නිවැරදි මඟ පෙන්වීමට පැමිණි කලීෆ්වරු

දිව්‍යමය පිළිවෙතට අනුව, දෙවියන් වහන්සේ කිසිවිටෙක මිනිසුන්ගේ ප්‍රජාවක් ඔවුන් සඳහා මාර්ගෝපදේශකයින් වරුන් පත් නොකර ඔවුන්ව අත්හැරියේ නැත. එම මඟපෙන්වන්නන් වූයේ අල්ලාහ්ගේ තආලාගේ දූතයන්ය.

දෙවියන් වහන්සේගේ විශේෂ සේවකයන් වන ඔවුන්ගේ උපපතිවරුන් තම යටත්වැසියන් සහ ප්‍රජාවන් යහමගට යොමු කිරීමේ උදාර පරමාර්ථවලින් ආරෝපණය කර ඇත.

මෙම දිව්‍යමය පිළිවෙත අත්‍යවශ්‍ය කරුණක් ලෙස අඛණ්ඩව පැවතුනේ දෙවියන්ගේ වහන්සේ අවසාන නබි තුමා වන මුහම්මද් සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන් මුළු විශ්වයටම දයාව සහ මග පෙන්වීමක් ලෙස එවන ලදී. එතුමා , දෙවියන්ගේ අනාවැකිමය පණිවිඩය ආරක්ෂා කිරීම සහ ප්‍රචාරය කිරීමේ එකම පැවරුම සමඟ ඔහුගේ අනුප්‍රාප්තිකයා පත් කළේය. 

මේ අනුව, මෙම කාර්යය  අල්-කුර්ආනය සහ නබි සම්ප්‍රදායන් දෙකෙහිම හොඳ තාර්කික තර්ක සහ පාඨමය සාක්ෂි මත පදනම්ව තිබුණි. නබි (සල්) තුමාණන්ට පසුව  නිවැරදි මඟ පෙන්වූ කලීෆාවරුන් සහ ඉමාම්වරුන්  බවත්, ඔවුන් සියලු දෙනාම දෙවියන් වහන්සේ විසින් පත් කරන ලද බවත් තහවුරු කරයි. 

දිව්‍යමය පිළිවෙතට අනුව, මිනිසුන් යහමගට ගැනීම ප්‍රධාන රාජකාරිය වන දිව්‍යමය වශයෙන් පත් කරන ලද නායකයෙකු නොමැතිව දෙවියන් වහන්සේ කිසිදා ජාතියක් හෝ ප්‍රජාවක් හැර නොයනු ඇත. මේ අනුව බලන විට නබි (සල්) තුමාණන් ගෙන් පසු අනු මග පෙන්වන්නෙකු  පිළිබඳ ප්‍රශ්නය ඉස්ලාමයේ ඉතා වැදගත් සහ මූලික සංකල්පයකි. බොහෝ දෙනෙකුට අනුව Caliphate/Imamate සංකල්පය තර්කය මත පදනම් වූ අවශ්‍යතාවයකි. උත්ප්‍රාසාත්මක ලෙස, මෙම සංකල්පය නබි (සල්) තුමාණන්ගේ අභාවයේ සිට අද දක්වා මුස්ලිම්වරුන් ව තනි නොකොට නබි මුහම්මද් තුමාගේ ශුද්ධ වූ පණිවුඩය පැතිරෙමින් තිබේ. 

"කාලිෆ්" යන්නෙහි තේරුම

කලීෆ් යන පදය ව්‍යුත්පන්න වී ඇත්තේ අරාබි වචනයෙන් වන ඛලිෆා, එහි අර්ථය “අනුප්‍රාප්තිකයා”, “භාරකාරයා” හෝ “නියෝජ්‍ය” යන අර්ථය ඇති අතර සාම්ප්‍රදායිකව කලිෆත් අල්ලාහ් (දෙවියන්වහන්සේගේ අනුප්‍රාප්තිකයා) හෝ ඛලිෆත් රසූල් අල්ලාහ් (අනුප්‍රාප්තිකයා) යන පදය කෙටි කිරීමක් ලෙස සැලකේ

දෙවියන්ගේ දූතයා ඉස්ලාමීය පාරිභාෂිතය තුළ, කලීෆා  යනු මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ දේශපාලනික සහ ආගමික අනුප්‍රාප්තිකයෙකු සහ සමස්ත මුස්ලිම් ප්‍රජාවේ නායකයෙකු ලෙස සැලකෙන පුද්ගලයෙකි. 

කලීෆත් හෝ ඉමාම් , එබැවින් ඛලිෆා විසින් නායකත්වය දෙන ඉස්ලාමීය රජයේ ආකාරයකි.

අනෙක් අතට ඉමාමේත් (අරාබි භාෂාවෙන් ඉමාමා ) යන්නෙහි වචනාර්ථයෙන් නායකත්වය අදහස් වන අතර "ඉමාම්" යන්නෙහි තේරුම නායකයාය. ඉස්ලාමීය පාරිභාෂිතයට අනුව, ඉමාමත් යනු සියලු ආගමික හා ලෞකික කටයුතුවල විශ්වීය අධිකාරිය වන අතර 'ඉමාම්' යනු එවැනි සියලු කටයුතුවලදී මුස්ලිම්වරුන්ගේ පරම අණට අයිතිය ඇති නබි (සල්) තුමාගෙන් අනුප්‍රාප්තික මිනිසෙකි.

