සම්ප්‍රදායි පර්සියානු ජන සංගීත කලාව
 සහ එහි අපූරත්වය

"සංගීතය"මිනිස් ආත්මයේ රිද්මයයි. සාමකාමි සංගීතය තුළ ආධ්‍යාත්මය, විශ්වයේ නිහඩ භාෂාව ගැබ් ව ඇත. වචනවලට පෙරළිය නොහැකි  හැගීම්වල නිල මාධ්‍යය සංගීතයයි. එනිසාමයි එය විශ්ව භාෂාවක් ලෙස හදුන්වන්නේ..

පර්සියානු සම්ප්‍රදායික සංගීතය හෝ ඉරාන සම්ප්‍රදායික සංගීතය, පර්සියානු සම්භාව්‍ය සංගීතය හෝ ඉරාන සම්භාව්‍ය සංගීතය ලෙසද හැඳින්වේ.  එරටේ සංගීතය සම්භාව්‍ය, මධ්‍යකාලීන සහ සමකාලීන යුග හරහා වර්ධනය වූ ලක්ෂණ වලින් සමන්විත වේ. එය මහා ඉරානයේ කොටසක් ලෙස සැලකෙන ප්‍රදේශ සහ ප්‍රදේශ වලටද බලපෑම් ඇති කළේය.

ඉතිහාසය පුරා සංගීත විද්‍යාව හුවමාරු වීම හේතුවෙන් ඉරානයේ බොහෝ සම්භාව්‍ය මාදිලි එහි අසල්වැසි සංස්කෘතීන්ට සම්බන්ධ වේ.

ඉරානයේ සම්භාව්‍ය කලා සංගීතය අධ්‍යාත්මික මෙවලමක් ලෙස අඛණ්ඩව ක්‍රියා කරයි, එය ඉතිහාසය පුරාවටම මෙන්, විනෝදාත්මක ක්‍රියාකාරකමකට වඩා බෙහෙවින් අඩුය. සමස්තයක් ලෙස සමාජය සහභාගී වන ජනශ්‍රැති සහ ජනප්‍රිය සංගීතයට වඩා එය බොහෝ දුරට සමාජ ප්‍රභූ පැලැන්තියට අයත් වේ. කෙසේ වෙතත්, ඉරානයේ සම්භාව්‍ය සංගීතයේ සංරචක ජන සහ පොප් සංගීත සංයුතියට ද ඇතුළත් කර ඇත.

ඉරාන සම්ප්‍රදායික සංගීතය රසවින්දනයෙන් පොහොසත් වන අතර ගැඹුරු අධ්‍යාත්මික මානයක් දරයි. පර්සියානු සංගීතයේ සම්ප්‍රදාය සියවස් ගණනාවකට පෙර සිට පැවත එන අතර පර්සියාවේ බොහෝ සන්ගීත උපකරණ නිර්මාණය කර ඇත. පර්සියානු සම්භාව්‍ය සංගීත ලෝකයට පිවිසීම සියලු සංවේදනයන් අවදි කරන ලෝකයකට පා තැබීමකි.

පර්සියානු සංගීතයේ ඉතිහාසය

පුරාවිද්‍යාත්මක සාක්ෂි පෙන්නුම් කරන්නේ ඉරානයේ සංගීතයේ වර්ධනය එහි මුල් ශිෂ්ටාචාරයේ ආරම්භය සොයා ගන්නා බවයි. ඒලාම් ශිෂ්ටාචාරය දක්වා සංගීතඥයන් බිහි වූ බවට වාද්‍ය භාණ්ඩ, පාඨ සහ සිතුවම් සාක්ෂි දරයි. Achaemenids මහා පර්සියානු අධිරාජ්‍යය යටතේ සංගීත සම්ප්‍රදාය පිළිබඳ තොරතුරු කිහිපයක් අපට තිබුණද, එය දැනටමත් උසාවියේ ජීවිතයේ කේන්ද්‍රීය කොටසක් වූ බව අපි දනිමු. ග්‍රීක ඉතිහාසඥයන් ලියා ඇත්තේ ඇසිරියානු හමුදාවට එරෙහිව සටන් කිරීමට පෙර, මහා සයිරස් වීර ගීතයක් ගායනා කළ බවත්, එය ප්‍රහාරය නිවේදනය කළේ පිත්තල සංගීත කණ්ඩායමක් බවත්ය. ඉරාන පුරාවෘත්තවල, සංගීතයේ සොයාගැනීමේ මූලිකතාවය තේජාන්විත රජ ජම්ෂිඩ් ට ගෞරවය හිමි වේ.

