ඉරානයේ පිහිටි මහා භූගත නගරය: අතීතයට ගමන් කිරීමට කවුළුවක්

 Window to the past: gigantic underground city is full of untold stories

කලක් ආරක්ෂක කඳවුරක් වූ විශාල භූගත නගරයක් මධ්‍යම ඉරානයේ මහජන නැරඹීම සඳහා සූදානම් වෙමින් පවතී.

මේ දක්වා භූගත නගරය තුළ කාල සීමා දෙකක් කැණීම් කර ඇත. එය ඉරානයේ පමණක් නොව බටහිර ආසියාවේ ඇති විශාලතම භූගත නගරය ලෙස සැලකේ. මේ දක්වා පුරාවිද්‍යාඥයින් සහ සංස්කෘතික උරුමයන් පිළිබඳ විශේෂඥයින් විසින් වර්ග මීටර් 400 ක් භූගත ස්ථාන සහ මංපෙත් කැණීම් කර ඇත.

ටෆ්ටෙෂ් නගරයේ පිහිටි මෙම භූගත නගරය ඉදිකිරීම් කටයුතු වලදී වසර ගණනාවකට පෙර අහම්බෙන් සොයා ගන්නා ලදී. ජනප්‍රවාද වලට අනුව 13 වන සියවසේ මුල් භාගයේ මොංගෝලියානු ආක්‍රමණයෙන් එය මිනිසුන්ට රැකවරණයක් ලබා දුන්නේය.

අතින් කැටයම් කරන ලද භූගත නගරය දේශීය හා ජාත්‍යන්තර සංචාරකයින් සඳහා ජනප්‍රිය සංචාරක ගමනාන්තයක් වනු ඇත, නමුත් ප්‍රාදේශීය බලධාරීන්ට අනුව ඒ ආසන්නයේ තවත් නවාතැන් පහසුකම් සකස් කළ යුතුය.

වෘත්තීයමය පර්යේෂණ මත පදනම්ව, අතින් සාදන එවැනි සැඟවුනු ස්ථාන නිර්මානය කිරීම දේශගුණය සහ භූගෝලීය තත්වයන්, ආරක්‍ෂාව, තිරසාර බව සහ ආගම, සංස්කෘතික, දේශපාලන, සමාජ හා ආර්ථික තත්වයන්  ඇතුළු බොහෝ සාධක මත රඳා පවතී. මෙම අංශ ගැඹුරින් බැඳී ඇත. මෙම ගෘහ නිර්මාණ බාහිර හැඩය, අභ්‍යන්තර අවකාශය සහ ක්‍රියාකාරිත්වය (ආගමික, සුසාන භූමි, නේවාසික සහ නවාතැන්) මත පදනම්ව විවිධ විධිමත් වර්ග වලට වර්ග කළ හැකිය.

මුළුමනින්ම අතින් සාදන ලද විශේෂිත ඉදිකිරීම් විශාල ඉදිකිරීම් ද්‍රව්‍ය අවශ්‍ය නොවන අද්විතීය කුසලතාවයක් වන අතර එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පරිසර හිතකාමී ලෙස නිර්මාණය කර ඇත. එහි නිර්‍මාණය ප්‍රධාන වශයෙන් අරමුණ වී ඇත්තේ ද්‍රව්‍යමය භාවිතයට වඩා වැඩි ඉඩ ප්‍රමාණයක් ඉතිරි කර දීමයි. බාහිර පෙනුමට වඩා කැණීම් වලින් ඉදිකර ඇති මෙම අපූරු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය මඟින් පුළුල් පර්යේෂණ හා විශ්ලේෂණ සඳහා බොහෝ අවස්ථාවන් ලබා දේ.

ද්‍රව්‍ය භාවිතය හැර අවකාශයන් සෑදීමේ අනිවාර්ය ක්‍රමයක් ලෙස කිසිවක් නොමැති හෙයින්, එවැනි ව්‍යුහයක් තැනීමේදී මතුපිටින් හෝ බිමෙන් පටන් ගැනීමට කිසිදු වගකීමක් නොමැත. ගල් හා ගොඩවල් හැසිරවීමට සහ අභ්‍යන්තර අවකාශය සැලසුම් කිරීම සඳහා පොරව, මිටිය, චිසල්, ස්පේඩ්, මිටිය  වැනි විවිධ මෙවලම් අවශ්‍ය වේ. ඒත්ඒ වා එකක්වත් මෙහි භාවිතා නොවේ.

ඉරානයේ විවිධ දේශගුණික තත්ත්වයන් හේතුවෙන් එහි විවිධ ප්‍රදේශ වල එවැනි විශ්මය ජනක ව්‍යුහයන් දැකිය හැකිය. මෙම අද්විතීය ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය සාම්ප්‍රදායික වාසස්ථාන හා ඉදිකිරීම් ක්‍රම වලට පටහැනි වන අතර එය සෑම විටම කඳු සහ නිම්න සඳහා බිත්තියක් හෝ බිමක් ලෙස භාවිතා කළ හැකිය. විවිධ ප්‍රදේශ වල දේශගුණික විචලනයන් පාලනය කිරීමට මෙයහොඳ ක්‍රමයකි.

https://www.tehrantimes.com/news/464939/Window-to-the-past-gigantic-underground-city-is-chock-full-of