙන් අවයවයක් ඉවත් කිරීමේ සදාචාරාත්මක සහ නීතිමය කරුණු, අවයව පරිත්‍යාග කිරීමේ කැමැත්ත සහ එය ලබා ගන්නේ කෙසේද, යුක්තිය සහ සම්පත් වෙන් කිරීම, පරිත්‍යාගශීලීන්ගේ සහ ලබන්නන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකම්, අවයව සැකසීමේදී සදාචාරාත්මක ප්‍රමිතීන් පිළිපැදීම මොළය මිය ගිය රෝගීන්, මොළය මිය යන වේලාවන් සහ ජනවරම පිළිබඳ ගැටළු සියල්ලම අවයව බද්ධ කිරීමේ සදාචාරාත්මක ගැටළු සඳහා දොරටුවක් පමණි. තවද, පර්යේෂණ සහ නව බද්ධ කිරීමේ තාක්ෂණයන් පැමිණීම ද අවධානය ආකර්ෂණය කරයි

 ඉරානයේ සංස්කෘතිය, විශ්වාසයන් සහ නීති සමඟ. ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජය, ඉස්ලාම් ක්ෂේත්‍රයේ හෝ වෛද්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ, ඉස්ලාමීය ලෝකයේ සහ විශේෂයෙන් කලාපයේ වැදගත් සහ බලගතු රටක් වන බැවින්, ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීම හා සම්බන්ධ ඉරානයේ සදාචාරාත්මක සලකා බැලීම් පිළිබඳ පුළුල් සමාලෝචනයක් අවශ්‍ය වේ. විශේෂයෙන් නවීන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ පර්යේෂණ සහ තාක්ෂණික පහසුකම් නව තාක්‍ෂණ භාවිතය අවශ්‍ය වේ. මෙම සමාලෝචනය ආචාරධර්ම සංග්‍රහයන් පැහැදිලි කිරීමට සහ සමහර නීතිමය ගැටළු පැහැදිලි කිරීමට මෙන්ම ඉරාන ඉස්ලාමීය ජනරජයේ අදහස් ජාත්‍යන්තර සමාජවලට ලබා දීමට ද උපකාරී වේ..

ඕනෑම සදාචාරාත්මක තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලියකදී, මූලධර්ම හතරක් කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ යුතුය: ස්වාධිපත්‍යය, ප්‍රතිලාභය, අනිසිභාවය සහ යුක්තිය සඳහා ගරු කිරීම.

ජීවමාන පරිත්‍යාගශීලියෙකුගෙන් බද්ධ කිරීමක් ලබා ගැනීම, දැනුවත් කැමැත්ත ලබා ගැනීම, ද්‍රව්‍යමය ලාභ වළක්වා ගැනීම, පරිත්‍යාගශීලියාට සිදුවිය හැකි තුවාල හා හානි සඳහා වන්දි ගෙවන්නේ කෙසේද යන්න තක්සේරු කිරීම, ළමුන්ගෙන් සහ මානසික ආබාධ සහිත පුද්ගලයින්ගෙන් අවයව ලබා ගන්නේ කෙසේද යන්න තීරණය කිරීම, ලබන්නා තෝරා ගැනීමේ කොන්දේසි, සහ ඉන්ද්‍රිය සහ පටක බැංකු නිර්මාණය කිරීම සඳහා වන සදාචාරාත්මක මාර්ගෝපදේශ වඩාත් වැදගත් සදාචාරාත්මක ගැටළු වේ.

ඉන්ද්‍රිය හා පටක ඌනතාවය පිළිබඳ ගැටලුව විසඳීම සහ සදාචාරාත්මක ප්‍රමිතීන් කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීමේ අවශ්‍යතාවය ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේ එක් අභියෝගයක් වන අතර එය රටේ අවයව පරිත්‍යාග කිරීමේ ක්‍රමය වෙනස් කිරීමෙන් විසඳිය හැකි අතර එමඟින් එක් එක් පුද්ගලයා තීරණය කළ යුතුය. අවයව පරිත්යාගශීලියෙකු වනු ඇත. පුද්ගලයෙකුට තම ජීවිත කාලය තුළ ඕනෑම අවස්ථාවක පරිත්යාග කිරීමට ආශාවක් නොමැති නම්, ඔවුන් "නොවන අවයව පරිත්යාග කාඩ්පතක්" ගත යුතුය. මිය යන අවස්ථාවේ කාඩ්පතෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ ඔවුන් පරිත්‍යාග කිරීමට අකමැති බවයි, මේ අනුව, සමහර විට ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග කිරීමට ප්‍රතිරෝධයක් ඇති කරන තීරණාත්මක අවස්ථාවන්හිදී සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතිය ඥාතීන්ගෙන් කැමැත්ත ලබා ගැනීම අවශ්‍ය නොවේ අනෙක් අතට, මොළය මිය යාමේදී කැමැත්ත ලබා ගැනීම පිළිබඳව සමාජයේ පොදු අධ්‍යාපනය වැඩි කිරීම සහ මියගිය අයගේ ඥාතීන් සමඟ කතා කිරීමට දැනුමැති පළපුරුදු පුද්ගලයින් භාවිතා කිරීම ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග කිරීම දිරිමත් කිරීමට මෙන්ම අවයව බද්ධ කිරීමේ ක්‍රියාවලියට පහසුකම් සැලසීම. නීතිමය උපක්‍රම සැපයීමෙන් සහ පුද්ගලයාගේ ආගමික විශ්වාසයන් සැලකිල්ලට ගනිමින් සමාජයේ අවයව ඌනතාවය පිළිබඳ ගැටලුවට සුදුසු විසඳුම් සියල්ල වේ.