මේ අනුව, කලීෆත් හා ඉමාමත් යනු දේශපාලන-ආගමික කාර්යාලය වන අතර Caliph/Imam යනු ඉස්ලාමයේ ශුද්ධ වූ නබි (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයෙන් මුස්ලිම්වරුන්ගේ නායකයා වේ. මෙම පද දෙකම ඒවායේ භාවිතයේ සුළු වෙනස්කම් ඇති වුවද, ඒවා බොහෝ විට එකිනෙකට වෙනස් ලෙස භාවිතා වේ.

කලීෆ්වරුන්ගේ/ඉමාම්වරුන්ගේ අවශ්‍යතාවය

කාලිෆේට්/ඉමාමේට් තනතුර අනාගතවක්තෘ තනතුර තරම්ම වැදගත් හා අවශ්‍ය වේ, මන්ද පළමුවැන්න දෙවැන්නෙහි අඛණ්ඩ පැවැත්මයි. නායකත්වය යන සංකල්පය නොමැති ඉස්ලාම් යනු අසම්පූර්ණ දහමකි. එයට හේතුව මිනිස් සමාජයක් ශරීරයකට සහ නායකයෙකු හිසට සමාන කළ හැකි බැවිනි. 

ශරීරය ජීවමානව පවතින්නේ එය හිසට සම්බන්ධ වන තාක් පමණි. ඒ හා සමානව, නිසි නායකත්වයක් නොමැතිව කිසිදු සමාජයකට හෝ සංවිධානයකට අඛණ්ඩව සංවර්ධනය කිරීමට හෝ අර්ථවත් ප්‍රගතියක් ලබා ගැනීමට නොහැකිය.

තවද ඉස්ලාම් දහම තුළ නායකත්වයට ඉමහත් වැදගත්කමක් ඇති බව ශුද්ධ ලියවිල්ලෙන් සහ නබි (සල්) තුමාණන්ගේ ජීවිතයෙන් පැහැදිලි වේ. නබි සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම් තුමාණන් නොමැති විට මුස්ලිම්වරුන්ගේ කටයුතු කළමනාකරණය කිරීම සඳහා නායකයෙකු ලෙස යමෙකු පත් නොකර කිසි විටෙකත් මදීනාව හැර නොයන බව ලේඛනගත කර ඇත. ඒ හා සමානව, ඕනෑම කලාපයක් මුස්ලිම්වරුන්ගේ පාලනයට නතු වූ විට, නබි (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් වහාම එහි ජනතාවගේ කටයුතු අධීක්ෂණය කිරීමට නායකයෙකු පත් කළේය. එබැවින් නබිතුමාණන් ජීවත්ව සිටියදී අනුගමනය කළ ක්‍රියාවන් මේවා නම්, නබිතුමාණන් ඔහුගේ අභාවයෙන් පසු නායකත්වයක් නොමැතිව මුළු මහත් මුස්ලිම් ප්‍රජාවම සදාකාලිකව අත්හැර දැමූ බව පිළිගැනීම තර්කානුකූල නොවේ. 

එපමණක් නොව, කලීෆා අබු බක්ර් විසින් උමර් තුමාගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙස පත් කළ බවත්, ඔහුගෙන් පසු මීළඟ අනුප්‍රාප්තිකයා පත් කිරීම සඳහා සය පුද්ගල කමිටුවක් නිර්මාණය කළ බවත්, මුස්ලිම් ප්‍රජාවගේ එකමුතුකම සුරැකීමේ ප්‍රකාශය සඳහා වූ බව ඉතිහාසය පෙන්නුම් කරයි.

එහෙයින්, එවැනි ප්‍රජාවක නිර්මාතෘ සහ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියා මුස්ලිම්වරුන්ගේ කටයුතු සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ට නායකත්වය දීමට කෙනෙකු පත් නොකිරීමට තරම් උදාසීන වූයේ කෙසේද? මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණෝ ද මෙසේ පැවසූ බව වාර්තා වේ.

 *مَنْ‏ مَاتَ وَ لَم یَعرِف إِمَام زَمَانِهِ مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً

තම කාලයේ සිටි ඉමාම්වරයා නොදැන මිය යන තැනැත්තා නොදැනුවත්කමේ  මරණයකි.

මෙම සාක්ෂි අනුව, නබි (සල්ලල්ලාහු අලෙයිහි වසල්ලම්) තුමාණන්ගේ අභාවයෙන් පසු මුස්ලිම් ප්‍රජාව තුළ සෑම අවස්ථාවකම දිව්‍ය නායකයෙකු (එනම් ඉමාම්වරයෙකු) සිටීම ආරක්ෂා කිරීම සහ ප්‍රචාරණය කිරීම සඳහා අවශ්‍යතාවයක් බව නිගමනය කළ හැකිය. දිව්යමය පණිවිඩය සමාජගත කිරීමට ශුද්ධ වූ අහ්ලුල් බයිතය මෙලොවට සපැමිණියේය.

කලීෆාවරුන් / ඉමාම්වරුන් පත් කිරීම

නබිවරුන්  පත් කිරීම තනිකරම පවතින්නේ සර්වබලධාරී අල්ලාහ්ගේ අතේ බව ඉස්ලාමීය ශුද්ධ ලියවිල්ලෙන් පැහැදිලි වේ, ඔහු තම සියලු මැවිලි මෙන්ම ඔවුන්ගේ ආත්මය පිළිබඳ නිරපේක්ෂ දැනුමක් ඇත.