නිරාහාරව සිටිමේ සතුට එලිදක්වන ඊද් සැමරුම  හෙවත්

මුස්ලිම්වරුන්ගේ එකමුතුවේ මහිමය

  

ඊද් උල් ෆිතර් යනු ශුද්ධ වූ රාමසාන් මාසයේ අවසානය සනිටුහන් කරන වඩාත් පුළුල් ලෙස සමරනු ලබන  ප්‍රධාන ඉස්ලාමීය උත්සවයයි. මෙම දිනයේ දී, මුස්ලිම්වරු රාමසාන් උපවාසයේ දිගු කාල පරිච්ඡේදයෙන් මිදීමට සහ යහපත් සෞඛ්‍යය සහ බඩගින්න සහ අනෙකුත් කෙලෙස්  විඳදරාගැනීමට හැකි තත්වයක්  ලබා දීම පිලිබඳ ස්වකීය දෙව්දුන්ට කෘතඥතාව පළ කරති.  *ඊද් යනු මුස්ලිම්වරුන් අතර සහෝදරත්වය සහ එකමුතුකම ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා සමරනු ලබන බැවින් එය ඉතා අපේක්ෂිත උත්සවයකි.* ඒ සඳහා, මිනිසුන් රසවත් මංගල්‍යන් සංවිධානය කරයි, නව සහ විචිත්‍රවත් ඇඳුම් අඳිති, පවුලේ සාමාජිකයන් බැලීමට සහ ඊද් සුබ පැතුම් හුවමාරු කර ගනී.

ඊද් උල් ෆිත්‍රර් අර්ථ දැක්වීමට අනුව, එහි තේරුම 'උපවාසය බිඳීමේ මංගල්‍යය' යන්නයි. එය ඉස්ලාමයේ නිල නිවාඩු දින දෙකෙන් පළමුවැන්නයි. ඉස්ලාමීය දින දර්ශනයේ ෂව්වාල් මාසයේ පළමු දිනට යෙදෙන ඊද් උල් ෆිතර් යනු අල්ලාහ්ගේ ත්‍යාග සහ ආශීර්වාද සැමරීම සඳහා ලොව පුරා දැවැන්ත මංගල්‍යයන් සමඟ සංවිධානය කරන ලද උත්සවයකි.

ඊද් සමරුම් නිශ්චිත දිනය සෑම වසරින් වසරකම වෙනස් වේ, නව සඳට ඊළඟ රාත්‍රිය වන අඩ සඳ බැලීම අනුව වෙනස් වේ. ඊද් හි ඉතිහාසය

බද්ර් සටනේ ජයග්‍රහණය සැමරීම සඳහා ක්‍රිස්තු වර්ෂ 624 දී මුහම්මද් නබි (සල්) තුමාණන් විසින් මෙම උත්සවය ප්‍රථම වරට ආරම්භ කරන ලදී. එතැන් පටන් ඊද් උල් ෆිතර් ඉස්ලාමයේ වැදගත්ම දිනයක් බවට පත්ව ඇත. ඊද් උල් ෆිතර්හි මූලාරම්භය පිළිබඳ කථාවලින් පෙනී යන්නේ  මුහම්මද් නබි සල් තුමාණන් මක්කාවේ සිට මදීනාවට සංක්‍රමණය වීමේදී උත්සව පැතිර ගිය බවයි.

ඊදුල් ෆිතර් යනු ඉවසීම, භක්තිය, දේව භක්තිය සහ ධෛර්යය වැනි ගුණධර්ම සංකේතවත් කරයි. රාමසාන් සමයේ උපවාසයේ යෙදෙන්නන්ට දැඩි අධ්‍යාත්මික හික්මීමේ සහ මාසයක් පුරා නමස්කාරයේ විපාක ලැබෙන බැවින් එය සැබවින්ම සැමරුම් දිනයකි. මෙම ශුද්ධ වූ දිනයේදී, මුස්ලිම්වරු ද පූජනීය රාමසාන් මාසය හරහා සමාව සහ දයාවේ දොරටු විවෘත කිරීම ගැන අල්ලාහ්ට කෘතඥතාව පළ කරති.

ආවර්ජනය, නැවුම් ආරම්භය සහ ආදරණීයයන් සමඟ ප්‍රීති වීමට කාලයකට අමතරව, ඊද් උල් ෆිතර් දිළිදු බෙලහීන  අයට කරුණාවන්ත වීමට මතක් කරදේ. සමාජීය සහ ආර්ථික කවයන් වල මිනිසුන් වැලඳ ගැනීමටත්, අඩු වරප්‍රසාද ලත්, දුප්පතුන් සහ නොසලකා හරින ලද අය සමඟ උත්සවවල ප්‍රීතිය බෙදා ගැනීමටත් මෙම දිනය විශේෂයෙන්ම මුස්ලිම්වරුන්ට මතක් කර දෙයි.

මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණෝ එකල ඊද් උල් ෆිතර් උත්සවයේ ප්‍රීතිය බෙදා ගැනීමට අවශ්‍යතා ඇති, පීඩිතයන් සහ වැන්දඹුවන් සියලු දෙනාටම සහතික විය. ඊද් යනු  සියලුම මුස්ලිම්වරුන් තම ආශිර්වාදය ගණනය කළ යුතු අතර එය අවශ්‍ය අයට උපකාර කළ යුතු දිනයයි.

ඊද්  යනු නිරාහාරව සිටීම, යාච්ඤා කිරීම සහ සියලු ඍණාත්මක ක්රියාවන් සහ සිතුවිලි වලින් වැළකී සිටීමේ මාසයක් සම්පූර්ණ කිරීමේ උත්සවයකි. මෙම සුබ දිනයේ දී, ලොව පුරා සිටින මුස්ලිම්වරු, මාසයක් පුරා උපවාසයේ යෙදීමට සහ රාමසාන් සමයේදී ඔහුගේ ආඥාවන්ට කීකරු වීමට අවශ්‍ය ශක්තිය, කැමැත්ත සහ විඳදරාගැනීම ලබා දීම ගැන අල්ලාහ්ට ස්තූති කරති. ශුද්ධ වූ මාසය තුළ සිදු කරන ලද යහපත් ක්‍රියාවන් සඳහා ආශීර්වාද ලබා ගැනීමට සහ නිවැරදි මාර්ගයේ සිටීමට ඔවුන්ට උපකාර කරන ලෙස ඔවුහු දෙවියන්ට යාඥා කරති

ඊද් සලාහ් ලෙසද හඳුන්වනු ලබන අතර, උපවාසය කැඩී ගිය විට ඊද් උල් ෆිතර් හි සියලුම මුස්ලිම්වරුන් විසින් ඊද් යාඥාවන් සිදු කරනු ලැබේ. මෙම සලාතයට රකාත් ඒකක දෙකක් සහ අමතර තක්බීර් හයක් හෝ දොළහක් ඇතුළත් වේ. පළමු රකඅත්හි තක්බීර් 7 ක් ඇති අතර දෙවන රකඅත්හි තක්බීර් 5 ක් ඇත. මෙම යාඥාවන්හි අරමුණ වන්නේ ශුද්ධ වූ රාමසාන් මාසය සමඟ මුස්ලිම්වරුන්ට ආශීර්වාද කිරීම සහ පූජනීය මාසය තුළ යහපත් දෑ කිරීමට ඔවුන්ට හැකිවීම පිළිබඳව අල්ලාහ්ට කෘතඥතාව දැක්වීමයි. අල්ලාහ්ට යුතුකමෙන් යුතුව ශුද්ධ වූ දිනය ආරම්භ කිරීමට සහ ඔහුට කීකරු වීමට මුස්ලිම්වරුන්ට ඉඩ සලසයි. ඊද් යාඥාවන් සාමාන්‍යයෙන් සිදු කරනු ලබන්නේ මිතුරන්, පවුලේ අය සහ අනෙකුත් සෙසු මුස්ලිම්වරුන් සමඟ සභාව තුළ ය.

ඊදුල් ෆිතර් දිනයේදී මුස්ලිම්වරුන්ට උපවාස කිරීම තහනම්ය. උත්සවය ආරම්භ වන්නේ සාම්ප්‍රදායිකව රට ඉඳි සහ රසකැවිලි ඇතුළත් සැහැල්ලු උදෑසන ආහාරයෙනි.  හලීම්, බුරියානි, කෙබාබ්, නිහාරි සහ සෙවායින් නම් සාම්ප්‍රදායික අතුරුපස වැනි ආහාර විශාල ප්‍රමාණයක් නොමැතිව මංගල්‍යය අසම්පූර්ණ ලෙස සැලකේ. ඔවුන්ගේ ඊද් යාඥාවන් ඉටු කිරීමෙන් පසු, මුස්ලිම්වරු ඔවුන්ගේ මිතුරන්, ඥාතීන් සහ හිතවතුන් සමඟ එකතු වෙති. ඔවුන් බොහෝ විට නිවාසවල, ප්‍රජා මධ්‍යස්ථානවල හෝ කුලියට ගත් ශාලා වල දැවැන්ත උත්සව පවත්වයි.