ළමුන් තුළ බද්ධ කිරීම (ලබන්නා හෝ පරිත්‍යාගශීලියා ලෙස) ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමේදී විශේෂයෙන් වැදගත් සදාචාරාත්මක ගැටලුවකි  අරමේෂ් සහ අල්. 2006 දී ඉරානයේ දී ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාගශීලීන් ලෙස ළමුන් භාවිතා කිරීමේ සදාචාරාත්මක කරුණු විමර්ශනය කරන ලදී  මෙම සමාලෝචනයේදී, කතුවරුන් විශ්වාස කළේ දරුවන් ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාගශීලීන් ලෙස භාවිතා කිරීම සම්බන්ධයෙන් කිසිඳු ආචාරධර්ම ප්‍රවීණයන් එකඟ නොවූ අතර, එය අවසර දිය යුත්තේ පරිත්‍යාග කිරීම සඳහා වෙනත් පරිත්‍යාගශීලියෙකු වෙත ප්‍රවේශය නොමැතිකම සහ ශල්‍යකර්මයේ අඩු අවදානම වැනි ඇතැම් කොන්දේසි යටතේ පමණි. දරුවා සඳහා. මේ අතර, සදාචාරාත්මක බලධාරීන් විසින් අනුමත කරන ලද දැනුවත් කැමැත්තෙහි පූර්ව කොන්දේසිය ද අනිවාර්ය වේ. විශේෂ තත්වයන් යටතේ ළමුන්ගෙන් බද්ධ කිරීමේ අවසරය තිබේ.

පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ඉරානයේ අවයව පරිත්‍යාග කිරීම විශාල ලෙස දියුණු වී ඇතත්, මෙම දියුණුව රටේ සෑම ප්‍රදේශයකම සමාන නොවේ. නිදසුනක් වශයෙන්, මෑත වසරවලදී මළ සිරුරු වලින් අවයව පරිත්‍යාග කිරීම පිළිබඳ මහජන මතය වැඩිදියුණු වී ඇතත්, ඉරානයේ සමහර පළාත්වල මෙම ප්‍රදේශයේ පවුල් තෘප්තිමත් මට්ටම තවමත් අඩු මට්ටමක පවතින අතර මොළය මිය ගිය දායකයෙකුගෙන් රෝගීන්ගේ අවයව බද්ධ කිරීම ගැටළු සහගත වේ. ජාතික ක්‍රමයක් නොමැතිකම නිසා පළාත් අවයව පරිත්‍යාග කිරීමේ සංස්කෘතියක් සංවිධානය කිරීම සහ බද්ධ කිරීම සඳහා නිසි ජාතික ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කිරීම මගින් සියලුම පුද්ගලයින්ට බද්ධ කිරීමේ සේවාවන් සඳහා ප්‍රවේශය සහතික කිරීම සහ පහසුකම් සැලසිය හැක.ඉරානයේ වකුගඩු බද්ධ කිරීම සඳහා මධ්‍යස්ථාන රාශියක් තිබුණද, අනෙකුත් අවයව බද්ධ කිරීම් සඳහා අවශ්‍ය පහසුකම් සහිත මධ්‍යස්ථාන එතරම් නොමැත.

පැහැදිලිවම, මෙය සිදු කිරීම සඳහා, සක්‍රිය අවයව බද්ධ කිරීමේ පද්ධතියක්, ප්‍රමාණවත් අරමුදල් සහ විශේෂඥ හා කාර්යක්ෂම මානව මූලාශ්‍රයක් ඇතුළුව සුදුසු යටිතල පහසුකම් නිර්මාණය කිරීම අවශ්‍ය වේ. මෙම මධ්‍යස්ථාන සංවර්ධනය කිරීම සහ සහයෝගීතාවය, ඒවා අතර තරඟය නොව, ඉරානයේ බද්ධ කිරීමේ ගුණාත්මකභාවය සහ ප්‍රමාණය වැඩි කිරීමට උපකාරී වේ. මෙම සෞඛ්‍ය සේවාව සඳහා රෝගීන්ගේ වැඩිවන අවශ්‍යතාවයට සාර්ථකව මුහුණ දීම සඳහා බද්ධ කිරීම සංවර්ධනය කිරීම සඳහා එයට අදාළ විවිධ ක්ෂේත්‍රවල, විශේෂයෙන් වෛද්‍යවරුන්, හෙදියන්, සමාජ සේවකයින් යනාදී ප්‍රමාණවත් මානව සම්පත් පුහුණු කිරීම අවශ්‍ය වේ. 

