ඉරානයේ ප්‍රගතියේ මාවත විමර්ශනාත්මක ඇසකින්

Iran's path of progress with an inquisitive view

 

ඉරානය වසර ගණනාවක් තිස්සේ තම වත්කම්වලින් ප්‍රයෝජන ගනිමින් දැනුම නිෂ්පාදනය කිරීමට උත්සාහ කරන අතර විවිධ ක්ෂේත්‍රවල විශාල ජයග්‍රහණ ලබා ඇත.

ඉස්ලාමීය විප්ලවයේ ජයග්‍රහණයෙන් පසු දශක හතරකට වැඩි කාලයක්, රට තුළ විද්‍යාව, තාක්‍ෂණය සහ පර්යේෂණ ක්ෂේත්‍රවල විශාල පිම්මක් ඇති කර ඇති අතර, විද්‍යාත්මක ප්‍රගතිය සහ ඉස්ලාමීය ජනරජය මෑත වසරවල නව තාක්‍ෂණයන් අත්පත් කර ගැනීම බටහිර රටවල් දැඩි ලෙස කනස්සල්ලට පත් කර ඇත.  ඒවා පරීක්ෂා කිරීම සඳහා විවිධ කඩතුරාවන් යටතේ දැඩි බලපෑම් සහ සම්බාධකවලට තුඩු දුන්නේය.

විද්‍යාවෙන් හා තාක්‍ෂණයෙන් දියුණු වූ රටවල් එය තනිකරම තමන් සන්තකයේ තබා ගැනීමට උත්සාහ කරන අතර විශේෂයෙන් ස්වාධීන ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරන ජාතීන් තම දෙපයින් නැගී සිටීම වළක්වයි.

ස්වාධීන රටවල් අනුමත කිරීමේ අධිපතිවාදී බලවතුන්ගේ අරමුණ ඇත්ත වශයෙන්ම ඔවුන්ගේ ප්‍රගතිය වැලැක්වීම සහ ඒවායේ ආර්ථික, විද්‍යාත්මක, තාක්‍ෂණික සහ අනෙකුත් වර්ධන ක්ෂේත්‍ර යටපත් කිරීමයි.

ලෝකයේ රටවල තත්ත්වය උසස් කළහොත් බටහිර රටවල වැඩි වශයෙන් පවතින තාක්ෂණික හා විද්‍යාත්මක ඒකාධිකාරය බිඳ වැටී ඒවා මත යැපීම අඩු වනු ඇත.

අද බටහිර රටවල බොහෝ වර්ධනයන් ඒවායේ මූලාරම්භය අනෙක් ඒවාය. බොහෝ රටවල විවිධ දැනුම විෂයයන් පැවති නමුත් ඒවා නොසලකා හැර ඇත. බටහිරයන් ඒවා අත්පත් කර ගැනීමට සහ සංවර්ධනය කිරීමට අවස්ථාව ලබා ගත් විට, අධික මුදලක් ගෙවීමට ඒවාට ප්‍රවේශ වීම සිදු විය.

1979 ඉස්ලාමීය විප්ලවයෙන් පසු ඉරානය ආර්ථික හා විද්‍යාත්මක සම්බාධක හමුවේ තම අභ්‍යන්තර හැකියාව සමඟ ප්‍රගතියේ මාවත අනුගමනය කිරීමට තීරණය කළේය.

ඇමෙරිකාව සහ බටහිර රටවල් ඉරානය සමඟ කරන සතුරුකම් පසුගිය දශක හතරක කාලය තුළ අත්කරගත් ප්‍රගතිය වැළැක්වීමට යැයි කීම අතිශයෝක්තියක් නොවේ.

අද, ගෝලීය උඩඟුකමේ සහ සම්බාධකවල සම්පූර්ණ ප්‍රහාරය නොතකා, ඉරානයේ ඉස්ලාමීය විප්ලවය ලෝකයේ නිදහසට ආදරය කරන ජනතාවගේ හදවත් තුළ ඉතා ආදරයෙන් වාඩි වී සිටින අතර එහි ප්‍රගතිය සහ ශ්‍රේෂ්ඨත්වය දිනෙන් දින වැඩි වෙමින් පවතී.

කැනඩාවේ මොන්ට්‍රියල් හි දත්ත විශ්ලේෂණ සමාගමක් වන Science-Metrix ට අනුව, ඉරානයේ විද්‍යාත්මක නිමැවුම ලෝක සාමාන්‍යයට වඩා 11 ගුණයකින්, වෙනත් ඕනෑම රටකට වඩා වේගයෙන් 2010 දී වර්ධනය විය.