ඊදුල් ෆිතර් පුණ්‍ය දිනයක් ලෙස ද සැලකේ. අල්ලාහ්ට කෘතඥතාව දැක්වීමට අමතරව, මුස්ලිම්වරු සකාත් අල්-ෆිතර් හි ගෙවති, එය පුණ්‍යායතනයේ අනිවාර්ය ගෙවීමකි.  ඊද් උල් ෆිතර් මුස්ලිම්වරුන් ඔවුන්ගේ ක්‍රියාවන් ගැන මෙනෙහි කරන විට සහ අඩු වාසනාවන්තයින්ගේ යහපැවැත්මට දායක වී තිබේද යන්න තක්සේරු කරන විට ඔවුන් ස්වයං විමර්ශනය කරන දිනයක් ලෙසද සේවය කරයි.

ත්‍යාග, සුබ පැතුම් සහ ප්‍රාර්ථනා හුවමාරු කර ගැනීම ඊද් උල් ෆිතර් සැමරුම්වල විශාල කොටසකි. ලොව පුරා සිටින මුස්ලිම්වරු අලුත් ඇඳුම් අඳිති, රසකැවිලි බෙදා හරිති, "ඊද් මුබාරක්" කියමින් එකිනෙකාට සුබ පැතුම් හුවමාරු කරගනිති, එනම් "ආශිර්වාද ලත් ඊද් දිනයක් වේවා" යන්නයි. වැඩිහිටියන් දරුවන්ට මුදල් සහ තෑගි ලබා දෙයි, මිතුරන්, අසල්වැසියන්, සගයන්, ආදරණීයයන් සහ නාඳුනන අය පවා එදින තම සුහදත්වය මිහිරි සංග්‍රහ තුලින් හුවමාරු කර ගනී. පවුලේ සාමාජිකයන් එකිනෙකාට තෑගි මිලදී ගනී. සාමාන්‍යයෙන්, බොහෝ තෑගි ලබා දෙන්නේ පවුලේ ලාබාලතම සාමාජිකයින්ට ය. එසේම, මුස්ලිම්වරු ඔවුන්ගේ නිවෙස් සහ සේවා ස්ථාන වර්ණවත් සැකසුම් වලට අලංකාර කරති.

ලෝකයේ විවිධ ප්‍රදේශවල ඊද් උල් ෆිතර් හඳුන්වන්නේ විවිධ නම්වලිනි. *අසර්බයිජානයේ ‘රාමසාන් බයිරාමි’, සෙනගල්හි ‘කොරිටේ’, ඉන්දුනීසියාවේ ‘ලෙබරාන්’ සහ මැලේසියාවේ ‘හරි රායා පුසා’ වැනි නම්වලින්* හැදින්වේ. 

ඊද් වසරකට දෙවරක් සමරනු ලැබේ. පළමුව, ඊද් උල් ෆිතර් සමරනු ලබන්නේ රාමසාන් අවසානයේ වන අතර, සමීපව ඊද් උල් අ'දා සමරණු ලබයි.

ඊද් උල් ෆිතර් ලොව විශාලතම ආගමික උත්සවයක් ලෙස ප්‍රසිද්ධ වී ඇති අතර එය ගෝලීය වශයෙන් බිලියන 2 කට අධික මුස්ලිම්වරුන් විසින් සමරනු ලැබේ.

කෙසේ වෙතත්, එය යම් වර්ෂයක වැටෙන විට, සැමරුම් ඊටත් වඩා දිගු කාලයක් පැවතිය හැකිය.

ඊද් සැමරීමේ දිනය අඩ සඳ දැකීම මත රඳා පවතී. ලොව පුරා සිටින මුස්ලිම්වරුන් සඳහා සතුට, සමාව දීම, යාඥාවන් සහ උද්යෝගය ඇති කරන දිනයකි. උපවාසයේ අවසානය සනිටුහන් කරන සහ උත්සව ප්‍රීතිය ගෙන දෙන දිනය එනතෙක් කුඩා දරුවන්ගේ සිට වැඩිහිටියන් හා වැඩිහිටි පුරවැසියන් දක්වා සෑම දෙනාම නොඉවසිල්ලෙන් බලා සිටිති.

ඊද් අල්-ෆිතර්, (අරාබි: “උපවාසය බිඳීමේ උත්සවය”) ඉස්ලාමයේ කැනොනිකල් උත්සව දෙකෙන් ප්‍රථමයෙන්, අල්-Īd අල්-තාගීර්, තුර්කි රාමසාන් බයිරමි (“රාමදාන් උත්සවය”) ලෙසද හැඳින්වෙන ඊද් යනුවෙන් උච්චාරණය කරයි. 

ඊද් අල්-ෆිතර් උත්සවය, නිරාහාරව සිටීමේ උත්සවය, ලොව පුරා මුස්ලිම්වරුන් විසින් සමරනු ලබන වැදගත් ආගමික නිවාඩු දිනයක් වන අතර එය ඉස්ලාමීය ශුද්ධ වූ නිරාහාර මාසය වන රාමසාන් අවසානය සනිටුහන් කරයි. නිවාඩු දිනය සමරනු ලබන්නේ රාමසාන් මාසය පුරාවටම දින 29ක් හෝ 30ක් අලුයම සිට හිරු බැස යෑම දක්වා නිරාහාරව සිටීමයි.