අවයව බද්ධ කිරීම වෛද්‍ය විද්‍යාවේ නව ගැටළු වලින් එකකි. එය වැදගත් ජයග්‍රහණයක් වන අතර වෛද්‍ය මධ්‍යස්ථානවල වැඩිදියුණු කිරීමේ සහ හැකියාවේ සලකුණකි. මොළය මිය යාමේ සංසිද්ධිය සහ අවයව බද්ධ කිරීමේදී එය භාවිතා කිරීමේ හැකියාව, රෝගීන් ගණනාවක් බේරා ගැනීම සඳහා නව හැකියාවන් නිර්මාණය කරන අතරම, සදාචාරාත්මක, සංස්කෘතික හා නීතිමය ගැටළු ගණනාවකට හේතු වී තිබේ. මොළය මිය ගිය රෝගීන් තබා ගැනීමේ අධික පිරිවැය හා සම්බන්ධ ගැටලු විසඳීමට සහ ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීමට අවශ්‍ය රෝගීන් දිරිමත් කිරීමට මොළයේ මරණය සහ බද්ධ කිරීම පිළිබඳ නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම අවශ්‍ය බව පෙනේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, ඉන්ද්‍රිය බද්ධ කිරීම, මොළය මිය යාම සහ අවයව පරිත්‍යාග කිරීම සඳහා ඇති බාධා නිසා, වෛද්‍ය, සදාචාරාත්මක, නීතිමය සහ අධිකරණමය දෘෂ්ටි කෝණයකින් ප්‍රශ්න හොඳින් පරීක්ෂා කිරීම අවශ්‍ය වේ. මෙම විභාග ප්‍රයත්නයන් වෛද්‍ය ප්‍රජාවගේ, ආයතනවල, සංවිධානවල සහ අදාළ පද්ධතිවල නිසි සහයෝගීතාවය සමඟ සම්බන්ධ වේ. ඉරානයේ අවයව බද්ධ කිරීමේ සංවිධාන, විශේෂයෙන් ප්‍රජා-පාදක සංවිධාන, රාජ්‍ය, පොදු, වෛද්‍ය සහ පර්යේෂණ ප්‍රයත්නයන් සමඟ ඒකාබද්ධව, බද්ධ කිරීමේ සහ පරිත්‍යාග සංස්කෘතියක් ප්‍රවර්ධනය කළ හැකි අතර, බද්ධ කිරීම අවශ්‍ය රෝගීන්ට උපකාර කිරීම සඳහා ජාතික ප්‍රයත්නයක් නිෂ්පාදනය කළ හැකිය. මේ ආකාරයෙන්, මාධ්‍ය, සංස්කෘතික වශයෙන් බලගතු පුද්ගලයන් සහ කලාව යන සියල්ලටම වටිනා කාර්යභාරයක් ඉටු කළ හැකි අතර, නිසි තොරතුරු සමඟ සහයෝගයෙන්, ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග කිරීම තම බුද්ධිමය, සමාජ මතයන්ට එරෙහිව තහනම් කිරීමක් ලෙස නොසලකන සවිඥානක මට්ටමකින් යුත් සමාජයක් ඇති කළ හැකිය. මිනිසා ගැඹුරින් විශ්වාස කරන්නේ “ඉන්ද්‍රිය පරිත්‍යාග කිරීම ජීවිතයේ තෑග්ගක් බවයි

ආශුරා ඛේදවාචකය  

'අමරණීය' 

ලෙසින් පුළුල් තිරයට 

"මේ ලෝකයෙ තියන ඉක්මණින්ම කැඩිල බිඳිල යන ස්වභාවය හින්ද කොයි වෙලාවක වත් අධෛර්‍යමත් වෙන්න එපා. හැමදේම එහෙම තමයි, කැඩිල බිඳිල යනව. මේ බිඳවැටෙන හැම දෙයක්ම  ආපහු ගොඩනගන්න පුලුවන්. හැබැයි ගොඩක් දෙනා කියනව වගේ කාලයත් එක්ක නෙමෙයි. යමක් ගොඩනඟාගන්න තියන ඇත්ත අරමුණ එක්කයි. ඒ හින්ද යන්න, කැපවීමෙන් ආදරේ කරන්න, උපරිමයෙන් කරන්න. බිඳවැටුණු ලොකය අඳුරේ මග බලා ඉන්නව ඔයාගෙන් ආලෝකමත් වෙන තුරු"

ඒ අපේ සදාදරනීය අමරනීය ඉමාම් හුසෙයින් තුමානන් ලොවට නොකියා කියූ කතාවයි. 

ප්‍රකට අධ්‍යක්ෂකවරයෙකු  සහ ලේඛකයෙකු වන Davud Mirbaqeri විසින් ආශුරා ඛේදවාචකය තාත්විකව ඒ ආකාරයෙන්ම ලොවට ආවරණය කරනු පිණිස වැඩියෙන්ම අලෙවි වන "The Immortal" නවකතාවේ තිර අනුවර්තනයක් ලියයි

මෙතුමාගේ, Imam Ali (AS) සහ Mokhtarnameh  වැනි ආගමික රූපවාහිනී කතා මාලා වඩාත් ප්‍රසිද්ධය; දෙවැන්න වූයේ ඉමාම් හුසෙයින්ගේ  ඝාතකයන්ගේ සැබෑ මුහුණත ලොවට එලෙසින්ම ප්‍රදර්ශනය සඳහා  ආෂුරා හි සිදුවීම් මොක්තාර් සකාෆි විසින් සංවිධානය කරන ලදී.

Sadeq Karamyar විසින් රචනා කරන ලද "The Immortal" සංස්කරණයන් දෙකකින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී, එකක් නවකතාවක ස්වරූපයෙන් සහ අනෙක තිර රචනයක ස්වරූපයෙන්, එය කිසි විටෙකත් චිත්‍රපටයක් බවට වෙනස් නොකළේය.

