සම්බාධක නොතකා ආර්ථිකය නැවත හැඩගස්වන ඉරානයේ ජෛව තාක්ෂණ විශිෂ්ටත්වය
Iran's biotech excellence reshaping economy defying sanctions
ඉරානයේ දේශපාලනය හෝ බලශක්තිය තුළ පමණක් නොව, විද්‍යාවේ විශේෂයෙන් ජෛව තාක්ෂණය තුළ ස්වයං විශ්වාසය සඳහා වන උත්සාහය මෑත වසරවලදී තීරණාත්මක හැරීමක් ගෙන ඇත. දිගුකාලීන සම්බාධක සහ සීමා කිරීම් වල බර යටතේ, විදේශ ආනයන මත යැපීම අඩු කිරීම, මහජන සෞඛ්‍යය වැඩිදියුණු කිරීම සහ ආහාර සුරක්ෂිතතාව ආරක්ෂා කිරීම සඳහා රට විද්‍යාවේ සහ නවෝත්පාදනයේ බලය උපයෝගී කර ගැනීමට පටන් ගෙන තිබේ.
එසේ කිරීමෙන්, ඉරානය තම ආර්ථික අනාගතය නැවත සිතා බලමින්, තෙල් මත යැපෙන ආකෘතියක සිට දැනුම පදනම් කරගත් කර්මාන්ත මගින් වැඩි වැඩියෙන් අර්ථ දක්වා ඇති එකකට ගමන් කරයි. ජෛව තාක්ෂණය දැන් මෙම පරිවර්තනයේ හදවතයි. විද්‍යාත්මක කුතුහලයක් ලෙස ආරම්භ වූ දෙය ප්‍රධාන උපායමාර්ගික වත්කමක් බවට පරිණත වී ඇත. ආයෝජන සහ ආයතනික සහාය ඇතිව, ඉරානය බොහෝ දියුණු ආර්ථිකයන්ට ප්‍රතිවිරුද්ධ සෞඛ්‍ය ජෛව තාක්‍ෂණයේ හැකියාවන් වර්ධනය කර ගෙන ඇත.
බොහෝ විදේශීය ඖෂධ නිෂ්පාදන සඳහා ප්‍රවේශය සීමිතව පවතින අවස්ථාවක, තීරණාත්මක වෛද්‍ය භාණ්ඩ දේශීයව නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා රට පදනමක් ගොඩනගා ඇත.වඩාත්ම කැපී පෙනෙන උදාහරණවලින් එකක් වන්නේ ඉන්සියුලින් සහ ප්ලාස්මා නිෂ්පාදනය දේශීයකරණය කිරීමයි. මෑතක් වන තුරුම සම්පූර්ණයෙන්ම ආනයනය කරන ලද මෙම අත්‍යවශ්‍ය වෛද්‍ය යෙදවුම් දෙක වාර්ෂික විදේශ මුදල් වියදම් සඳහා ඩොලර් මිලියන 300 කට වඩා දායක විය. වියදම් අඩු කිරීම පමණක් නොව සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතියේ අවදානම අඩු කිරීමේ අරමුණින්, රජය දෙකටම සම්පූර්ණ දේශීය නිෂ්පාදන ධාරිතාව සම්පූර්ණ කිරීමට වසර දෙකක ඉලක්කයක් තබා ඇත.
මෙම මාරුව හුදෙක් ආර්ථිකමය නොවේ . එය ඔරොත්තු දීමේ පුළුල් ජාතික උපාය මාර්ගයක් නියෝජනය කරයි. ආර්ථික පීඩනය නියත වන රටක, විද්‍යාව ස්වෛරීභාවයේ මෙවලමක් බවට පත්ව ඇත. ප්‍රාථමික සෛල චිකිත්සාව එවැනි එක් උදාහරණයකි. 2025 දී ඉරානය ප්‍රාථමික සෛල පර්යේෂණ සහ ප්‍රතිකාර සඳහා ගෝලීය වශයෙන් අටවන ස්ථානයට පැමිණි බව ජෛව තාක්ෂණ, සෞඛ්‍ය සහ වෛද්‍ය තාක්ෂණ මූලස්ථානයේ ලේකම් මොස්තාෆා ඝානේ මෑතකදී නිවේදනය කළේය. තුවාල සත්කාර සඳහා ප්ලාස්මා තාක්ෂණය භාවිතා කරන සායන වැනි උසස් ප්‍රතිකාර ලබා දෙන සායන දැන් රට පුරා විවෘත වෙමින් පවතින අතර, අති නවීන සෞඛ්‍ය විසඳුම් සඳහා වඩාත් සාධාරණ ප්‍රවේශයක් ලබා දෙයි.