පර්සියානු සංගීතය එහි අව්‍යාජ මූලයන් සොයා ගන්නේ සසානිඩ් යුගයේදී වන අතර මෙම යුගයේ බොහෝ ලේඛන එහි වැදගත්කම ගැන සාක්ෂි දරයි. නිදසුනක් වශයෙන්, කර්මන්ෂාහි Taq-e Bostan වැනි සාසානියානු මූලික සහන කිහිපයක සංගීතඥයන් නිරූපණය කෙරේ. එකල සංගීතය අධිකරණයට සරල විනෝදාස්වාදයක් නොවූ අතර මිනිසුන්ට දෙවියන් වහන්සේ සමඟ සන්නිවේදනය කිරීමේ මාර්ගයක් ලෙස සැලකේ.

බොහෝ ප්‍රසිද්ධ සංගීත වේදීන්  ජීවත් වූයේ සසානියානු මළුව අසල වන අතර ඔවුන් අතර ඉරාන සංගීතයේ ආරම්භක පියෙකු වන බාබඩ් ප්‍රමුඛ වේ. මෙම ඉහළ ගෞරවාදරයට පාත්‍ර වූ කවියා සහ සංගීතඥයා II Khoswro රජු වෙනුවෙන් වාදනය කළ අතර ඔහු අද අප දන්නා පරිදි සංගීත සම්ප්‍රදායේ නව නිපැයුම්කරු ලෙස සැලකේ.

කජාර් රාජවංශය යටතේ බොහෝ ප්‍රසිද්ධ සංගීතඥයන් පර්සියානු සංගීත කලාව දියුණු කිරීමට දායක විය. ඒ අතරම, කජාර් රජුන් බටහිර රටවලට විශේෂයෙන් ආකර්ෂණය වූ බැවින්, බටහිර රටවල සංගීත මූලධර්මවල බලපෑම් ඉරානයේ සාම්ප්‍රදායික සංගීතයට ඇතුළු වීමට පටන් ගත්තේය. කජාර් උසාවියේ තාර සහ සෙටාර් වාදකයෙකු වන මිර්සා අබ්දුල්ලා, සංරක්ෂණාගාර සහ විශ්ව විද්‍යාලවල ඉගැන්වීමෙන් පර්සියානු සංගීතය ස්ථාපිත කිරීමේදී විශාල කාර්ය
භාරයක් ඉටු කර ඇත. ඔහු ඉරාන ඉතිහාසයේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන සංගීතඥයෙකු ලෙස සැලකේ.

ඉරාන සංගීතය යනු කුමක්ද?

සාම්ප්‍රදායික පර්සියානු සංගීතය පදනම් වී ඇත්තේ මාදිලියේ පරිමාණයන් සහ නාද මාලාවක් මත ය. 19 වන ශතවර්ෂයේ සම්පූර්ණයෙන් සංවර්ධනය කරන ලද ප්‍රසංගය "Radif" ලෙස හැඳින්වේ: එය "Dastag" නමින් හැඳින්වෙන මාතයන් හතක් මත පදනම් වී ඇත, බොහෝ උප මාතයන් සහ "Avaz" නමින් ව්‍යුත්පන්න මාදිලි පහක් ඇත. මෙම මාතයන් "ගුෂේ" නමින් හැඳින්වෙන කෙටි තනු චලන 200කට වඩා අඩංගු වන අතර ඒවා නිශ්චිත අනුපිළිවෙලකට එකිනෙක සාර්ථක වේ.