 මාධ්‍ය නිවේදනයක ප්‍රකාශයක් කරමින් නිෂ්පාදක මොහ්සන් අලි-අක්බාරි කියා සිටියේ මිර්බකේරි නවකතාව පදනම් කරගෙන ඔහුගේම පිටපතක් ලියන බවත්, “සාන්ත මේරි” සහ “ද කිංඩම් ඔෆ් සොලමන්” චිත්‍රපටවල අධ්‍යක්ෂක ෂහ්රියාර් බහරානි විසින් බවත් ය. 

"සල්මාන් ෆාර්සි" රූපවාහිනී කතා මාලාවේ ඔහු ගිලී සිටියද, ඉමාම් හුසෙයින් කෙරෙහි ඇති ආදරය හේතුවෙන් මාස්ටර් මිර්බකේරි තිර රචනය ලිවීමට එකඟත්වයක් පල කලේය.

නිසැකවම, ඔහුගේ කතා මාලාව 'Mokhtarnameh' ඉරාන විකාශන ඉස්ලාමීය ජනරජය විසින් මෙතෙක් නිෂ්පාදනය කරන ලද හොඳම රූපවාහිනී නිෂ්පාදනය වන අතර අපගේ ව්‍යාපෘතිය සමඟ ඔහු සිටීම ගැන අපි ආඩම්බර වෙමු," ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.

"The Immortal" කතාව හරියටම ලේඛනගත කර ඇත්තේ කර්බාලා සටන පිළිබඳ සංයුක්ත කරුණු සහිත බැව් Ali-Akbari පැවසීය.

"කතාව ආරම්භ වන්නේ ඉමාම් හුසේන්ගේ මදීනාවේ සිට කුෆා දක්වා වූ ගමනෙන් වන අතර, එම කාලය තුළ බොහෝ අය එතුමද් සමඟ එකතු වී එතුමාගෙ ගුනාගුන මෙන්ම එතුමා සතු එඩිතරබව සියසින් බලා ගන්නා අතර ඒ සමගම සිදුවන කතාමාලා වර්ධනයන් කතාව සැබවින්ම සිත්ගන්නාසුළු කරයි," ඔහු තවදුරටත් පැවසීය.

ඉස්ලාමීය විප්ලවයේ ජයග්‍රහණයෙන් පසු ආෂුරා ඛේදවාචකය අලලා නිර්මාණය වූ එකම ඉරාන චිත්‍රපට දෙක ලෙස ඔහු “සෆීර්” සහ “ද ෆේට්ෆුල් ඩේ” හැඳින්වූ අතර, “අපේ සිනමාව මෙම විෂය පිළිබඳ චිත්‍රපට හිඟයකින් පීඩා විඳිමින් සිටී.”

“කලාපයේ රටවල් කිහිපයක් ඉමාම් හසන් සහ ඉමාම් හුසේන්  පිළිබඳ චිත්‍රපට නිෂ්පාදනය කර ඇතත්, ඉතිහාසයේ වූ ඒ සිදුවීම් තාත්විකව සහ ඒ ආකාරයෙන්ම නිර්මාණය කිරීමට අපොහොසත් වූ අතර  ඒවා ද්වේෂසහගත ලෙස නිර්මාණය කර ඇති අතර ඓතිහාසික කරුණු විශාල ලෙස විකෘති කිරීමකින් පිරී තිබේ. ඒ නිසා අපි නවකතාව වඩා තාත්වික චිත්‍රපටයක් බවට පත් කරන්න තීරණය කළා.

Ali-Akbari "The Immortal" විශාල අයවැය ව්‍යාපෘතියක් ලෙස හැඳින්වූ අතර ඉරානයේ තුන්වන චිත්‍රපටය කර්බාලා සටන පිළිබඳව නිර්මාණය කර ඇති අතර, "ඉරාන සිනමාව සඳහා කැපී පෙනෙන කාර්යයක් කිරීමට අපට රටේ සංස්කෘතික කළමනාකරුවන්ගේ සහයෝගීතාවය අවශ්‍ය වේ."

ඉරාන අධ්‍යක්ෂක අහමද්‍රේසා ඩාර්විෂ් විසින් 2008 දී ඉමාම් හුසෙයින් පිළිබද නිර්මානයක් කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කලේ  චිත්‍රපටය ක්‍රි.ව. 680 දී උමයියාද් රාජවංශයට එරෙහිව ඉමාම් හුසේන් ගේ නැගිටීම ගැන ය. කෙසේ වෙතත්, උලේමාවරුන්ගෙන් සහ ඇතැම් ෂියා ආගමිකයන් නිරූපණය කිරීම සම්බන්ධයෙන් චිත්‍රපටයට මඩ ගැසූ ඇතැම් පුද්ගලයන්ගේ විරෝධතා හේතුවෙන් එය කිසිදා මහජනතාව සඳහා ප්‍රදර්ශනය නොකිරීමට වග බලා ගත්හ.

