"මෙහ්රෙගන්" සශ්රීකත්වයේ සැමරුම
-Mehregan - Festival of Autumn
ලොව පුරා සිටින සියලුම ඉරාන වැසියන්ට, සහ ඔවුන්ගේ මිතුරන්ට මෙහ්රෙගන් එනම් සරත් සෘතුවේ උත්සවය සුවිශේෂී වේ. මෙහ්රෙගන් උත්සවය සොරොස්ට්රියානු සම්ප්රදායන්හි මුල් බැසගත් පුරාණ ආර්ය අස්වැන්න නෙළීමේ මංගල්යයක් වන අතර එය වාර්ෂිකව ඉරාන දින දර්ශනයේ හත්වන මාසයේ (මෙහ්රෙ) 16 වන දින සමරනු ලබන අතර එය යසාටා එනම් අග්ර දේවදූත මිත්රා නමින් නම් කර ඇත. සාමාන්යයෙන් ග්රෙගෝරියානු දින දර්ශනයේ ඔක්තෝබර් මුලදී වැටේ. නපුරට එරෙහිව යහපත ජයග්රහණය කිරීම යුක්තිය සහ අලුත් කිරීම යන තේමාවන් සමඟ අනුනාද වන අතර එය පර්සියානු අලුත් අවුරුද්ද වන නව්රුස් හි ආත්මයට සමාන වේ. එය සමබරතාවය, විපාක අස්වැන්න සහ බෙදාගත් ප්රීතියෙන් ප්රජාවන් එක්රැස් කිරීම සැමරීමකි. වැදගත්කම අතින් නව්රුස්ට සමාන වූ මෙම උත්සවය, අස්වැන්න නෙළන සමයේ අවසානය පමණක් නොව, අධ්යාත්මික අස්වැන්නක් ද සංකේතවත් කරයි. හොඳ හිත, මිත්රත්වය සහ බෙදාගත් සංස්කෘතික අනන්යතාවය එක්රැස් කිරීම මෙහි මුලික තේමාවන් ය.
ඉරානයේ සංස්කෘතික ව්යුහයට ගැඹුරින් බැඳී ඇති සරත් සමය සැමරීමක් වන පුරාණ මෙහ්රෙගන් උත්සවය, යුනෙස්කෝවේ ලෝක අස්පෘශ්ය උරුම ලැයිස්තුවට ඇතුළත් කිරීමෙන් ගෝලීය පිළිගැනීමක් ලබා ඇත.
මෙම පිළිගැනීම ඉරානය සහ ටජිකිස්තානය එක්ව ලබා ගන්නා ලදී. එය මෙහ්රෙගන්ගේ කල් පවතින උරුමයට ගෞරව කරන අතර පර්සියානු භාෂාව පරිශීලනය කරන ලෝකය පුරා බෙදාගත් සංස්කෘතික වටිනාකම් සහ ඓතිහාසික බැඳීම් ප්රදර්ශනය කරයි.“රබාබ් සෑදීමේ සහ වාදනය කිරීමේ කුසලතාව” ලියාපදිංචි කිරීමට අමතරව, යුනෙස්කෝවේ පැරගුවේ 19 වන සැසියේදී උත්සවය නිල වශයෙන් පිළිගැනීමට ලක් වූ අතර, මෙහ්රෙගන්ගේ සංස්කෘතික හා ඓතිහාසික වැදගත්කම අවධාරණය කළේය.
ඉතිහාසය පුරාම, මෙහ්රෙගන් අතිමහත් වැදගත්කමක් දරයි. අචෙමනිඩ් එනම් ක්රි.පූ. 550–330 සහ සසානියානු (ක්රි.ව. 224–651) කාලවලදී, එය නව්රුස්ට පසු දෙවන වැදගත්ම උත්සවය ලෙස සැලකේ. ප්රජා රැස්වීම්, පූජාවන් සහ කෘතඥතාවයේ ආත්මය කේන්ද්රස්ථානය කරගත් මහා උත්සව මෙම අවස්ථාව සනිටුහන් කළේය. මෙම චාරිත්ර වාරිත්රවල ඓතිහාසික වැදගත්කම, පුරාණ සිරිත් විරිත් සහ නූතන පිළිවෙත් අතර සම්බන්ධතාවය පවත්වා ගනිමින්, අදටත් සොරොස්ට්රියානු ප්රජාවන් සමරන ආකාරයෙන් පිළිබිඹු වේ. අද වන විට, ඉරානයේ, විශේෂයෙන් යාස්ඩ් සහ කර්මන් වැනි නගරවල, එහි චාරිත්ර වාරිත්ර දිගටම පවත්වා ගනිමින්, සහස්ර ගණනාවක් පුරා විහිදුණු අතීතයකට සංස්කෘතික පාලමක් ආරක්ෂා කරයි.