ඉරානයේ පරමාණුක බලශක්ති සංවිධානයේ (AEOI) ප්‍රධානියා මෑතකදී විවෘත කරන ලද නව මධ්‍යස්ථාන පහක් ඇතුළුව එවැනි සායන නවයක් ක්‍රියාත්මක වන බව නිවේදනය කළේය. ඒ සමඟම, ජෛව තාක්ෂණය ඉරානයට බාහිර පෙනුම ලබා ගැනීමට උපකාරී වේ. රටේ අපනයන දිගු කලක් තෙල් හා ගෑස් මගින් ආධිපත්‍යය දැරුවද, ජෛව තාක්ෂණය වර්ධනය වන කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. මෙම ක්ෂේත්‍රයේ නිල අපනයන සංඛ්‍යා වාර්ෂිකව ඩොලර් මිලියන 200 ක් පමණ වන නමුත් විශේෂඥයින් යෝජනා කරන්නේ අවිධිමත් හෝ ලියාපදිංචි නොකළ වෙළඳාම ඇතුළුව සත්‍ය සංඛ්‍යාව සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය හැකි බවයි සමහර විට ඩොලර් බිලියන භාගයකට පවා ළඟා විය හැකිය.
බොහෝ දුරට කලාපය තුළ ඉරානය දැනට ජෛව තාක්ෂණ නිෂ්පාදන අවම වශයෙන් රටවල් 17 කට අපනයනය කරයි, නැවත සංයෝජක ඖෂධ සහ අනෙකුත් දියුණු ජීව විද්‍යාව නිෂ්පාදනය සඳහා එහි අද්විතීය යටිතල පහසුකම් බටහිර සහ මධ්‍යම ආසියාවේ තරඟකාරී වාසියක් ලබා දෙයි, එහිදී එවැනි හැකියාවන් සීමිතය. මෙම සන්දර්භය තුළ, ජෛව තාක්ෂණය විද්‍යාත්මක සාර්ථකත්වයකට වඩා වැඩි යමක් බව ඔප්පු වෙමින් පවතී. එය රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික හා ආර්ථික මෙවලමක් බවට පත්වෙමින් තිබේ. එන්නත් වල සිට ජෛව සමාන ඖෂධ දක්වා ඉරානයේ දේශීය ජෛව තාක්ෂණ නිෂ්පාදන, අසල්වැසි රටවල් විසින්, විශේෂයෙන් බටහිර ඖෂධ සඳහා දැරිය හැකි විකල්ප සොයන අය විසින් වැඩි වැඩියෙන් සොයනු ලැබේ.
තෙල් හා සසඳන විට මධ්‍යස්ථ ප්‍රමාණයේ වුවද, මෙම අපනයන උපායමාර්ගික බරක් ඇත. සම්බාධක සහ මූල්‍ය සීමාවන් යටතේ වුවද, ඉරානයට දේශීය නවෝත්පාදනයන් මත පදනම්ව කලාපයට ඉහළ වටිනාකමක් ඇති භාණ්ඩ ලබා දිය හැකි බව ඔවුන් පෙන්නුම් කරයි.නමුත් ජෛව තාක්‍ෂණයේ බලපෑම රසායනාගාර සහ රෝහල් ඉක්මවා යයි. ඉරානය එහි වඩාත්ම හදිසි අභියෝගයක් වන ආහාර සුරක්ෂිතතාවයට මුහුණ දීම සඳහා මෙම විද්‍යාව වෙත යොමු වී ඇත. මෑත වසරවලදී, පාරිසරික පීඩන, දේශගුණික විපර්යාස සහ ජනගහන වර්ධනය රටේ කෘෂිකාර්මික පද්ධතියට පීඩනයක් එල්ල කර ඇත. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, බෝග අස්වැන්න වැඩි දියුණු කිරීම, ආනයන යැපීම අඩු කිරීම සහ එහි ආහාර සැපයුම ස්ථාවරව පවතින බව සහතික කිරීම සඳහා ඉරානය ජාන ඉංජිනේරු විද්‍යාව සහ ජෛව තාක්ෂණය වැළඳගෙන ඇත.