ඉදින් කර්බලා සංසිද්දිය එලෙසින්ම නෙත් පුරා සිත් සේ බලා ගැනීමට අවස්ථාව උදාවි ඇත. ඉමාම් හුසෙයින් තුමාගේ ජීවිතය සහ එතුමාගේ වීර චරිතය පිලිබද දැනගනීමට ඔබ යම්කිසි ආගමකට හෝ නිකායකට අයත් විය යුතු නොවේ. ඔබ ෂියා වේවා සුන්නි වේවා හෝ වෙනත් ආගමකට හෝ අයත් වේවා ඔබ මානව දහමට ගරු කරන්නෙක් නම් සර්ව සාධාරණයට ගරු කරන්නෙක් නම් ඒ පමණක් සෑහේ.  

යා හුසෙයින් !!!!

මම හිතන්නේ ඔබ එදා හිට්යාටත් වඩා අද හොඳින් ඇති....
කහ සූරියකාන්ත මල් ඇහැරෙන
අයිවි වැල් වැඩුණු ඉම් පෙදෙසක..
තෙතමනය පිරුණු පොළවක සීතලට
නපුරු මිනිසුන්ගෙන් ඈත යම් තැනක
ඔබතුමා නිවී සැනහී ඇති..

රෑ මැදියමේ තරු විසුළ ආකහේ
කොහේ හරි දුර ඈත අහුමුල්ලක
නිවි නිවී දිළිහෙන තරු පොකුරක්ව 
මුලු විශ්වයම  පාට කරන ඒ මනස්කාන්ත එළිය ඔබ වෙන්න ඇති...
ගංගා ඉවුරු ඉහත්තාවේ
තුනී තෘණ යායක වගුරු වදුලේ
උස ඔලිව් තුරු ගොමුවක
ලා කොළ පාට ව ඇත්තේ  ඔබේ කරුණාවේ පහසින් වෙන්න ඇති...
ග්‍රීෂ්මේ මඳ සුළඟ අතරේ 
මද්දහනක හිරු එළියේ උණුහුමේ 
සරුසාර තිරිඟු පැහෙනා කෙතක
බැබලෙන රන්පාට ඔබගේ කරුණා මහිමයෙන් වෙන්න ඇති...
 
ගොවියෙකුගේ
වැඩබිමක වෙහෙසෙන කම්කරුවෙකුගේ
කළුගැහුණු විඩාබර මුහුණක 
දාඩිය බිංදුවක සතුට තුළ ඔබගේ අවිහින්සාවේ පහස ඇති...
මම හිතන්නේ
ඉර බහින ආකාසෙ වළාකුළු අතර
රැළි නැගෙන සයුරක තුරු ගොමුවක
මේ මිහිතලේ ලස්සනම වර්ණ අතර
කොතන හරි මගේ වීරයා හොඳින් ඇති...

ඉරානයේ 

ආශුරා සහ මුහර්රම් චාරිත්‍ර

මුහර්රම් මාසය පුරාම ආශුරා චාරිත්‍ර මුස්ලිම් ලෝකය පුරාම අතීතය පටන්ම දක්නට ලැබේ. කෙසේ වෙතත්, ඉරානයේ ඔබට අසන්නට දකින්නට සහ අත්විඳින්නට ලැබෙන දේ ආගමික චාරිත්‍රවලින් ඔබ්බට යයි. ඉරානය වාර්ෂිකව එය ආගමික උත්සවයක් ලෙස පමණක් නොව, එහි ගැඹුරු ඉතිහාසයේ කොටසක් සිහිපත් කරන දැවැන්ත ජාතික සංස්කෘතික උත්සවයක් ලෙස ද පවත්වයි.

මුහර්රම් සමයේදී ඉරානයට සංචාරය කිරීම මුලින් සිත් ඇදගන්නා සුළු බවක් නොපෙනේ.හුදෙක් සංචාරය පිණිස ගමන් කිරීමෙන් වැලකී දුක සංතර්පණය පිණිස පමණක් පැමිණය යුතුය.  මේ මාසයේ මුල් දින දහය තුළ අමුත්තන්ගේ විස්මයට පත් වන බොහෝ ප්‍රසංග මෙහි ඇතුළත් වේ. විශේෂයෙන්ම එය අශුරා දසවන දින එහි උච්චතම අවස්ථාව කරා ගමන් කරයි. නිසැකවම ඔබගේ සංචාරය බලාපොරොත්තු සුන් නොකරනු ඇත. ඉතිහාසය විසින් සැලසුම් සහගත ලෙස නොපෙන්වූ සිදුවීම් ඔබ ඉදිරියේ එකින් එක පෙල හැරෙනු ඇත.

ආගමික උත්සව පැවැත්වීම සඳහා ප්‍රදේශවාසීන් එක්රැස් වන ස්ථානවලට ලොව පුරා සංචාරකයින් නන් දෙසින් පිළිගනු ලැබේ. විවිධ ක්‍රියාකාරකම් සහ චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර සිදු වන අතර, ඒවාට සහභාගී වීමට හෝ උදව් කිරීමට ප්‍රේක්ෂකයෙකු ට හැකිය.

මුහර්රම් මාසයේ ඉරානයේ සංචාරය කරන්නන් හට  ඔවුන්ගේ ආගමික හා සංස්කෘතික අනන්‍යතා අතර ඇති ශක්තිමත් බැඳීම පිළිබඳ වෙනස් ඉදිරිදර්ශනයක් ලබා ගැනීමට කෙනෙකුට අවස්ථාවක් ලබා දෙයි. "මුහර්රම් සමයේදී ඉරානයේ කාලය ගත කරන්නේ කෙසේද" යන්න ගැන ඔබ උනන්දු වන්නේ නම්, ඔබ දැනගත යුතු තොරතුරු කිහිපයක් ඇත. මුහර්‍රම් සහ කර්බලා සංසිද්ධිය පිළිබද පූර්ව ච්ත්‍රයක් ලබාගැන්මට හැකියාව ලැබේ.