මෙම සාම්ප්‍රදායික සහ අද්විතීය ප්‍රසංගය, "ඉරාන සංගීතයේ රඩිෆ්", UNESCO විසින් 2009 දී, මනුෂ්‍යත්වයේ අස්පෘශ්‍ය සංස්කෘතික උරුමයේ අංගයක් ලෙස ලැයිස්තුගත කර ඇත.

ඉරානයේ Khorasan සම්ප්‍රදායික සංගීතය ඉරානයේ නැගෙනහිර දකුණු Khorasan හි සංගීතඥයන්, Amin Karimi 1 රස ඉරානය

සංගීතඥයන් මෙම මාදිලියේ පරිමාණයන් සහ නාදයන් වැඩිදියුණු කරන අතරම ඒවා අනුගමනය කරයි. මේ ආකාරයෙන්, කලාකරුවන්ට ඔවුන්ගේම ආභාසය අනුව විවිධ හැඟීම් ප්රකාශ කළ හැකිය. සාම්ප්‍රදායික කාර්ය සාධනය සාමාන්‍යයෙන් කොටස් පහකින් සමන්විත වේ: පූර්විකාව, තනු නිර්මාණය, රිද්මයානුකූල කොටස, ගායනය සහ අවසාන රිද්මයානුකූල සංයුතිය ඉන් ප්‍රධාන වේ.

පර්සියානු සංගීතයේ අධ්‍යාත්මික මානය

පර්සියානු අධිරාජ්‍යයන් පැවති කාලයේ සංගීතය සැලකිය යුතු අධ්‍යාත්මික කාර්යභාරයක් ඉටු කළේය. බොහෝ පර්සියානු රජවරුන්ගේ ප්‍රධාන ආගම වූ Zoroastrianism හි, Zoroastrianism හි ගීතිකා පහක් වන "Gathas" ගායනා කරන බැවින්, ගායනය ආගමික චාරිත්‍රයේ ප්‍රධාන අංගයකි.

පර්සියාවට ඉස්ලාම් ආගම පැමිණීම ඉරානයේ සංගීත අභ්‍යාස කෙරෙහි බලපෑමක් ඇති කළේ එය පුද්ගලික සැමරුම් සහ හමුදා පෙළපාළිවලට සීමා වූ බැවිනි. ඊට අමතරව, ඉස්ලාමයේ සංගීතය බොහෝ විට සිදු වන්නේ කුරානය පාරායනය කිරීම සඳහා ය. කෙසේ වෙතත්, ඉරානයේ සංගීතයේ සංස්කෘතික සම්ප්‍රදාය චිරස්ථායී කර ඇති අතර, ප්‍රධාන වශයෙන් ශාස්ත්‍රපතිවරුන්ගේ සිට ආධුනිකයන් දක්වා උගන්වා ඇති අතර, එබැවින් සාම්ප්‍රදායික සංගීතය ක්‍රමයෙන් ආගමික පිළිවෙත් සමඟ මුසු වී ඇත. නිදසුනක් වශයෙන්, සංගීතය Tazieh හි ප්‍රධාන කොටසකි, Imam Hossein ගේ මරණය පිළිබඳ නාට්‍ය නිරූපණය, සහ ආගමික ගීත සහ සංගීතය Zurkhanehs හි ක්‍රීඩා පුහුණුව සමඟ ඇත.

ආධ්‍යාත්මිකව ගත්කල ලොව සියලු ශබ්දවලට රිද්මයක් ඇත. දොලකින් ගලන ජලයේ රිද්මයද, කුරුල්ලෙකු කෑ ගසන හඬේ රිද්මයද සිත් තුළ විවිධ රසමානයන් මවයි. 

සංගීතය යනු ඉස්ලාමයේ අද්භූත සහ ඉහළම ශාඛාව වන සූෆිවාදයේ ආගමික භාවිතයේ ප්‍රධාන කොටසකි. එය මෙනෙහි කිරීමේ තත්වයකට ළඟා වීමටත්, භාවනාව තුළින් අධ්‍යාත්මික හා ප්‍රීතිමත් තත්වයන් ප්‍රකාශ කිරීමටත් භාවිතා කරයි. සුෆි සංගීතය, මෙන්ම පර්සියානු සම්ප්‍රදායික සංගීතය, හෆීස් සහ රූමි වැනි සුප්‍රසිද්ධ ඉරාන සුෆි කවියන්ගේ නිර්මාණවලින් ආභාෂය ලබා ඇති අතර, ඔවුන්ගේ බොහෝ කෘතීන් ගී පද ලෙස ඇතුළත් කර ඇත.