ඊද් දිනය සඳ බැලීම මත රඳා පවතින බැවින්, ලොව පුරා සමරනු ලබන නිශ්චිත දිනයේ වෙනස්කම් තිබිය හැකිය. ඊද් අල්-ෆිතර් හි නිශ්චිත දිනයන් ප්‍රකාශයට පත් කිරීම රාමසාන් ආරම්භයට ආසන්න වන තෙක් සිදු නොවනු ඇත.

ඊද් අල්-ෆිතර් සම්ප්‍රදායන්

ඊද් අල්-ෆිතර් බොහෝ විට "උපවාසය බිඳීමේ උත්සවය" ලෙස හැඳින්වේ. ශුද්ධ වූ රාමසාන් මාසයේ ("සව්ම්") උදෑසන සිට හිරු බැස යන තෙක් නිරාහාරව සිටීම ඉස්ලාමයේ කුළුණු පහෙන් එකකි. මුහම්මද් නබිතුමාට අල් කුර්ආනයේ පාඨය පහළ වූයේ රාමසාන් මාසයේදී බව මුස්ලිම්වරු විශ්වාස කරති.

ඊද් සැමරුම්වල අනෙකුත් ප්‍රධාන අංග වන්නේ දුප්පතුන්ට මුදල් ලබා දීම ('සකාත් අල්-ෆිතර්' ලෙස හැඳින්වේ, ලබා දිය යුතු මුදල යමෙකු සතු දේපළ මත රඳා පවතී), ඊද් සුබ පැතුම් යැවීම සහ පවුල් සමඟ සංග්‍රහ කිරීම ද ප්‍රදාන තැනක් ගනියි.

බොහෝ මුස්ලිම්වරුන් සඳහා, ඊද් අල්-ෆිතර් යනු රාමසාන් මාසය පුරාම ඔවුන්ට ස්වයං පාලනයක් පවත්වා ගැනීමට උපකාර කිරීම සඳහා අල්ලාහ් ඔවුන්ට ලබා දුන් උපකාරය සහ ශක්තිය වෙනුවෙන් කෘතඥතාව දැක්වීමේ උත්සවයකි.

මෙම දිනයේ සුබපැතුම් ලෙස මුස්ලිම්වරුන් විසින් පොදුවේ භාවිතා කරන වාක්‍ය ඛණ්ඩය වන්නේ "ඊද් මුබාරක්" යන්නයි, එය 'ආශීර්වාද ලත් උත්සවය' යන්නයි. Eid Mubarak සඳහා නිසි ප්‍රතිචාරය වන්නේ "Khair Mubarak" යන්නයි, එය ඔබට සුබ පැතූ පුද්ගලයාට යහපත ප්‍රාර්ථනා කරයි.

ඊද් අල්-ෆිතර් යනු 'ලෙසර් බයිරාම්ගේ මංගල්‍යය ලෙසද හැඳින්විය හැක, බයිරම් යනු නිවාඩු සඳහා තුර්කි වචනයකි. එතරම් පුළුල් ලෙස සමරනු ලබන උත්සවයක් සඳහා Leser යන වචනය භාවිතා කිරීම අමුතු දෙයක් ලෙස පෙනෙන්නට පුළුවන, ඊට හේතුව 'ග්‍රේටර් බයිරාම්' යනු ඊද් අල්-අදා වන අතර එය දෙකේ ශුද්ධවන්තයා ලෙස සැලකෙන අනෙක් ශ්‍රේෂ්ඨ ඉස්ලාමීය උත්සවයයි.

ඉරානයේ ද ඊද් උත්සවය  ප්‍රධාන ඉස්ලාමීය නිවාඩු දිනයකි. ඊද් උල් ෆිතර් සෑම වසරකම ඉස්ලාමීය දිනය වන ෂව්වාල් 1 වන දින සමරනු ලැබේ.

ඉස්ලාමයේ, ඔවුන්ගේම වැදගත්කමක් ඇති ඉස්ලාමීය සිදුවීම් කිහිපයක් තිබේ. කෙසේ වෙතත්, ඊද් උල් ෆිතර් ඉස්ලාමයේ ශුද්ධ වූ උත්සවය  වේ. සෑම වසරකම ඉරානයේ මුස්ලිම්වරු උත්සවය සම්බන්ධයෙන් විශේෂ විධිවිධාන කරති.

ඉරානයේ ඊද් උල් ෆිතර් දිනය පිළිබඳව දැනුවත් වීමටත් ඒ අනුව ඔවුන්ගේ ක්‍රියාකාරකම් සැලසුම් කිරීමටත් සඳ බැලීම ඔවුන් මහත් උනන්දුවෙන් බලා සිටිති