සෑම වසරකම, මුහර්රම් මාසයේ පළමු චන්ද්‍ර මාසයේ මුල් දින ළං වන විට, නබි සල්  තුමානන්ගේ මුනුබුරා වන හුසෙයින් ඉබ්නු අලි තුමාට සහ ඔහුගේ පවුලේ අයට කර්බලා නම් ස්තානයේදි මුහුණ දීමට සිදු වූ  අසාධාරණය සිහිපත් කිරීමට මිනිසුන් කළු ඇඳුමින් සැරසී වීදිවලට   රැස් වෙති. මුහර්රම් මාසය සහ එහි 10 වන දිනය වන ආශුරා යනු ඉරානයේ වඩාත් සිත් වේදනාවෙන් මුසපත් කළ සිදුවීම් සහිත කාල පරිච්ඡේද වේ.

ශුද්ධ වූ අහ්ලුල් බයිතය තම පණ මෙන් අදහන ඔවුන්ට මුලු ආත්මයෙන් කරුණාව දක්වන නිර්මල ආත්මයන්ට ෂියා යන්නෙන් ආමන්ත්‍රණය කරණු ලබයි. එහි අරුත නියම අනුගාමිකයා යන්නයි. ෂියා මුස්ලිම්වරුන්  විශ්වාස කරන්නේ නබී  (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගෙන් පසු මුස්ලිම්වරුන්ට සෑම කලකම සෑම අංශයකින්ම මග පෙන්වීම සඳහා ඉමාම්වරුන් වගකිව යුතු බවයි.  

කාලයෙන් කාලයට අහ්ලුල් බය්තයන් ලොවට පමිනීමේ පරමාර්ථයත් එයයි. khulafaaye Rashidun ගේ පාලන සමයෙන් පසු බලය අල්ලා ගත් Umayyads පීඩාකාරී ලෙස පාලනය කළ අතර, නබී තුමා ගේ මුණුබුරන් වන ඉමාම් හසන් සහ හුසෙයින් තුමානන් හට උමෙයියාද් කලීෆා වරුන්ට පක්ෂපාතීව දිවුරුම් දීමට බල කෙරුනි. සටකපටකම් සහ කුමන්ත්‍රණකාරීත්වයේ පියා ලෙස සලකෙන මුආවියා ඉබ්නු අබු සුෆියාන්, ඉස්ලාමීය ආචාර ධර්මවලට පටහැනිව, ඔහුගේ පුත් යසීද්ව ඔහුගේ පාලනයේ උරුමක්කාරයා බවට පත් කළේය.

එසේ වඩා  කුමන්ත්‍රණකාරි ලෙස පත් කළ මුආවියා යනු ඉස්ලාමීය නොවන පරම්පරාගත පාලනයේ ශාපයේ ආරම්භකයා වන අතර එය අද දක්වාම පවතී. ඉමාම් හුසෙයින් තුමා ගේ හැසිරීම තුළ ඔහු යසිද් බින් මුආවියාට පක්ෂපාතී වීම ප්‍රතික්ෂේප කළේය; මේ අනුව,සැලසුම් සහගත වූ කර්බාලා සටන ක්‍රිස්තු වර්ෂ 680 දී ඉරාකයේ කර්බාලා නගරයේ තැනිතලා ප්‍රදේශයේ දී සිදු විය.

ඉරාන මුස්ලිම්වරුන්ට අනුව මෙම යුද්ධය මුස්ලිම් හමුදා දෙකක් අතර සිදුවූ  යුද්ධයක් නොවේ. පාලනය සම්බන්ද දේශපාලන යුද්දයක් ද නොවෙ.එය සත්‍යය සහ අසත්‍යය අතර සටනකි.  එය මානුශීයභාවය සහ අයුක්තිය අතර සටනකි.

හදවතින් නිර්භීත වූ ඉමාම් හුසෙයින් තුමා සහ ඔහුගේ අනුගාමිකයන් සත්‍යය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි අතර අනෙක් අතට උමයියාද් කලීෆා යසීද්ගේ කෲරත්වයේ සහ කෲරත්වයේ හමුදාව සිය ගණනක් හමුදා සමඟ කෑදර බලය සහ තන්හාව  වෙනුවෙන් පෙනී සිටියහ.

මුලු මහත් මනුශ්ය වර්ගයා වෙනුවෙන්ම යුක්තියේ නාමයෙන්  ඉමාම් හුසෙයින් නම් අසහාය වීරයා කර්බාලා සටනින් පරාජය එතුමා විසින්ම භාරගෙන එතුමාගේ ශුද්ධ ආත්මය මිනිසුන් වෙනුවෙන් දන් දුන්හ, එම දින දහයේ ඛේදජනක සිදුවීම් සත්‍යයේ මාවතේ කැපවීමේ සහ අසාධාරණයට එරෙහි අරගලයේ විශිෂ්ට ආදර්ශ සහ පාඩම් ලෙස පවතී.