සංගීතයට සංස්කෘතික හා කලාපීය බලපෑම්

පොහොසත් බහු සංස්කෘතික රටක් ලෙස ඉරානයේ සාම්ප්‍රදායික සංගීතයට එහි අසල්වැසි රටවල් ද බලපෑම් කර ඇත. දේශසීමා වලට ආසන්න ප්‍රදේශ ටර්ක්මෙනිස්තානය, තුර්කිය, අරාබි රටවල්, ඉන්දියාව, පකිස්තානය යනාදියෙන් පැමිණෙන තනු, රිද්ම, ගීත සහ සංගීත භාණ්ඩවල සංස්කෘතික බලපෑම් පෙන්නුම් කරයි.

ඉරානය තුළම, විවිධ ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් කුඩා නගරවල, ගම්වල සහ ගෝත්‍රවල ඔවුන්ගේම ජන සංගීතය වර්ධනය කර ඇත. ජන සංගීතය වාචික සම්ප්‍රදායක් පමණක් වන අතර ගී පද දේශීය විශ්වාසයන් සහ සම්ප්‍රදායන් දරයි. මිර්සා අබ්දුල්ලාගේ ශිෂ්‍යයෙකු වන සහ සාම්ප්‍රදායික සංගීතයේ ඉරානයේ වඩාත්ම බලගතු චරිතයක් වන අබෝල්හසන් සබා ඉරානයේ ජන සංගීතය සංරක්ෂණය හා අගය කිරීම සඳහා විශාල දායකත්වයක් ලබා දී ඇත. ඔහු බොහෝ ඉරාන වාද්‍ය භාණ්ඩ ඉහළම මට්ටමින් වාදනය කළ අතර ප්‍රදේශවාසීන්ගෙන් සාම්ප්‍රදායික සංගීතය ඉගෙන ගැනීමට රට පුරා සංචාරය කළේය.

එහි අධ්‍යාත්මික අර්ථයට සමීපව, ඉරානයේ සංගීතය ද මිනිසුන් සුව කරන දෙයක් විය හැකිය. දකුණු ඉරානයේ, පර්සියානු ගල්ෆ් වෙරළ තීරයේ, අප්‍රිකාවේ මුල් සොයා ගන්නා Zar උත්සවය සඳහා එය සිදු වේ. මෙම භූත දුරු කිරීමේ චාරිත්‍රය සිදු කරනු ලබන්නේ ස්වාමියා සහ පුද්ගලයා මෝහයෙන් සුවපත් වන සංගීතය වාදනය කිරීමෙනි.

සාම්ප්රදායික පර්සියානු උපකරණ

ඉරානය සතුව සාම්ප්‍රදායික උපකරණ සිය ගණනක් ඇත, බොහෝ දුරට තන්තු සහ බෙර වාදන ඊට අයත්ය. ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් සේද මාවතේ වෙළෙන්දන්ට ස්තුතිවන්ත වන්නට පර්සියානු අධිරාජ්‍යයන් යටතේ මුළු කලාපයටම, යුරෝපය සහ ආසියාව දක්වා ව්‍යාප්ත වී ඇත. පහත දැක්වෙන සංගීත භාණ්ඩ ඉරාන සම්ප්‍රදායික සංගීතයේ වඩාත්ම කැපී පෙනෙන ඒවා වේ

Ney යනු වසර 5000ක් පැරණි අවසන් පිඹින නළාවකි, එබැවින් තවමත් භාවිතා වන පැරණිතම සංගීත භාණ්ඩය වේ. පර්සියානු neys හි සිදුරු හයක් සහ එක් මාපටැඟිලි සිදුරක් ඇත.