විශේෂයෙන් සොරොස්ට්රියානුවන්, ග්රාමීය ප්රජාවන් සහ ඉරානය අතර අද දක්වා මෙම සැමරුම නොනැසී පවතී. මෙම ප්රජාවන් කාලයත් සමඟ මෙහ්රෙගන් අනුවර්තනය කර ඇති අතර, මූලික සම්ප්රදායන් රඳවා ගනිමින් නවීන අංග ඇතුළත් කර ඇති අතර එය පරම්පරා ගණනාවක් පුරා එහි අදාළත්වය පවත්වා ගැනීමට උපකාරී වී ඇත. යාස්ඩ්, ටෙහෙරාන් සහ මසන්දරන් සහ ගොලෙස්තාන් වැනි ප්රදේශ ඇතුළුව ඉරානයේ විවිධ ප්රදේශවල සැමරුම් පැවැත්වේ. උත්සව ඉරානයේ විවිධ සංස්කෘතික ඉතිහාසය පිළිබිඹු කරමින් සොරොස්ට්රියානු සිරිත් විරිත් නව බලපෑම් සමඟ මිශ්ර කරයි. උත්සවයේ කේන්ද්රීය වන්නේ දෙළුම්, මිදි, මාජෝරම් සහ කැඩපතකින් සරසා ඇති මෙහ්රෙගන් මේසයක් සැකසීමයි. එය සොබාදහමේ බහුලත්වයේ සංකේත වේ.
දෙළුම් සශ්රීකත්වය සහ සමෘද්ධිය සංකේතවත් කරයි, මිදි අස්වැන්න නියෝජනය කරයි, මාජෝරම් සෞඛ්යය හා යහපැවැත්ම සමඟ සම්බන්ධ වේ, කැඩපත පරාවර්තනය සහ සත්යය සංකේතවත් කරයි. පවුල් මෙම අලංකාර මේස වටා එක්රැස් වී යාඥා පවත්වති, දෙළුම් යුෂ වැනි සාම්ප්රදායික පාන වර්ග බෙදා ගනී, සොරොස්ට්රියානු විශ්වාසයේ උත්තරීතර දෙවියා වන අහුරා මස්ඩා සමඟ ඔවුන්ගේ බැඳීම ශක්තිමත් කරන පූජා පවත්වති. මෙහ්රෙගන්ගේ ආත්මය බෙදා ගැනීම වටා ද භ්රමණය වේ. අඩු වරප්රසාද ලත් අයට වාසනාවන්ත ලෙස දීම, වාර්ගික සහයෝගීතාවය සහ අන්යෝන්ය සහයෝගය අවධාරණය කරන සම්ප්රදායකි.
ටජිකිස්තානයේ, මෙම උත්සවය සමාජ ඒකාබද්ධ කරන්නෙකු ලෙස සේවය කරන අතර, සියලු වයස්වල සහ පසුබිම්වල පුද්ගලයින් එක් කරයි. මෙම උත්සාහයන් සම්ප්රදායේ ජීවමාන ස්වභාවය පෙන්නුම් කළ අතර ජාතීන් දෙකෙහිම සංස්කෘතික අනන්යතාවන්ට එහි වැදගත්කම අවධාරණය කළේය.
සාහිත්යයේ සහ ජනප්රවාදයේ සංස්කෘතික වැදගත්කම
මෙහ්රෙගන් යනු උත්සවයක් පමණක් නොව පර්සියානු සාහිත්යයේ සහ ජනප්රවාදයේ සැලකිය යුතු සංකේතයකි. ඉරාන මිථ්යා කථා වල පුරාවෘත්ත වීරයෙකු වන ෆෙරෙයිඩුන්, නපුරු ඒකාධිපතියෙකු වූ සහක් පරාජය කර දමවාන්ඩ් කන්දේ සිරගත කළ දිනය එය සනිටුහන් කරයි. ආලෝකයේ, මිත්රත්වයේ, ගිවිසුම්වල සහ යුක්තියේ අග්ර දේවදූතයා වන මිත්රා (මෙහර්) ට කැප වූ මෙය සරත් සෘතුවේ විෂුවය සනිටුහන් කරන අතර නපුරට එරෙහිව යහපත ජයග්රහණය කිරීම මෙන්ම බහුල අස්වැන්න සඳහා කෘතඥතාව සංකේතවත් කරයි. නැවුම් පලතුරු, රසකැවිලි, ඇට වර්ග, දර්පණ සහ ශුද්ධ වූ පොත් වැනි සංකේතාත්මක අයිතම වලින් සරසා ඇති විස්තීර්ණ මේස සැකසීමට පවුල් සහ ප්රජාවන් එක්රැස් වන අතර, සහභාගිවන්නන් නව ඇඳුම් අඳිති, තෑගි හුවමාරු කර ගනී, දෙළුම් සුප් හෝ කුංකුම බත් වැනි කෑම වර්ග ඇතුළත් උත්සව ආහාර බෙදා ගනී . සංගීතය, නැටුම් සහ කවි ගායනා ඇතුළු ප්රීතිමත් ක්රියාකාරකම්වල නිරත වේ.
එය ඉන්දු-යුරෝපීය පවුලේ ජර්මානු පැත්තේ ඔක්තෝබර්ෆෙස්ට් සමඟ යම් සමානකම් බෙදා ගනී, මන්ද ඒවා දෙකම පුරාණ කෘෂිකාර්මික උත්සවවලට සම්බන්ධ වේ. ඇතැම් ඓතිහාසික කාල පරිච්ඡේදවලදී යටපත් කළද, මෙහ්රෙගන් නූතන ඉරානයේ සහ ඉරාන ප්රජාවන් අතර පුනර්ජීවනයක් අත්විඳ ඇත. එය ඉරානයේ පූර්ව-ඉස්ලාමීය, ඉන්දු-යුරෝපීය උරුමයේ විශාල පුනරුදයේ කොටසක් ලෙස සහ වැඩි වැඩියෙන් ගෝලීයකරණය වූ ලෝකයක ආදරය සහ පාරිසරික සමගිය පිළිබඳ තේමාවන් අවධාරණය කරයි.
No comments:
Post a Comment