මෙම සුවිශේෂී ඓතිහාසික සිදුවීම අනුස්මරණය කරමින් ඉරාන ජනතාව තම හදවත තුල වාන් දමන  හැඟීම්  මුහුදක ගෝශාව මෙන් හැඟීම්බරව ප්‍රකාශ කරති. පිරිමින් ඔවුන්ගේ පපුවට පහර ගසමින් වේදනාව පිටකරති, කාන්තාවන්ගේ ඇස් කෙවෙනි ඉමාම් හුසෙයින් තුමානන් ගේ පරිත්‍ර්යාගය ඉවසා දරාගත නොහැකිව වේදනාව හා ශෝකය  උණු කඳුළු වලින් පිට කරති.

Ta'zieh තාසියා 

2010 දී යුනෙස්කෝ ලෝක උරුම ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කර ඇති “තාසියා” යනු ඉස්ලාමයට පෙර යුගය දක්වා දිවෙන සාම්ප්‍රදායික පර්සියානු වීදි රංග කලාවේ පුනර්ජීවනය කරන ලද කලා ආකෘතියකි. මේ ආකාරයේ නාට්‍ය ඉරාන ජාතිකයන් විසින් සිදු කර ඇත්තේ මිථ්‍යා පර්සියානු කුමාරයෙකු වන ශිවාෂ් ද අසාධාරණ ලෙස මරා දැමීම සඳහා ය.

මෙය අද දක්වාම දිගටම පවතියි. කෙසේ වෙතත්, ඉස්ලාමයේ ආගමනයෙන් පසුව, ප්රතිවිරෝධතා ඉවත් කර ආගමික සංකේත සමඟ ඒකාබද්ධ විය.

වර්තමානයේ, කර්බාලා යුද්ධයේ ඛේදජනක කථා නිරූපණය කිරීමට සහ මතක තබා ගැනීමට මිනිසුන් සියලු නගරවල සහ ගම්වල තාසියා වේදිකා ගත කරති. මෙය මුහර්රම් මාසයේ පළමු දිනයේ සිට ආරම්භ වන අතර, තාසු'ආ සහ ආශූරා (Muharram 9-10 වන දින) ඛේදජනක සහ චිත්තවේගීය කොටස් වෙත ගමන් කරයි

Tehran, Isfahan, Khomeini Shahr, Yazd, Natans සහ Arak වැනි නගර සංවේදී Da'siye ප්‍රසංග සඳහා ප්‍රසිද්ධය. මෙම කාලය තුළ ඔබ මෙහි සිටියහොත් Ta'zieh දැකීමේ අවස්ථාව අතපසු නොකරන්න. මෙම වැඩසටහන් සියල්ලම සමාන නොවන බව මතක තබා ගන්න; විවිධ ස්ථානවල විවිධ ආකාරයෙන් වේදිකාගත විය. සියල්ලටම වඩා, කූඩාරම්වල උච්චතම අවස්ථාව වනවිට ගිනිදැල් බවට පත් වේ.  එය කාටත් අමතක නොවන දසුනක් වනු ඇත.

නස්රි nazri දන්සල 

මෙම කාලවලදී ඔබ යන ඕනෑම තැනක පලතුරු, යුෂ, පැණි බීම, කෝපි, තේ හෝ දේශීය ආහාර තෑගි වශයෙන් ලබා ගත හැකිය. ඉමාම් හුසෙයින්ගේ ස්මාරකයක් (නස්රි) ලෙස දෙවියන්ගේ නාමයෙන් මිනිසුන් සහ විශේෂයෙන් දුප්පතුන් ආහාර වේ.

පර්සියානු ඉස්ලාමීය සංස්කෘතිය තුළ මිනිසුන් ලබා දීමට පොරොන්දු වීම සම්මතය. දේව භක්තිය ලුහුබැඳීමෙන් බොහෝ ප්‍රයෝජන ලැබෙන බව ඉරාන වැසියන් විශ්වාස කරති.

ආගන්තුක සත්කාරයෙන් දස්කම් දක්වන ඉරාන වැසියන් ඔබට ඔවුන්ගේ නිවෙස්වලට සහ පල්ලිවලට බලහත්කාරයෙන් ආරාධනා කරනු ඇති අතර ඔවුන් නිසැකවම ඔබට 'නස්රි' නම් මුහර්රම්හි වඩාත් ජනප්‍රිය කෑමක් පිරිනමනු ඇත. එය බත් සහ කඩල සහිත එළුමස් ද අඩංගු ය .මේ ‘නස්රි’ එළුමස් එක්ක හදපු කෑමක්. එහි රසය විශ්මයජනකයි.

නක්ල් කාර්දානි පෙරහැර

ඉරානයේ බොහෝ නගරවල මිනිසුන් අනුගමනය කරන චාරිත්‍ර සම්ප්‍රදායයන්ගෙන් එකක් වන්නේ නක්ල් කාර්දානි පෙරහැරයි. මේ පෙරහැරේ දී මිනිසුන් ලොකු කොටයක් උඩ ඉටි කොළවලින් හදපු ඇඳක් වගේ දෙයක් කරේ තියාගෙන යති. එය ඉමාම් හුසෙයින්ගේ හිස ගසා දැමූ දේහය අසුරා මත රැගෙන යාම සිහිපත් කරයි. කර්බාලා සටන හි උච්ච අවස්ථා එයයි.