විද්‍යා වෙබ් දත්ත ගබඩාවේ ලැයිස්තුගත කර ඇති විද්‍යාත්මක ප්‍රකාශන සංඛ්‍යාව පිළිබඳ සමීක්ෂණයකින් පෙන්නුම් කළේ බටහිර ආසියාවේ - වැඩි වශයෙන් තුර්කියේ සහ ඉරානයේ - වර්ධනය ලෝක සාමාන්‍යයට වඩා හතර ගුණයකින් පමණ වේගවත් බවයි.

1980 සිට "දැනුම නිර්මාණයේ භූ දේශපාලනික මාරුවීම්" පිළිබඳ සවිස්තර වාර්තාවේ කතුවරයා වන එරික් ආචම්බෝල්ට් සඳහන් කළේ ඉරානයේ ප්‍රකාශන අකාබනික හා න්‍යෂ්ටික රසායන විද්‍යාව, න්‍යෂ්ටික හා අංශු භෞතික විද්‍යාව සහ න්‍යෂ්ටික ඉංජිනේරු විද්‍යාව අවධාරණය කර ඇති බවයි. න්‍යෂ්ටික ඉංජිනේරු විද්‍යාවේ ප්‍රකාශන ලෝක සාමාන්‍යයට වඩා 250 ගුණයකින් වේගයෙන් වර්ධනය විය

ඉස්ලාමීය විප්ලවයට පෙර ඉරානයේ ඇතැම් හස්ත කර්මාන්ත සහ අනෙකුත් සම්ප්‍රදායික කර්මාන්ත හැර සැලකිය යුතු දේශීය තාක්‍ෂණයක් නොතිබුණි. ඉරාන කාර්මික ශිල්පීන් බොහෝ දුරට විදේශීය උපකරණ ක්‍රියා කරන්නන් විය.

දේශීය තාක්‍ෂණයේ සෑම දියුණුවක්ම පාහේ විප්ලවයෙන් පසුව සම්බන්ධ වේ. මෑත වසරවලදී ඉරානය න්‍යෂ්ටික, නැනෝ, ජෛව තාක්‍ෂණය, රොකට්ටුව, ප්‍රාථමික සෛල, අභ්‍යවකාශය, ප්‍රතිසංයෝජන ඖෂධ සහ වෛද්‍ය විද්‍යාව වැනි ක්ෂේත්‍රවල විද්‍යාත්මක හා තාක්‍ෂණික ජයග්‍රහණ රාශියක් අත්කර ගෙන ඇත.

ඉරානය ලේසර්, ක්ෂුද්‍ර ඉලෙක්ට්‍රොනික්, රොබෝ විද්‍යාව, දෘඩාංග සංවර්ධනය සහ සුපිරි පරිගණක තැනීම, මෘදුකාංග සංවර්ධනය සහ පරිගණක විද්‍යාව පුළුල් ලෙස භාවිතා කිරීම වැනි නව විද්‍යා ප්‍රදේශ වෙත පිවිසීම එහි අනෙකුත් ජයග්‍රහණ අතර වේ.

විද්‍යාවට සහ පර්යේෂණවලට ඉරානයේ දිගු සම්ප්‍රදායක් ඇත, නමුත් වසර ගණනාවක් රට යටත් විජිත හා අධිරාජ්‍ය බලවතුන්ගේ උගුලේ තබා ගත් අතර එමඟින් ප්‍රගතිය සහ මහිමය පිළිබඳ ඕනෑම බලාපොරොත්තුවක් යටපත් කර ඇති අතර ඕනෑම බුද්ධිමය ව්‍යාපාරයක් අංකුරයෙන් ගිලිහී ගියේය.

ඉස්ලාමීය විප්ලවයත් සමඟ රටේ තරුණ පරපුරට ඉදිරියට යාමට අවශ්‍ය පසුබිම නිර්මාණය විය. සංවර්ධිත රටවල් සමඟ විද්‍යාත්මක හා තාක්‍ෂණික පරතරය පියවා ගැනීමේ ජාතික ප්‍රයත්නය ඉස්ලාමීය විප්ලවයේ නායක අයතුල්ලා සෙයිද් අලි කමේනි නිතරම අවධාරණය කළ කරුණකි.

පසුගිය දශක හතර තුළ ඉරාන විද්‍යාඥයින් සහ විද්‍යාත්මක මධ්‍යස්ථාන විසින් අත්කරගත් දියුණුව වෙනත් කිසිදු ඓතිහාසික යුගයකට සමාන කළ නොහැකි තරම් වැදගත් සහ වටිනා ඒවා වේ.