නියඟයට ඔරොත්තු දෙන භෝග සංවර්ධනය කිරීමේ සිට ආනයනික පශු සම්පත් යෙදවුම් මත යැපීම අඩු කිරීම දක්වා, බොහෝ දියුණු ආර්ථිකයන් දිගු කලක් තිස්සේ වැළඳගෙන ඇති මෙවලම් භාවිතයෙන් රට තම කෘෂිකාර්මික අංශය නවීකරණය කිරීමට උත්සාහ කරයි. ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් මෙය ආර්ථික ගැටලුවක් ලෙස පමණක් නොව ජාතික ආරක්ෂාව පිළිබඳ කාරණයක් ලෙස දකී. ආහාර, වෛද්‍ය විද්‍යාව මෙන්, භූ දේශපාලනික මෙවලමක් බවට පත්ව ඇති අතර, ඉරානය තම ජනගහනය කිසි විටෙකත් විදේශීය සැපයුම්කරුවන්ගේ අනුකම්පාවට යටත් නොවන බව සහතික කිරීමට කටයුතු කරයි.කෘෂිකාර්මික ජෛව තාක්‍ෂණයේ ආයෝජන දැනටමත් ප්‍රතිඵල පෙන්නුම් කරමින් සිටින අතර, මෙම ප්‍රදේශයේ අඛණ්ඩ පර්යේෂණ සහ නවෝත්පාදන දැන් ඉරානයේ පුළුල් සංවර්ධන ඉලක්කවල අත්‍යවශ්‍ය අංග ලෙස සැලකේ.
මෙම උත්සාහයන්ට යටින් සිටීම පැහැදිලි උපායමාර්ගික දැක්මකි. ඉරානය තම ජාතික සංවර්ධන ලේඛනවල, ජෛව තාක්ෂණය ඇතුළු තාක්ෂණය නුදුරු අනාගතයේ දී එහි දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට සියයට 7 ක දායකත්වයක් ලබා දීමේ අභිලාෂකාමී ඉලක්කයක් දක්වා ඇත.ජාතික ජාන ඉංජිනේරු සහ ජෛව තාක්ෂණ ආයතනය වැනි ආයතන, පර්යේෂණ විශ්ව විද්‍යාල සහ පෞද්ගලික දැනුම පදනම් කරගත් සමාගම් සමඟ එක්ව, දැන් මෙම ඉලක්කය සපුරා ගැනීමේදී ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. විද්‍යාත්මක දියුණුව වාණිජ නිෂ්පාදන සහ මහජන ප්‍රතිලාභ බවට පත් කරන නවෝත්පාදන පරිසර පද්ධතියක් ගොඩනැගීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කෙරේ.
මෙම ජයග්‍රහණ තිබියදීත්, අභියෝග පවතී. සම්බාධක තවමත් සමහර උපකරණ වෙත ප්‍රවේශය සීමා කරන අතර ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාව සීමා කරයි. නිලධාරිවාදය සහ නියාමන බාධක පර්යේෂණයේ සිට වෙළඳපොළ දක්වා මාර්ගය මන්දගාමී කළ හැකිය. එහෙත් ගම්‍යතාවය ප්‍රතික්ෂේප කළ නොහැකිය. ඉරානයට සම්පත් නොමැති දේ, එය විද්‍යාත්මක කුසලතා, උපායමාර්ගික සැලසුම්කරණය සහ ජාතික කැමැත්තෙන් වන්දි ගෙවීමට පටන් ගෙන තිබේ. මෙම ක්ෂේත්‍රයේ ආයෝජනය කිරීමෙන්, ඉරානය වඩාත් ස්වයංපෝෂිත ආර්ථිකයක් ගොඩනඟනවා පමණක් නොව, නවෝත්පාදනය සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව මත පදනම් වූ දිගුකාලීන, තිරසාර සංවර්ධනයක් සඳහා අඩිතාලම දමමින් සිටී.
ඉරානයේ ජෛව තාක්ෂණ ගමන විද්‍යාව ආර්ථික ශක්තියේ සහ ජාතික ගෞරවයේ කුළුණක් බවට පත්විය හැකි ආකාරය පිළිබඳ බලගතු උදාහරණයක් ඉදිරිපත් කරයි. ජාතියක් තමන්ගේම හැකියාවන් වෙත හැරී දැනුමෙන් නායකත්වය දීමට එඩිතර වූ විට කළ හැකි දේ එහි අත්දැකීම් මගින් පෙන්නුම් කෙරේ
No comments:
Post a Comment