මිනිසුන් නක්ලාව කළු සහ කොළ පැහැති රෙදිවලින්, කඩුවලින් සහ කොඩිවලින් සරසයි. මෙම Naql Kardani චාරිත්රයට පිරිමි සිය ගණනක් සහභාගී වේ. සෑම වසරකම විදේශිකයන් සහ දේශීය සංචාරකයින් සිය ගණනක් මෙම සුප්‍රසිද්ධ Naql gardani දැකීමට Yazd වෙත පැමිණේ.

ෂාම්-ඊ ගරිබන්

Sham-e gariban යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ Ashura හි සවස සහ රාත්‍රියයි. තවද එයට "අත්හැර දැමූ රාත්‍රිය" යන අර්ථයද ඇත. ඔබ ළමයින් සහ මිනිසුන් සමඟ ඇවිදින සෑම තැනකම ඉටිපන්දම්වල දැල්වෙන අඳුරු ආලෝකය ගැන සිතන්න. කර්බාලා පිටියේදී සතුරා විසින් ගිනි තබන ලද කූඩාරම් සහ අඳුරේ දමා ගිය අනාථයන් වෙනුවෙන් මිනිසුන් විලාප තබන දසුන හද කම්පා කරවන්නකි. ඉන් ඔබේ සිත දිය වනු ඇත. මෙම මාරාන්තික සිදුවීම සිහිපත් කිරීම සඳහා මුහර්රම් 10 වැනි දින කූඩාරමක් පුළුස්සා මරා දැමූ දරුවන් සිහිපත් කිරීම සඳහා ඉටිපන්දම් දැල්වීම ඉරානයේ සම්ප්‍රදායක් බවට පත්ව ඇත.

ජෙල් මාලි (ශරීරයේ මඩ අතුල්ලමින්)

ලොරෙස්තාන් පළාතේ ජනතාව ඉමාම් හුසේන්ගේ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගය සැමරීමේ සුවිශේෂී වූ බොහෝ ආගමික චාරිත්‍ර සඳහා ප්‍රසිද්ධය. තමන් ආදරය කරන කෙනෙකුගේ වියෝව නිසා ඇති වූ කලකිරීම සහ ශෝකය ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා ඔළුවේ සහ උරහිස් මත මඩ සහ දූවිලි තවරා ගැනීම ඔවුන්ගේ සංස්කෘතියේ කොටසකි.

ආශුරා උත්සවය සැමරීම සඳහා, ලොරෙස්තාන් වැසියන් දින තුනකට පෙර කොරමබාද් නගරයේ ප්‍රධාන චතුරශ්‍රයේ අවුල් ජාලයක් සූදානම් කරති

ඇතැම් දිනවල පිරිමින් තම හිසට සහ සිරුරට මඩ අලේප කරති. ඉමාම් හුසේන්ගේ ප්‍රාණ පරිත්‍යාගය ගැන දේශනා සහ ගාථා ඇත, මිනිසුන් ඔවුන්ගේ දුක ප්‍රකාශ කිරීමට පපුවට ගසති. මෙම අද්විතීය චාරිත්රය දින තුනක් පවතී.

Mash'al Gardani (පන්දම් රැගෙන)

මෂාල් ගාර්දානි යනු අරාබි අසල්වැසි ප්‍රදේශවල සහ ටෙහෙරාන් (දෞලතාබාද් සහ ෂාර්-ඊ-රේ වැනි දිස්ත්‍රික්ක), කොම්, මාෂාඩ් සහ අර්ඩගන් වැනි නගරවල බහුලව දක්නට ලැබෙන ශෝක චාරිත්‍රයකි. පිරිමින් එය මත පන්දම් සහිත රාමුවක් රැගෙන තම උරහිස් මත පැද්දේ. ශෝකය ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා ගායනා කිරීම, පපුවට පහර දීම වැනි චාරිත්‍ර මෙම චාරිත්‍රයේ බහුලව දක්නට ලැබේ

ِDasht-Gozari (ජල ද්‍රෝණිය Dasht-Kozari (ජල ටැංකිය)

Ardabil නගරය Dasht-Kosari නමින් හැඳින්වෙන අද්විතීය ශෝක උත්සවය සඳහා ප්රසිද්ධය. මෙම උත්සවයේදී, ජලය පිරවූ විශාල ලෝකඩ හෝ තඹ භාජනයක් මුස්ලිම් පල්ලි හෝ යාඥා ශාලා වටා ගෙන යනු ලැබේ. ඉන් වතුර ටිකක් බීමේ  අවස්ථාව සැමටම ලැබේ. මෙම උත්සවය ඉරානයේ පැරණිතම උත්සවයක් වන අතර ඉමාම් හුසේන් සහ ඔහුගේ අනුගාමිකයින් දවස් ගණනාවක් ජලය නොමැතිව පිපාසයෙන් සිටිම අර්ථවත් කෙරේ.

මෙම චාරිත්රය නරක වාසනාව සංකේතවත් කරයි. අසේරි භාෂාවේ ගායනය සහ අලංකාරය මෙම ඓතිහාසික ඛේදනීය සිදුවීමේ අමතක නොවන අත්දැකීමක් බවට පත් කරයි.

මුහර්රම් සහ ආශුරා කාලවලදී ඉරානයට සංචාරය කිරීම ඉරාන සමාජයේ ආගමික හා සංස්කෘතික ස්ථරවල ගැඹුරට අමතක නොවන ගමනක් විය හැකි බව මේ වන විට ඔබට වැටහෙනු ඇත.