සන්තූර් යනු බෙර තත් වාද්‍ය භාණ්ඩයක් වන අතර, ලෝහමය නූල් 72ක් trapezoidal අනුනාද ශබ්ද පුවරුවක් මත දිගු කර ඇත. ක්‍රීඩකයා නූල් වලට පහර දීම සඳහා කුඩා හැන්දක් හැඩැති මැලට් මිටි දෙකක් භාවිතා කරයි. මෙම උපකරණය ඉන්දියාව, චීනය සහ ග්‍රීසිය වැනි ලෝකයේ බොහෝ ප්‍රදේශවලට අපනයනය කරන ලදී.

සෙටාර් යනු නූල් හතරක් සහිත ලුට් පවුලේ සාමාජිකයෙකි. එය අතින් වාදනය වේ. එය සමීප සහ උණුසුම් ශබ්දයක් නිපදවයි.

- තාර යනු නූල් හයකින් යුත් ලූට් වර්ගයකි. 18 වන ශතවර්ෂයේ නිර්මාණය කරන ලද එය ඉරානයේ සහ කලාපයේ වඩාත්ම වැදගත් සංගීත භාණ්ඩයක් බවට පත්ව ඇත. එය තනි සම්ප්‍රදායික සංගීතය හෝ ගීත සමඟ වාදනය කිරීමට ප්‍රියතම මෙවලම වේ.

තාර, ඉරාන ඒකල සංගීත භාණ්ඩය තාර්, ඉරාන ඒකල සංගීත භාණ්ඩය, ෂාරූස් එස්මයිලි | රස ඉරානය

- Kamancheh යනු දුන්නකින් වාදනය කරන ලද සංගීත භාණ්ඩයකි. එය ආර්මේනියානු, අසර්බයිජානියානු, තුර්කි සහ කුර්දි ජාතිකයන්ගේ සම්ප්‍රදායික උපකරණයකි. එය වයලීන වාද්‍ය භාණ්ඩවල ආදිතමයෙකි.

- තන්බුර් යනු නූල් දෙකක් හෝ තුනක් සහිත තවත් ලුට් වර්ගයකි. එය කුර්දි ජනතාවගේ පූජනීය මෙවලම වන අතර ඉරානයේ කුර්දි ප්‍රදේශවල ජන සංගීතයේ ප්‍රධාන කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.

Tanbur, ඉරාන සම්ප්‍රදායික සංගීත භාණ්ඩය Tanbur, ඉරාන සම්ප්‍රදායික සංගීත භාණ්ඩය,ඩෆ් යනු වටකුරු රාමු බෙරයක් වන අතර එයට ලෝහ වළලු සවි කර ඇත. මුලින් කුර්දිස්තානයේ සුෆිවරුන්ගේ සංගීත භාණ්ඩය, එය සාමාන්‍යයෙන් ගායකයින් සහ තාන්බුර්, සෙටාර් සහ වෙනත් සංගීත භාණ්ඩ වාදකයන් සමඟ පැමිණේ.

- Tonbak යනු පර්සියානු සංගීතයේ ප්‍රධාන ඩ්‍රම් සංගීත භාණ්ඩයකි. එය දෑතින් වාදනය වන අතර ක්‍රීඩකයාගේ සිරුර හරහා විකර්ණ ලෙස ස්ථානගත කර ඇත.

Tanbur, සම්ප්‍රදායික ප්‍රධාන බෙරයක් වන ටොන්බැක්, සම්ප්‍රදායික ඉරාන ප්‍රධාන බෙරයක්,

පර්සියානු සම්භාව්‍ය සංගීතයේ සම්ප්‍රදාය තවමත් ඉරානයේ ජීවමානව පවතී, ඉතා ගෞරවනීය ගුරුවරුන්ගේ සිට ග්‍රාමීය ජනයා විසින් වාදනය කරන ජන සංගීතය දක්වා වර්ධනය ව ඇත. එය පර්සියානු සංස්කෘතියේ වැදගත්ම අංගයන්ගෙන් එකකි, ඉරානයේ සියලුම නගරවල සහ ගම්වල බොහෝ ආකාර අත්විඳිය හැකිය.